تولد رودکی نیمه‌ی دوم قرن سوم، یعنی بین سال‌های ۲۵۰ تا ۲۶۰ قمری بوده. نامش محمد است و با لقب‌هایی مثل آدم‌الشعرا و پدر شعر فارسی هم از او یاد می‌شود. ناصرخسرو در بیتی به او گفته «شاعر تیره‌چشم روشن‌بین». زادگاه رودکی روستای بنج است در ناحیه‌ی رودک سمرقند. درگذشتش هم در همان رودک در سال ۳۲۹ ه.ق بوده. درباره‌ی رودکی می‌دانیم که حافظ قرآن بوده، خط خوشی داشته و زیبا ساز بربط را می‌زده. درباره‌ی نابینایی‌اش دو نظر مختلف وجود دارد، اما بیشتر محققان می‌گویند نابینای مادرزاد نبوده. مذهب رودکی شیعه‌ است و از پیروان اسماعیلیان باید باشد. تعداد اشعار رودکی گاهی اغراق‌آمیز گفته شده. بااین‌حال باید پذیرفت که شاعری پرشعری بوده که متأسفانه کمتر از ۱۰۰۰ بیت از این اشعار به دست ما رسیده. او علاوه‌بر مدح سامانیان در قصایدش، در شکل‌های شعری دیگر مثل غزل، قطعه، مثنوی و ترانه هم مهارت داشته و به سرودن شعر عاشقانه‌ و حکمت‌آمیز، هجویه و... هم توجه نشان داده. از جمله درونمایه‌های رایج اشعارش اشاره به ناپایداری دنیا و اهمیت دادن به وقت است. شعر او ساده و بی‌تکلف است و مهارتش در توصیف و ساختن تصویرهای زنده کم‌نظیر. او در تشبیهاتش، به شیوه‌ی شاعران حوزه‌ی خراسان، ذهنیاتش را خیلی ملموس و حسی بیان می‌کند. از قصاید معروف رودکی باید به قصیده‌ی «بوی جوی مولیان»، «مادر می» و قصید‌ه‌ی معروف «دندانیه» که در اواخر عمرش سروده، اشاره کرد.