مجله میدان آزادی: همانطور که در مطلب قبل گفتیم در پرونده قهر مخاطبان جوان‌تر را هم فراموش نکرده‌ایم و چند یادداشت را فقط برای آن‌ها در نظر گرفته‌ایم. پنجمین مطلب پرونده قهر به فهرستی از بهترین کتاب‌ها در حال‌وهوای قهر ویژه مخاطب «نوجوان» اختصاص دارد. در این مطلب خانم «مریم کمالی‌پور» -کارشناس ارشد ادبیات کودک و نوجوان- پنج کتاب داستان نوجوان را به ما معرفی می‌کند که می‌توانند ما را به بیشتر و عمیق‌تر فکر کردن به مقوله قهر فرابخوانند. یادداشت خانم کمالی‌پور را بخوانید:
بعضی قهرها نقلی‌اند و نمکی، با پوزخند شروع میشوند و سر تا تهشان از یک زنگ تفریح تا زنگ تفریح دیگر بیشتر طول نمی‌کشد. بعضی قهرها کمی جدی‌ترند، عمیق‌ترند، کار به جواب ندادن پیامک‌ها و جا‌به‌جا کردن صندلی توی کلاس هم می‌رسد. بعضی قهرها هم تلخند، تلخ واقعی مثل یک دانه قهوه‌ی خام که زیر دندان لهش کنی. کار از زنگ تفریح و صندلی می‌گذرد و می‌رسد به وسطِ وسط قلب‌ها، می‌رسد به به‌هم نگاه نکردن‌ها، می‌رسد به مرور هزارباره‌ی یک مکالمه از روی حرص توی ذهن، می‌رسد به تِلِکی ترک خوردن شیشه‌های محبت. اما هر قهری در هر کجای دنیا و بین هر دو آدمی هم که اتفاق بیفتد، چه بین مکس و دیوید باشد توی یکی از مدرسه‌های دولتی ایالت کالیفرنیای آمریکا بر سر اینکه دیوید جای مکس را توی سالن غذاخوری نگه نداشته بود؛ چه بین نازنین زهرا و مژده باشد توی مدرسه‌ی کپری ایل قشقایی بر سر اینکه مژده بره‌اش را نمی‌دهد نازنین زهرا ناز کند. هر قهری با هر ویژگی‌ای حتما راهی برای آشتی دارد. راهی برای دوباره به هم لبخند زدن و بیسکوییت تعارف کردن، دوباره صندلی را از وسط کلاس خرکش کردن و سر جایش گذاشتن. دوباره دانه‌ی تلخ قهوه را تف کردن و جایش یک شکلات شیرین مکیدن. حتما راهی برای آشتی هست. به همین خاطر در ادامه‌ی این مطلب فهرست پنج کتاب نوجوان درباره‌ی قهر را به شما معرفی می‌کنیم چون باور داریم تبدیل قهر به آشتی مهارت می‌طلبد و برای نوجوان چه چیزی بهتر است از مهارت آموزی با ادبیات!
1. دخترخاله‌ها
یک خانه‌ی باصفا را تصور کنید که دوتا خواهر، با شوهر و بچه‌هایشان در آن زندگی می‌کنند. سفره‌شان یکی است، بعد از غذا می‌نشینند به بگو و بخند و صدای خنده‌هایشان حیاط را پر می‌کند. خواهرها هرکدام یک دختر دارند و دخترها رفیق گرمابه و گلستان‌اند. تا اینکه غول قهر می‌آید و دیوار می‌شود بین خواهرها، بین سفره‌ها، بین خانه‌ها و آخرسر هم بین دخترها.
«دخترخاله‌ها» نوشته‌ی شیرین نیلوفر مالک را که نشر قدیانی برای سنین بالای دوازده سال چاپ کرده، داستان دو دخترخاله است که سعی می‌کنند رفاقت‌شان، روزهای خوب‌شان و خنده‌هایشان را از منجلاب قهر مادرهایشان بیرون بکشند.
2. فرار به موزه‌ی نیویورک
آن روزهایی را یادتان می‌آید که تا تقی به توقی می‌خورد با خودتان فکر می‌کردید امروز وسایلم را جمع می‌کنم و با همه قهر می‌کنم و از خانه می‌روم؟ هیچ وقت پیش آمد به وسایلی که می‌خواهید بردارید فکر کنید؟ یا جایی که می‌خواهید بروید؟ اصلاً هیچ وقت این کار را کردید؟
کلودیا این کار را کرد. او که از سختی‌های خواهر بزرگ‌تر بودن خسته شده بود و به قول خودش بی‌عدالتی‌هایی که در حقش می‌شد از فاصله‌ی بین شهرشان تا نیویورک خیلی بیشتر بود، یک نقشه‌ی بی‌نقص کشید، دست برادرش جیمی را گرفت، قهر کرد و از خانه رفت. او هفته‌ها پول‌توجیبی‌اش را که معتقد بود از همه‌ی همکلاسی‌هایش کمتر است ذخیره کرد، بی‌خیال خریدن تافی شکلاتی شد، تمام جزئیات فرارشان را برنامه‌ریزی کرد و بلیت رفت و برگشت به نیویورک را خرید. بله کلودیا از آن دسته‌ای نبود که می‌خواستند برای همیشه قهر کنند. قهر او زمان مشخصی داشت. بلیت برگشتش دقیقاً برای وقتی بود که احساس می‌کرد زمان مناسبی است تا همه در خانه قدرش را بدانند.
