قهر و آشتی در دنیای کودکان متفاوت از دنیای بزرگسالان است. قهر و آشتی وسیله‌ی ارتباط بچه‌هاست. راهی است که آن‌ها به دنیای یکدیگر قدم می‌گذارند و با زبان و روش و منش و دیدگاه هم آشنا می‌شوند. قهر و آشتی برای کودکان آجرهای کوچکی است که با آن بنای شناخت انسان و جهان را می‌سازند.
مجله میدان آزادی: در پرونده قهر مخاطبان کم‌سن‌وسال را هم فراموش نکرده‌ایم و چند مطلب مخصوص آن‌ها در نظر گرفته‌ایم. سومین مطلب پرونده قهر به فهرستی از بهترین کتاب‌ها در حال‌وهوای قهر ویژه مخاطب «کودک» اختصاص دارد. در این مطلب خانم «زینب ایمان‌طلب» -کارشناس ارشد ادبیات کودک و نوجوان- ده کتاب داستان کودکانه را به شما و فرزندانتان معرفی می‌کند که می‌تواند آموزگار نگاهی انسانی به مقوله قهر باشد.
قهر و آشتی در دنیای کودکان متفاوت از دنیای بزرگسالان است. قهر و آشتی وسیله‌ی ارتباط بچه‌هاست. راهی است که آن‌ها به دنیای یکدیگر قدم می‌گذارند و با زبان و روش و منش و دیدگاه هم آشنا می‌شوند. قهر و آشتی برای کودکان آجرهای کوچکی است که با آن بنای شناخت انسان و جهان را می‌سازند.
کودکان باید مصالحه و روش‌های آشتی و حل مسئله را بیاموزند و چه بهتر که آن را در دنیای داستان‌ها و کتاب‌ها تجربه کنند و در تجربیات روزمره به کار ببرند.
در ادامه چند کتاب برای گروه سنی کودکان با موضوع قهر و آشتی را معرفی می‌کنیم.
1. یک تپه یک گودال
گاهی دعواهایی که به قهر منجر می‌شود به‌خاطر این است که هر دو طرف یک حرف را می‌زنند اما نگاه مشترک و زبان مشترکی برای بیان آن حرف مشترک ندارند. موشی می‌خواهد یک گودال درست کند و موشک یک تپه. و این آغاز دعواست. هر دو با هم درگیر می‌شوند و قهر می‌کنند. هر کس می‌رود سراغ ایده‌ی خودش. کمی که پیش می‌رود هر دو می‌بینند که یک چیز ساخته‌اند. موشی وقتی گودال درست کرده است کنارش یک تپه درست شده و موشک هم برای ساختن تپه ناچار شده است گودال حفر کند. وقتی خوب به کارهایشان نگاه می‌کنند بین‌شان آشتی شکل می‌گیرد.
این کتاب را مارکوس فیستر نگاشته، مهدی شجاعی به فارسی ترجمه کرده و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را برای کودکان 4 تا 8 سال منتشر کرده است.
2. مبادله‌ی ساندویچی
مبادله‌ی ساندویچی ماجرای قهر و آشتی میان دو فرهنگ است. سلما و لی‌لی خیلی با هم دوست هستند. کلی با هم بازی می‌کنند، نقاشی می‌کشند و با هم خوش می‌گذرانند. اما یک تفاوت باعث قهر شدیدی میان این دو دختر می‌شود: تفاوت در فرهنگ غذایی. سلما دختر عربی است که حُمُص دوست دارد و لی‌لی دختری آمریکایی است که هر روز ساندویچ کره‌ی بادام‌زمینی به مدرسه می‌برد. آن‌ها از غذای هم می‌چشند و هیچ کدام نمی‌توانند ذائقه‌ی دیگری را درک کنند و این سرآغاز اختلاف است. آن‌ها با هم قهر می‌کنند و این قهر بین بچه‌های کلاس هم شیوع پیدا می‌کند. سلما و لی‌لی سعی می‌کنند اختلاف‌شان را کنار بگذارند و با یک ایده‌ی عالی در مدرسه آشتی برقرار می‌کنند: جشنواره‌ی غذا. همه‌ی بچه‌ها از فرهنگ‌های مختلف غذایشان را به جشنواره می‌آورند تا همه به دنیای تنوع فرهنگی، به‌جای اختلاف فرهنگی قدم بگذارند.
