مقدمه مجله میدان آزادی: 79 سال پیش در چنین روزی مردی به دنیا آمد که بعدها از چهرهای شاخص شعر و غزل ایرانی شد. به همین مناسبت تصمیم گرفتیم فهرستی از بهترین آهنگ‌ها با شعرهای حسین منزوی را گردآوریم. در ادامه این فهرست را به قلم خانم فاطمه همراه بخوانید:
پاییز، فصل عاشقانه‌هاست و اولین روزش سالروز تولد کسی است که تمام سخنش از «عشق» بود:
«نام من عشق است آیا می‌شناسیدم»
«حسین منزوی»، غزل‌سرای معاصر در اول مهر سال 1325 در شهر زنجان متولد شد.
دوران تحصیل ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش گذراند و در سال 1344 در رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران پذیرفته شد؛ اما تحصیل در این رشته را ناتمام گذاشت و به جامعه‌شناسی تغییر رشته داد و آخر این رشته را نیز رها کرد.
طبع شعر را از پدرش که به زبان ترکی شعر می‌گفت به ارث برد و برای بیان عاشقانه‌هایش زیباترین شیوه یعنی «غزل» را برگزید. نام نخستین مجموعه‌شعر حسین منزوی، «حنجره زخمی تغزل» بود که با همین مجموعه شعر در «دوره شعر فروغ»، به عنوان بهترین شاعر جوان برگزیده شد. به عقیده منتقدان، منزوی با نوآوری‌هایش در شعر، غزل فارسی را متحول کرد. او علاوه بر غزل، در سرودن شعر نیمایی، سپید و ترانه هم تبحر فراوان داشت.
«با عشق در حوالی فاجعه»، «از شوکران و شکر»، )، «از ترمه و تغزل»، «از کهربا و کافور»، «از خاموشی‌ها و فراموشی‌ها»، «این ترک پارسی‌گوی» (بررسی شعر شهریار)، «با سیاوش، از آتش» (گزیده اشعار به انتخاب خود شاعر«با عشق تاب می‌آورم» (شامل اشعار سپید و آزاد)، «به همین سادگی» (مجموعه شعرهای سپید) و «این کاغذین جامه» (مجموعه برگزیده اشعار کلاسیک) تعدادی دیگر از مجموعه آثار منزوی هستند.
«حسین منزوی»؛ شاعر غزل‌سرای ایرانی
منزوی در 16 اردیبهشت 1383 در 58 سالگی بر اثر نارسایی قلبی و ریوی در تهران درگذشت و در زادگاهش به خاک سپرده شد.
به‌ویژه در سال‌های اخیر شعرها و ترانه‌ها منزوی، خیلی بیشتر از قبل مورد اقبال خوانندگان قرار گرفته است و سالی نمی‌گذرد که آهنگ زیبایی با این شعرها مشهور نشود. خوانندگان سرشناسی مثل بیژن بیژنی، همایون شجریان، علیرضا افتخاری، کورش یغمایی، علیرضا قربانی، حسام‌الدین سراج و... تصانیف و ترانه‌هایی با اشعار منزوی خوانده‌اند.
به مناسبت یکم مهر، سالروز تولد حسین منزوی تلاش کردیم از بین این ترانه‌ها، فهرست ده ترانه شنیدنی‌تر با اشعار حسین منزوی را انتخاب کنیم و در اختیار علاقه‌مندان این شاعر بزرگ معاصر قرار دهیم. در این فهرست ترانه‌هایی با صدای خوانندگانی چون محمد نوری، علیرضا افتخاری، بیژن بیژنی، همایون شجریان، حمیدرضا نوربخش، محمد حشمتی، فرشاد جمالی و ارس انتخاب شده‌اند. همچنین آهنگسازان یا تنظیم‌کنندگان این ترانه‌ها عبارت‌اند از: کامبیز روشن‌روان، محمد سریر، محمدجواد ضرابیان، فضل‌الله توکل، تهمورس پورناظری، سهراب پورناظری، بابک شهرکی و نارد طاهری.
