مجله میدان آزادی: در ادامه‌ی فهرست کتاب‌های پیشنهادی برای خرید از نمایشگاه کتاب در این مطلب به سراغ 10 کتاب از میان بهترین کتاب‌هایی رفته‌ایم که با بازنویسی ادبیات کهن فارسی آن را برای مخاطبان کودک و نوجوان خواندنی‌تر کرده‌اند. این فهرست را که به قلم خانم سیده زهرا محمدی -داستان‌نویس و معلم کتاب‌خوانی- نوشته شده است را در صفحه بیست‌وسوم پرونده «اردیبهشت کاغذی» بخوانید:
یکی از فعالیت‌های ثابت کلاس ادبیات بعضی از مدارس خارج از کشور این است که بچه‌ها در طول یک سال تحصیلی یکی از کتاب‌های ادبیات کلاسیک کشورشان را کامل مطالعه کنند. از آنجایی که آن‌ها در ادبیات منثور دستی بر آتش دارند، کتاب‌هایی هم که می‌خوانند از دنیای قصه‌ها و داستان‌هاست. اما ادبیات کلاسیک ما بیشتر دنیای شعر و شاعری است و شاید یکی از دلایلی که کودکان و نوجوانان ما کمتر با ادبیات کلاسیک‌مان دمخور شده‌اند همین زبان ثقیل شاعرانه باشد. شاید درک شعر و زبان شعر برای بچه‌ها راحت نباشد و همین پاشنه آشیل ارتباط بچه‌ها با ادبیات کلاسیک‌مان شده است.
در این نوشتار تلاش کرده‌ایم سراغ نویسنده‌ها، کتاب‌ها و نشرهایی برویم که با چاپ و انتشار کتاب‌هایی آسان‌خوان سعی داشته‌اند فاصله‌ی میان کودکان و نوجوانان و ادبیات کلاسیک را کم و بین آن‌ها صلح و سازش برقرار کنند. خوب می‌دانیم با همه‌ی تلاش‌هایی که برای تولید این کتاب‌ها شده است، این‌ها فقط دریچه‌ای به دنیای ادبیات کلاسیک ما هستند و جای آن همه شکوه و زیبایی دنیای خیال‌انگیز را نمی‌گیرند و بهتر است بچه‌ها در سال‌های بالاتر تحصیلی بدون فوت وقت در این دنیای شگفت‌انگیز شیرجه بزنند و کیفور و سرمست شوند!
1. قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب | مهدی آذریزدی | انتشارات امیرکبیر
بعید می‌دانم کسی در این جغرافیا زندگی کرده باشد و حداقل یک بار اسم این مجموعه را نشنیده باشد. اما با همه‌ی این اوصاف معرفی ادبیات کلاسیک‌مان را با این مجموعه شروع می‌کنیم که ادای دینی باشد به تلاش‌های مردی که دلش برای بچه‌های این سرزمین می‌تپید و همواره دغدغه‌ی بهترین خوراک داستانی را برایشان داشت.
جناب مهدی آذریزدی در مجموعه‌ی «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» به‌سراغ منابع مختلف ادبی رفته و داستان‌های مناسب سن کودکان و نوجوانان را استخراج کرده است. این مجموعه را انتشارات امیرکبیر در هشت جلد و به شرح زیر منتشر کرده:
• جلد اول: قصه‌های کلیله و دمنه
• جلد دوم: قصه‌های مرزبان‌نامه
• جلد سوم: قصه‌های سندبادنامه و قابوس‌نامه
• جلد چهارم: قصه‌های مثنوی معنوی
• جلد پنجم: قصه‌های قرآن
• جلد ششم: قصه‌های شیخ عطار
• جلد هفتم: قصه‌های گلستان و ملستان
• جلد هشتم: قصه‌های چهارده معصوم
2. تاریخ بیهقی | مژگان شیخی | انتشارات سوره‌ی مهر
«تاریخ بیهقی» از آن کتاب‌های به قول سعدی سهل و ممتنع است. خیلی‌ها برای زبان به‌نسبت سخت آن سراغش نمی‌روند و حتی یکی از قورباغه‌های بزرگ و ترسناک برای کتابخوان‌هاست. اما اگر دل به دلش بدهید و کمی صبور باشید و به ابوالفضل بیهقی، نویسنده‌ی کتاب، اجازه بدهید تا شخصیت‌ها را بهتان معرفی کند آرام‌آرام شیرینی‌ا‌ش زیر زبان‌تان می‌رود و محال است دیگر از آن دل بکنید. اما از آنجایی که بچه‌های ما صبوری در کارشان نیست و خیال هم ندارند کمی به خودشان سختی بدهند، خانم مژگان شیخی زحمت کشیده‌اند و بعضی از داستان‌ها و خرده‌روایت‌های کتاب بیهقی را به زبان خیلی ساده درآورده، برایشان لقمهی چرب‌وچیل آماده کرده‌اند. فقط کافی است بچه‌ها این لقمهی آماده را در دهان مبارک‌شان بگذارند.