کتاب نوشته‌ی کلی دی پوچیو و ترجمه‌ی زهرا ماهری است. نشر آرما این کتاب را برای کودکان 5 تا 9 سال روانه‌ی بازار کرده است.
3. هفته‌ی آشتی و دوستی در کلاس خانم روباه
برای معلم‌ها خیلی سخت است ببینند هر روز بچه‌های کلاس‌شان با هم دعوا و قهر می‌کنند. خانم روباه از این شرایط کلاسش کلافه بود. تا اینکه یک روز ایده‌ای به ذهنش رسید. خانم روباه گفت: «بسیار خب. فهمیدم چی‌کار کنم. هفته‌ی آشتی و دوستی می‌گذاریم.» موش جیرجیرکنان گفت: «اجازه خانم، هفته‌ی آشتی و دوستی یعنی چی؟» خانم روباه هفته‌ای را مشخص کرد که در آن مشکلات و اختلافات نباید با دعوا و سروصدا پیش برود. کم‌کم بچه‌ها یاد گرفتند نه‌تنها می‌شود دعوا نکرد، بلکه می‌توان به دیگران کمک کرد و حس خوبی داشت.
این کتاب راهکارهایی جذاب به کودکان در مقابله با قهر، تمسخر، خشونت، زورگویی و لجبازی پیشنهاد می‌دهد.
آیلین اسپینلی این داستان را نوشته است و رضی هیرمندی ترجمه‌ی اثر را به عهده داشته است. انتشارات پرنده‌ی آبی (انتشارات علمی فرهنگی) این کتاب را برای کودکان 5 تا 8 سال منتشر کرده است
4. محله‌ی شکرخانوم
«محله‌ی شکرخانم» یک رمان کودک است. در «محله‌ی شکرخانوم» با یک محله‌ی معمولی سر و کار ندارید. اینجا پر از آدم‌های باصفا و دوست‌داشتنی است که قلب شما را گرم می‌کنند.
داستان مربوط به زندگی اهالی مختلف یک محله است با محوریت زنی پا به سن گذاشته به اسم شکرخانم که با اخلاق خوب و مهارت‌های ارتباطی مؤثرش، به‌خوبی توانسته خانواده‌های یک محله را به هم نزدیک و صمیمی کند. در این داستان قهرها و دعواهایی پیش می‌آید که شکرخانم و بچه‌های محل به‌خوبی می‌توانند آن‌ها را مدیریت کنند. این کتاب پُر است از حس «زندگی» و همدلی، کمک به دیگران، همکاری، اتحاد، تلاش، نشاط، نوع‌دوستی، وطن‌دوستی، دستگیری از نیازمندان، رفتار خوب با حیوانات، آشتی، امیدواری، مفید بودن، دوستی، مهربانی، دلجویی و ... .
این رمان برای کودکان 7 تا 10 سال خواندنی است. آن را ناصر یوسفی نگاشته و انتشارات کتاب‌های فندق (واحد کودک و نوجوان انتشارات افق) آن را منتشر کرده است.
5. آش آشتی‌کنان
بزرگ‌ترها دعوایشان شده و با هم قهر کرده‌اند. چه کسی باید آن‌ها را آشتی دهد؟ اصلاً می‌شود آن‌ها را با هم آشتی داد وقتی این‌قدر سفت و سخت قهر کرده‌اند؟ ماهک دختر کوچکی است که آش خوشمزه‌ای برای پیرمردهای قهروی دو روستا می‌پزد و با بردن پیغام و پسغام‌های خیالی بین دو نفر صلح برقرار می‌کند.
این کتاب از مجموعه داستان‌های تخیلی بر مبنای قرآن است که خانم کلر ژوبرت آن را نوشته و به‌نشر برای کودکان 5 تا 9 سال منتشر کرده است.
6. فرانکلین قهر می‌کند
گاهی بچه‌ها فکر می‌کنند کسی آن‌ها را درک نمی‌کند و همه چیز به بدترین شکل ممکن پیش می‌رود و بقیه دیگر به آن‌ها توجهی نمی‌کنند. فرانکلین هم دچار این احساس شده است. فرانکلین حس می‌کند خانواده و دوستانش با او رفتار مناسبی ندارند. او تصمیم می‌گیرد با همه قهر کند و برود برای خودش دوستان و خانواده‌ای پیدا کند که مطابق میل او رفتار کنند. اما کم‌کم فرانکلین متوجه می‌شود قهر کردن همیشه بهترین و سریع‌ترین راه‌حل نیست.