1. «ایران من»
خواننده: بیژن بیژنی
آهنگساز: محمدجواد ضرابیان
آلبوم: حرفی دیگر
«ایرانم ای از خون یاران لاله زاران / ای لاله زار بی خزان از خون یاران
ایرانم ای معشوق ناب، ای ناب نایاب / ای عاشقانت بی‌شمار بی‌شماران
ایران من لختی بمان تا باز پیچد / در گوشت آواز بلند سربداران
ایران من، آه ای زده از شعر حافظ / زیباترین گل را به گیسوی بهاران
ای خون دامن‌گیر بابک در رگانت / جاری‌ترین سیلاب سرخ روزگاران
لختی بمان تا آن سواران سرآمد / همراهیت را سر برآرند از غباران
ای رودهایت ره‌شناسان رسیدن / وز شوق پیوستن به دریا بی‌قراران
نام تو را بر صخره‌ای بی‌مرگ کندند / ایران من، ای یادگار یادگاران
می‌خوانم آوازی برایت عاشقانه / همراهیم با رعد و برق و باد و باران، باد و باران
از این شکستن‌ها مکن پروا که آخر / پیروزی ای ایران، به رقم نابکاران»
2- «لالمانی»
خواننده: ارس
آهنگساز: بابک شهرکی
آلبوم: شوکران
«شب است و ره گم کرده‌ام در کولاک زمستانی / مرا به خود دلالت کن ای خانه‌ی چراغانی
اگر طوفان هم باشی آه! خسته‌تر از اینم مخواه / من از ویرانی می‌آیم، از نهایت ویرانی
با ته‌مانده‌ی ایمانم به عشق تکیه کرده‌ام / به تو پناه آورده‌ام از وحشت بی‌ایمانی
باز مستی و بیدار خوابی‌ست / باز هم رنگ خونم شرابی‌ست
هرکه از ما سراغی بگیرد / نام آبادی ما خرابی‌ست
زمهریری‌ست دنیا که در آن / عشق یک فرصت آفتابی‌ست
آسمان‌ها سیاه‌اند یعنی / باز هم چشم دریاچه آبی‌ست؟
راز این بهت و این لالمانی / بی سوالی‌ست یا بی جوابی‌ست؟»
3- «آرزوها»
خواننده: محمد نوری
آهنگساز: محمد سریر
آلبوم: جان مریم
«نمیشه غصه ما رو، یه لحظه تنها بذاره / نمیشه این قافله، ما رو تو خواب جا بذاره
دلم از اون دلای قدیمیه، از اون دلاست / که می‌خواد عاشق که شد، پا روی دنیا بذاره
دوست دارم یه دست از آسمون بیاد ما دو تا رو / ببره از اینجا و اونــور ابـــــرا بـــــذاره
من می‌خوام تا آخر دنیا تماشات بکنم / اگه زندگی بــرام، چشم تماشـا بذاره
بی تو دنیا نمی‌ارزه، تو با من باش و بذار / همه‌ی دنیا منو، همیشــه تنهـــا بذاره»
4- «درون آینه»
خواننده: همایون شجریان
آهنگساز: تهمورس پورناظری
آلبوم: نه فرشته‌ام، نه شیطان
«درون آینه‌ی روبرو چه می‌بینی؟ / تو ترجمان جهانی، بگو چه می‌بینی؟
تویی برابر تو، چشم در برابر چشم / در آن دو چشم پر از گفت‌وگو چه می‌بینی؟
تو هم شراب خودی، هم شراب‌خواره‌ی خود / سوای خون دلت، در سبو چه می‌بینی؟
در آن گلوله‌ی آتش‌گرفته‌ای که دل است / و باد می‌بردش، سو به سو چه می‌بینی؟
درون آینه روبرو چه می بینی؟ چه می‌بینی؟»
(c)%20(1).png?ver=hS6jjoqPTm6AbWjMXMNXDg%3d%3d "دیار مهر")
5- «ایران»
خواننده: فرشاد جمالی
آهنگساز: تهمورس پورناظری
آلبوم: دیار مهر
«وطنم تو بوی باران، به شب ستاره باران / که خوشی و خوش‌ترینی، به مذاق میگساران
وطنم ، وطنم، وطنم ایران / همه جانی به تنم، وطنم ایران
من اگر سروده باشم، وطنم تو شعر نابی / من اگر ستاره باشم، وطنم تو آفتابی
وطنم ، وطنم، وطنم ایران/ همه جانی به تنم، وطنم ایران
وطنم تنم چه باشد، که بگویمت تنی تو / که تو جانی و سرا پا، همه جان روشنی تو
وطنم ، وطنم، وطنم ایران / همه جانی به تنم، وطنم ایران
وطنم خوشا نسیمت، که وزیدنش گل از گل / وطنم خوشا شمیمت، که دمیدنش تغزل
وطنم که شعر حافظ، شده وصله‌ی تن تو / که شکفته شعر سعدی، به بهار دامن تو
وطنم ، وطنم، وطنم ایران / همه جانی به تنم، وطنم ایران