این کتاب برای مزه‌مزه کردن شیرینی قصه‌ی محمود و پسرانش خوب است. حداقل بعد از خواندن این کتاب وقتی بچه‌ها سراغ کتاب اصلی رفتند، بین آن همه اسم‌های عجیب و غریب خوف برشان نمی‌دارد که اینجا کجاست و آن‌ها در دل این تاریخ تاریک چه می‌کنند.
کتاب را انتشارات سوره‌ی مهر چاپ کرده و خبر خوش آن که اگر اهل خواندن کتاب الکترونیکی هستید این کتاب در هر دو نرم‌افزار طاقچه و فیدیبو موجود است. همین الان بدون بهانه و بدون رفتن به‌سراغ معرفی کتاب بعدی می‌توانید سراغ یکی از این دو نرم‌افزار بروید، کتاب را دانلود کنید و بخوانید.
3. قصه‌های خواندنی هزار و یک شب | شکوه قاسم‌نیا و نرگس آبیار | نشر پیدایش
تابستان گذشته با بچه‌ها در کمپ تابستانه بودیم. وسط‌های تابستان دیگر انگار همه چیز جذابیت اولیه‌اش را برایمان از دست داد. دروغ چرا، از بس همدیگر را دیده بودیم برای هم یکنواخت و کرخت شده بودیم. بعضی موقع‌ها نزدیک بود همدیگر را شل‌وپل هم بکنیم. یک بار توی کارگاه خیاطی که نشسته بودیم و دو تا از دخترها و پسرها خیز برداشتند که با سوزن‌های توی دست‌شان به حساب هم برسند و اگر دخالت نمی‌کردیم حسابی از خجالت هم در می‌آمدند فکری به سرم زد. گفتم: «همین که شنل‌هایتان را کوک می‌زنید گوش‌هایتان را به من قرض بدهید که می‌خواهم برایتان قصه بگویم.» ماجرا از همان جا شروع شد. قصه به دل‌شان نشست و هر روز و هر شبی که با هم بودیم درخواست قصه داشتند. قصه‌هایم که ته کشید پناه آوردم به کتاب «هزار و یک شب» و از آنجا برایشان قصه می‌گفتم. ما آن تابستان را با خانم شهرزاد و قصه‌هایشان همراه شدیم و این بار هم او جان چند نفر را از خطر مرگ نجات داد.
اگر شما هم وسوسه شدید که خودتان و بچه‌های دور و برتان را به جادوی قصه‌های خانم شهرزاد بسپارید باید بهتان اطلاع بدهم خانم شکوه قاسم‌نیا با همراهی خانم نرگس آبیار «قصه‌های هزار و یک شب» را به زبان خیلی ساده برای کودکان و نوجوانان بازنویسی کرده‌اند و داستان‌ها و حوادث کتاب آن‌قدر امن بازنویسی شده‌اند که حتی اگر حوصله‌تان هم نشود می‌توانید کتاب را بدهید دست خود بچه‌ها و خودتان پی کار و زندگی و روزمر‌گی‌هایتان بروید.
4. شاهی در پوست پلنگ | علی‌اصغر سیدآبادی | نشر پنجره
برای اینکه بچه‌هایتان را شاهنامه‌خوان کنید آن‌قدر دست انتخاب‌تان باز است که فقط خدا می‌داند. تقریباً همه‌ی نشرها و همه‌ی نویسنده‌ها حداقل یک بار سراغ جناب فردوسی رفته‌اند و شانس خود را در بازنویسی «شاهنامه» امتحان کرده‌اند.
«شاهی در پوست پلنگ» تلاش‌های علی‌اصغر سیدآبادی برای لذت بردن هرچه بیشتر بچه‌ها از «شاهنامه» است. قلم سیدآبادی خوش‌خوان و ترد و خواندنی است. او در این مجموعه به‌سراغ سرگذشت پادشاهان پیشدادی یعنی کیومرث، سیامک، هوشنگ و تهمورث رفته و مسیر حیات انسان از آغاز تا زندگی امروزی را به رشته‌ی تحریر درآورده است.
5. کتاب‌های قصه‌های شاهنامه | آتوسا صالحی | انتشارات افق
حالا که بحث شاهنامه‌خوانی است یک مجموعه‌ی دیگر هم معرفی کنیم. چون جناب سیدآبادی تاکنون تنها توانسته سرگذشت چهار پادشاه از آن همه پادشاه و قصه و تاریخ را روایت کند، بهتر است برای خواندن بقیه‌ی داستان‌های «شاهنامه» سراغ مجموعه‌ی دیگری برویم.
خانم آتوسا صالحی با همکاری انتشارات افق مجموعه‌ی یازده جلدی از داستان‌های «شاهنامه» را روانه‌ی بازار کرده است. جلدهای این مجموعه به شرح زیر است:
«ضحاک بنده‌ی ابلیس»، «فرزند سیمرغ»، «اسفندیار رویین‌تن»، «فرود و جریره»، «بیژن و منیژه»، «بهرام و گردیه»، «گردآفرید»، «رستم و سهراب»، «سیاوش»، «جمشید»، «ایرج» و «کیخسرو».