این کتاب از مجموعه داستان‌های فرانکلین است که آبادیران آن را منتشر کرده و برای کودکان 6 تا 9 سال مناسب است.
7. بدون تو چه کار کنم؟
گاهی سوءتفاهم‌ها باعث می‌شود دوستان صمیمی با هم قهر کنند. فیجی روباه کوچولویی است که بر اثر یک سوءتفاهم فکر می‌کند بهترین دوستش خرسی با او قهر کرده است اما خرسی فقط به حکم طبیعتش می‌خواهد مقدمات خواب زمستانی‌اش را آغاز کند. چطور است فیجی هم با خرسی قهر کند؟ آخر بدون بهترین دوستش چطور زمستان را سر کند؟ فیجی از طریق گفت‌وگو با خرسی متوجه می‌شود چطور این تفاوت و اختلاف را از سر بگذرانند بدون اینکه با هم قهر کنند.
این داستان را سالی گریندلی نوشته و انتشارات بازی و اندیشه آن را با ترجمه‌ی منا خاطری برای کودکان 5 تا 8 سال منتشر کرده است
8. چرا دعوا می‌کنی؟
نارنجی و گوش‌سیاه در یک روز گرم تابستانی کنار جویبار رفتند تا با هم بازی کنند. یکی سد ساخت و دیگری قایق. زمانی که نارنجی قایقش را به آب انداخت، ناگهان سد شکست و فشار آب قایق نارنجی را با خودش بُرد! دعوا و قهر از همین جا شروع شد و حتی به کتک‌کاری رسید. دوستان صمیمی می‌توانند مشکلات‌شان را حل کنند و دوباره با هم آشتی کنند به‌شرط اینکه بتوانند خودشان را جای یکدیگر بگذارند.
این کتاب را بریجیت ونینگر نوشته و بهمن رستم‌آبادی ترجمه کرده است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را برای کودکان 4 تا 7 سال روانه‌ی بازار کرده است.
9. چرا خرس‌ها با هم می‌جنگند؟
مرحوم سوسن طاقدیس در این داستان پایانی تلخ رقم زده است. اگر قهرها هیچ وقت به آشتی تبدیل نشوند چه می‌شود؟ اگر با لجبازی بر اختلاف‌ها پافشاری کنیم چه می‌شود؟ کتاب ماجرای دو خرس است که اولش با آشتی و دوستی تصور می‌کنند اگر در این دشت با هم زندگی کنند و آنجا پر از زنبور شود چه روزهای خوشی را سپری خواهند کرد اما هر کدام در ادامه بر نوع خاصی از گل تأکید دارند. یکی می‌گوید کاش اینجا گل قرمز بود و دیگری دلش گل زرد می‌خواهد. همین جاست که آتش اختلاف شعله‌ور می‌شود و آن‌ها با هم قهر می‌کنند. آن دشت ساکت و بی‌رونق می‌ماند و خرس‌ها که می‌توانستند خانواده‌ای گرم و صمیمی باشند حالا با هم قهر هستند.
این کتاب را انتشارات امیرکبیر برای کودکان 6 تا 9 سال منتشر کرده است.
10. رز به دیدن آقای وینترگارتن می‌رود
در این کتاب خانواده‌ی گرم و صمیمی رز به محله‌ی جدیدی می‌روند. در آن محله با پیرمردی آشنا می‌شوند که دیگران حرف و حدیث‌های ترسناکی درباره‌اش می‌زنند. پیرمرد با کل محله قهر است و با هیچ کس رفت‌وآمد ندارد. همین انزوا باعث شده همه از او بترسند. تا اینکه توپ بچه‌ها توی حیاطش می‌افتد و رز تصمیم می‌گیرد به‌جای ترسیدن، با این همسایه‌ی مرموز ارتباط برقرار کند. مادرش کلوچه می‌پزد و او با کلوچه‌ها به خانه‌ی آقای وینترگارتن می‌رود. محبت رز باعث می‌شود آقای وینترگارتن از خانه‌اش بیرون بیاید و سبک زندگی سرد و خشنش را تغییر دهد و با مردم محله آشتی کند.
این کتاب را باب گراهام نوشته و انتشارات شهرتاش آن را ترجمه و برای کودکان 5 تا 9 ساله روانه‌ی بازار کرده است.