وطنم درودی از من، به تو و به عاشقانت / که سپرده‌ام به پیکت، به نسیم مهربانت
ایران من، ایران من / ای مهر تو، برجان من»
6- «جان غزل»
خواننده: محمد حشمتی
آهنگساز: نادر طاهری
«در به سماع آمده است از خبر آمدنت /خانه غزلخوان شده، از زمزمۀ در زدنت
خانه‌ی بیجان، ز تو جان یافته جانا! نه عجب / گر همه من جان بشوم بر اثر آمدنت
یا تو خود ای جان غزل! ای همه دیوان غزل! / لب بگشایی که سخن، وام کنم از دهنت
از همه شیریندهنان، وز همه شیرینسخنان / جز تو کسی نیست شکر، هم دهنت، هم سخنت
بی که فراقت ببرد روشنی از چشم تنم / یوسف من! چشم دلم باز کن از پیرهنت
عشق پی بستن من، بستن جان و تن من / بافته زنجیری از آن، زلف شکن در شکنت»
7- «طلوع آبی»
خواننده: بیژن بیژنی
آهنگساز: کامبیز روشن‌روان
آلبوم: مژده باران
«دریای شورانگیز چشمانت چه زیباست / آنجا که باید دل به دریا زد همین جاست
در من طلوع آبی آن چشم روشن / یادآور صبح خیال‌انگیز دریاست
گل‌کرده باغی از ستاره در نگاهت / آنک چراغانی که در چشم تو برپاست
بیهوده می‌کوشی که راز عاشقی را / از من بپوشانی که در چشم تو پیداست
ما هر دوان، خاموش خاموشیم، اما / چشمان ما را در خموشی گفتگوهاست»
8 - «همه تو»
خواننده: حمیدرضا نوربخش
آهنگساز: گروه شمس (تهمورس پورناظری)
آلبوم: پنهان چو دل
«بی تو به سامان نرسم، ای سر و سامان همه تو / ای به تو زنده همه من، ای به تنم، جان همه تو
ای همه دستان ز تو و مستی مستان ز تو هم / رمز میستان همه تو، راز نیستان همه تو
من که به دریاش زدم، تا چه کنی با دل من / تخته تو و ورطه تو و ساحل و توفان همه تو
همتی ای دوست که این، دانه ز خود سر بکشد / ای همه خورشید تو و خاک تو باران همه
تا به کجایم بری ای جذبه‌ی خون، ذوق جنون / سلسله بر جان همه من، سلسله جنبان همه تو
شور تو آواز تویی، بلخ تو، شیراز تویی / جاذبه‌ی شعر تو و جوهر عرفان همه تو»
9- «آهای خبردار»
خواننده: همایون شجریان
آهنگساز: سهراب پورناظری
آلبوم: رگ خواب
«آهای خبردار! مستی یا هشیار؟! خوابی یا بیدار؟! خوابی یا بیدار؟!
تو شب سیاه، تو شب تاریک، از چپ و از راست، از دور و نزدیک
یه نفر داره جار می‌زنه جار، آهای غمی که مثل یه بختک
رو سینه‌ی من شده‌ای آوار، از گلوی من، دستاتو بردار،
دستاتو بردار، از گلوی من، از گلوی من دستاتو بردار...
کوچه‌های شهر، پر ولگرده، دل پر درده، شهر پر مرد و پر نامرده
آهای خبردار! آهای خبردار! باغ داریم تا باغ، یکی غرق گل، یکی پره خار
مرد داریم تا مرد، یکی سر کار، یکی سر بار، آهای خبردار! یکی سر دار...
توی کوچه‌ها یه نسیم رفته، پی ولگردی، توی باغچه‌ها، پاییز اومده پی نامردی
توی آسمون ماهو دق میده، ماهو دق میده، درد بی دردی
پاییز اومده، پی نامردی، یه نسیم رفته پی ولگردی ...»
10- «مولا»
خواننده: علیرضا افتخاری
آهنگساز: فضل‌اله توکل
آلبوم: نسیما
«علی مولا، علی یار و علی یاور / علی والا، علی سرّ و علی سرور
در خیبر ز تو چون کنده شد مولا / ز تو لات و هبل افکنده شد مولا
ز هر سویی صدای یا علی آمد/ ندای لا فتی الّا علی آمد
که هستی تو؟ همان جانآگهِ لشکرشکاری تو/ که هستی تو؟ همان شاهنشه طوفانسواری تو
که هستی تو؟ همان سردار روز خندق و خیبر / که هستی تو؟ همان سالار تیغ ذوالفقاری تو
شب است و خفتهای با جان خود در جای پیغمبر / شب است و گفتهای با چاه خود راز غمی دیگر
تو که هم دشمن بتهایی و هم دشمن بتگر / تو که هم جام دریاهایی و هم ساقی کوثر»