6. سی شعر حافظ | حدیث لزر غلامی | انتشارات شهر قلم
هر چقدر بتوانیم بچه‌ها را به جهان زیسته‌ی نویسنده و شاعر نزدیک کنیم تا فاصله‌ی جهان‌‌‌هایشان از هم کم شود، این شانس را خواهیم داشت که قلاب کودک و نوجوان به شاعران و آثارشان گیر کند و دیگر ازشان دل نکنند.
حدیث لزر غلامی شگردهای گیر انداختن بچه‌ها را خیلی خوب و بجا در کتاب «سی شعر حافظ» به کار برده و مقدمه‌ی خواندنی و شیرینی برای شناخت حافظ در همان ابتدای کتاب نوشته است. همین مقدمه می‌تواند بچه‌ها را برای خواندن ادامه‌ی کتاب سر شوق بیاورد تا خودشان را به دنیای حافظ و شعرهایش بسپارند.
در این کتاب که انتشارات شهر قلم آن را چاپ کرده، قرار است خانم لزر غلامی ته و توی سی تا از شعرهای حافظ را برای بچه‌ها دربیاورد تا ببینند جناب حافظ اصلاً حرف حسابش در این شعرها چه بوده است.
7. عشق‌های فراموش‌شده/ ویس و رامین | پیام ابراهیمی | انتشارات هوپا
زمان‌های قدیم که مثل الان نبوده که عشق و عاشقی حرمت نداشته باشد. هر شاعری هم برای اینکه برتری خودش را نشان بدهد می‌آمده یک داستان عاشقانه را شرح و بسط می‌داده و برای خودش برو بیایی پیدا می‌کرده در جمع شاعرها. جناب اسعدی گرگانی هم دست گذاشت روی داستان ویس و رامین و برای خودش اسم و رسمی به هم زد.
از آنجایی هم که از قدیم‌الایام بحث بازنویسی ادبیات کلاسیک بین انتشارات و نویسنده‌ها داغ داغ بوده و هر انتشارات و نویسنده‌ای ادعا دارد بهترین‌ها را وراد بازار خواهد کرد، انتشارات هوپا آمده نیمچه خلاقیتی به خرج داده و مجموعه‌ای را کار کرده به نام «عشق‌های فراموش شده» و قصه‌ی آنهایی را که اسم و رسمی در عالم عشقی و عاشقی به هم زده‌اند بازنویسی کرده است.
یکی از این کتاب‌های بازنویسی شده داستان مشهور ویس و رامین است. جناب پیام ابراهیمی نویسنده‌ی این کتاب با زبان ساده و شیرین و البته طنز آن را مناسب سن 12 تا 16 ساله‌ها نوشته است، بلکه این نوجوان‌ها با خواندن این عشق‌های زیرخاکی کمی به خودش بیایند.
8. گلشاد و گلنوش (کتاب‌های خندان کلیله و دمنه) | گیتی صفرزاده | انتشارات مدرسه
انتشارات مدرسه یک کار بامزه کرده است. آمده کتاب «کلیله و دمنه» را به‌شکل خندانی وارد بازار کرده که شاید این‌طوری دل کودکان و نوجوانان را به دست بیاورد. کتاب‌های خندان یعنی شکل طنزآمیزی از اتفاق‌هایی که جناب کلیله و دمنه پشت سر گذاشته‌اند. البته اینجا دیگر خبری از این دو شغال بزرگوار نیست و خانم صفرزاده دو شخصیت امروزی مادربزرگ و نوه را وارد قصه کرده و اتفاقات هم در دنیای امروز می‌گذرند.
9. لیلی و مجنون | مژگان شیخی | انتشارات قدیانی
«لیلی و مجنون» از آن داستان‌هایی است که هر نوجوانی باید آن را بخواند تا وسط این عشق‌های دوزاری امروزی معنای عشق اصیل را درک کند. خانم مژگان شیخی این بار به سراغ کتاب «لیلی و مجنون» رفته و این کتاب را مناسب نوجوانان و جوانان به رشته‌ی تحریر درآورده است و خب قصه‌ی پررنج جناب مجنون مخاطبی با همین گروه سنی را هم می‌طلبد.
10. طاووس‌نامه (قابوس‌نامه خندان) | مصطفی مشایخی | انتشارات مدرسه
«طاووس‌نامه» جزو همان کتاب‌های خندان انتشارات مدرسه است. در کتاب «قابوس‌نامه» جناب قابوس بن وشمگیر مدام پسرش را گیر می‌اندازد و تا دل‌تان بخواهد نصیحت بارش می‌کند. و حالا جناب مشایخی در قامت یک بابابزرگ امروزی ظاهر شده و در نقش قابوس بن وشمگیر فرو رفته و مدام در حال نصیحت خواننده‌ی از همه جا بی‌خبر است؛ اما چون کتاب در قالب طنز و خنده است خواننده‌ی محترم می‌تواند آن همه پند و اندرز را تحمل کند و یک خاطره‌ی خوش از کتاب «قابوس‌نامه» در ذهنش حک شود.
