مجله میدان آزادی: یکی از پرونده‌های ناتمام ما پرونده‌پرتره محمد نوری است که قول دادیم در یک فرصت مناسب با چند مطلب کاملش کنیم، اما از طرفی این روزها سالروز تولد این موسیقی‌دان بزرگ است و دیدیم حیف است به آسانی از کنار این روز رد بشویم. در این مطلب از آقای ساعد آذری ، موسیقی‌دان و مدرس پیانو و سلفژ که از جمله شاگردان قدیمی زنده‌یاد استاد محمد نوری بوده است خواهش کردیم تا برایمان از خاطرات استاد شاگردی و منش شخصیتی محمد نوری که کمتر درموردش شنیدیم و می‌دانیم بنویسند. این مطلب را در ادامه بخوانید:

یکم دی ماه سالروز تولد بزرگمردی از ایران به نام استاد محمد نوری است.

هنرمندی توانا، با صفات و اخلاقی بسیار نیکو، که این خصوصیت‌ها در صدایش متبلور شده بود. آوازهای او در گوش همه ایرانیان پر طنین بوده و هست و به اذعان اهل هنر، محمد نوری هنرمند صاحب سبکی در موسیقی آوازی می‌باشد.

خدا را شاکر هستم که در سال‌های دور گذشته افتخار شاگردی او را داشته‌ام و حالا پس از گذشت زمان بسیار، علاوه بر صدای خوب و دلنشین و آموزش‌های بسیار سودمندش، صفات و اخلاق پسندیده استاد محمد نوری همچنان برایم پررنگ است.

حال در سالروز تولد ایشان در دی‌ماه می‌خواهم آن‌چه را از شخصیت هنری، علمی و اخلاقی بزرگ مرد ایران‌زمین می‌دانم با دوستدارانش به اشتراک گذارم، هرچند می‌دانم قلمم توانایی معرفی این مرد بزرگ را ندارد.

آن زمان هفتگی به منزل استاد می‌رفتم و آواز و موسیقی را همراه با عشق به انسان بودن از ایشان می‌آموختم. در آن زمان من تئوری موسیقی و سلفژ درس می‌دادم. با شروع کلاس‌های آوازم، از سوی استاد این افتخار را پیدا کردم به هنرجویان ایشان تئوری موسیقی و سلفژ درس بدهم. آموزش دادن و آموزش دیدن همزمان نزد استاد باعث شد نکات بسیاری در تدریس موسیقی از ایشان ببینم.

مرحوم محمد نوری مسلط به زبان موسیقی علمی بود. تئوری موسیقی (سلفژ) را می‌دانست و آواز کلاسیک را نزد اساتید زمانه خود همچون اولین باغچه‌بان و فاخره صبا  فرا گرفته بود. اشراف او به گام‌های موسیقی و آکوردهایی که یک خواننده و نوازنده بایستی در حین اجرا بداند، در تدریس ایشان نمایان بود.

در حین تدریس آواز، خود ایشان برای هنرجویان پیانو می‌نواخت. ابتدا صدا را گرم می‌کرد و سپس دروس مختلف را آموزش می‌داد. قوت و ضعف هنرجویان آواز را به دقت در پوشه خود ثبت می‌کرد، مثلا نحوه اجرای نت‌های اوج و فرود هر هنرجو چه به لحاظ کوک و چه به لحاظ حسی و اجرایی.

استاد اگرچه سفارش می‌کرد که هنرجویان ابتدا برای دقیق شدن در نگه داشتن سر ضرب‌ها با مترونوم تمرین کنند ولی خواننده‌ای را حرفه‌ای می‌دانست که در حین اجرا بتواند از سر ضرب مترونوم خارج شود تا بتواند حس قطعه آوازی را بهتر انتقال دهد، نه این‌که صرفا مانند یک ربات با مترونوم بخواند.

در آموزش ریتم موسیقی به هنرجویان، روش خاص ایتالیایی را که از اساتید خود فرا گرفته بود، دنبال می‌کرد. روشی همچون وزن خوانی‌های واژگانی که بعضی از اساتید کشورمان نیز دنبال می‌کنند.  

ایشان همیشه هنرجویان آواز را دعوت به فراگیری تئوری موسیقی و سلفژ می‌کرد تا در کلاس صداسازی و آواز موفق‌تر باشند.

در کلاس‌های آواز استاد، ایشان نت هر قطعه موسیقی را ابتدا در اختیار هنرجویان قرار می‌داد تا هنرجویان بر اساس نت موسیقی قطعات را یاد بگیرند و بخوانند.

استاد اگرچه قطعات غربی را درس می‌داد ولی موسیقی غرب را به عنوان یک موسیقی الگو برای هنرجویان معرفی نمی‌کرد، بلکه در کنار قطعات غربی سعی داشت که ملودی‌های زیبای محلی و ایرانی را پررنگ نگه‌دارد و به این خاطر به موسیقی ملی میهنی ایرانی بسیار توجه داشت. همین است که نام او در اذهان ما ایرانیان با نغمه‌های دلنشینی که حاکی از ایران و ایران دوستی است، ثبت شده است.

استاد محمد نوری با وجود اختلاف سنی که با هنرجویان جوان داشت، برخوردش با آن‌ها محترمانه بود. دلسوز آن‌ها بود و راهنمایی‌شان می‌کرد. یاد دارم احترام به پدر و مادر را همیشه مورد توجه قرار می‌داد و رمز موفقیت و عاقبت بخیری را در دعای آنها می‌دانست. و یا به من می‌گفت با پدر با صدای بلند صحبت نکن.

یکی از دوستانی که شاگرد خوب ایشان بود، تعریف می‌کرد که استاد محمد نوری تاکید داشته که هیچ‌وقت در منزل با صدای بلند با همسرش صحبت نکند.

استاد برای هنرجویان خود پشتیبان خوبی بود، اگر در کاری نیاز به کمک ایشان بود، کوتاهی نمی‌کرد و بسیاری از هنرجویان به این موضوع اذعان داشتند.

مرحوم محمد نوری ساده‌زیست بود و نوع زندگی او مبین این ساده زیستی بود. موضوعات مالی برای ایشان در درجه اول زندگی نبود. ایشان وضعیت مالی هنرجویان را رصد می‌کرد که نکند حضور در کلاس آوازش به آن‌ها فشار بیاورد. خود من شاهد بودم که از هنرجویانی که توان مالی اندکی داشتند، شهریه کمی می‌گرفت و منت هم نمی‌گذاشت، رفتاری که در زمان امروز کمتر دیده می‌شود. به این ترتيب استاد محمد نوری در زمان حیات خود هنرجویان خوبی را تربیت کرده که در حال حاضر برخی از آن‌ها مشغول به آموزش موسیقی و آواز هستند.