«فرار به موزه‌ی نیویورک» برای شماست اگر عاشق ماجراجویی هستید، از کارآگاه‌بازی خوش‌تان می‌آید و حداقل یک بار در زندگیتان شال و کلاه کرده‌اید که از خانه بروید.
اثر به یادماندنی کونینزبرگ را انتشارات پیدایش برای سنین بالای دوازده سال چاپ کرده است.
3. همچون رعد
بیشترین زمانی که با دوست صمیمیتان قهر بودید و با او حرف نزدید چقدر بوده؟ اصلاً بر سر چه قهر کردید؟ بر سر اینکه توی جمع بچه‌های کلاس راز شما از دهنش پریده؟ یا اینکه آن روزی که باید کنارتان می‌بوده نبوده؟ یا چه می‌دانم مثلاً یک زنگ تفریح کامل را به شما بی‌محلی کرده؟
خب باید بگویم قضیه‌ی کورا و کویین کمی جدی‌تر از این حرف‌هاست. چقدر جدی‌تر؟ این‌قدر جدی‌تر که برادر کویین خواهر کورا را در ماجرای تیراندازی مدرسه کشته است. بله به همین تلخی و گزندگی. حالا کورا یک سال است که با صمیمی‌ترین دوستش حرف نزده. کورا نمی‌تواند دوستش را ببخشد و وانمود کند برادر کس دیگری خواهرش را از او گرفته. کویین هم نمی‌تواند خودش را ببخشد و به روی خودش نیاورد که عامل تمام رنج‌های دوست صمیمی‌اش برادر او بوده است. آیا کورا و کویین از پس رعدی که رابطه‌شان را در هم شکسته بر می‌آیند؟ آیا زمان به لحظه‌ی قبل از شلیک شدن گلوله بازمی‌گردد؟
«همچون رعد» را جاسمین وارگا نوشته و کیوان عبدی آشتیانی در ترجمه‌اش سنگ تمام گذاشته است. این کتاب را نشر افق به‌تازگی و برای مخاطبان بالای شانزده سال منتشر کرده است.
4. عروس دریایی
شما کسی را توی زندگیتان دارید که بتوانید با او آن‌قدر حرف بزنید که چانه‌تان درد بگیرد؟ از رنگ آسمان و طعم شیرکاکائو گرفته تا حال بد و خوب‌تان؟
سوزی و فرنی این‌طور دوست‌هایی بودند. دوست‌هایی که از حرف زدن با هم خسته نمی‌شدند. البته یک سالی می‌شد که رابطه‌شان شکرآب بود و از هم فاصله گرفته بودند. فرنی دوست‌های جدیدی پیدا کرده بود و سوزی این را دوست نداشت اما اتفاق اصلی اثر الی بنجامین حول محور قهر و شکرآب بودن رابطه‌ی سوزی و فرنی نمی‌چرخد. اتفاق اصلی «عروس دریایی» حول محور روزی می‌چرخد که فرنی، بهترین شناگر مدرسه، برای آخرین بار به دریا رفت و دیگر برنگشت. حتماً می‌پرسید خب این چه ربطی به قهر دارد؟ باید بگویم این آن لحظه‌ای است که کتاب الی بنجامین قرار است شما را غمگین کند. فرنی زمانی سوزی را برای همیشه ترک کرد که آن‌ها توی قهر بودند. سوزی با خودش قرار گذاشته بود برود با او درست و حسابی حرف بزند و با هم آشتی کنند اما موج‌های دریا از سوزی سریع‌تر عمل کردند.
«عروس دریایی» که در ایران با دو ترجمه‌ی کیوان عبدی آشتیانی در نشر افق و آرزو قلی‌زاده در نشر پرتقال به چاپ رسیده است، داستان کشمکش سوزی برای پذیرفتن و آشتی درون است.
معروف‌ترین اثر الی بنجامین برای مخاطبان بالای شانزده سال نوشته شده است.
5. وقتی مژی گم شد
کتاب آخر این لیست، باز هم ماجرای دو دخترخاله است. مژده و مژگان که هر دوی آن‌ها را مژی صدا می‌کنند. داستانِ اثرِ ارزشمند حمیدرضا شاه‌آبادی با یک قهر شروع می‌شود. چهارشنبه بعدازظهر خانواده‌ی فریبا و نرگس، مامان‌های مژی‌ها به ویلای آقاناصر، شوهر نرگس می‌روند. شب همان روز سر سفره، آقاناصر دخترش مژی را جلوی همه بدجور دعوا می‌کند و صبح روز بعد دیگر کسی مژگان را نمی‌بیند. آیا مژگان برای همیشه رفته است؟ یا این فقط یک قهر موقتی است؟ رفتن مژگان قرار است چه تأثیری روی باقی اعضای خانواده بگذارد؟
«وقتی مژی گم شد» نوشته‌ی حمیدرضا شاه‌آبادی را که نشر کانون چاپ کرده، روایتگر قصه‌ی فرار دختران است، روایتگر دوران حساسی به نام نوجوانی است که در این دوران حتی کوچک‌ترین کنش اشتباه ممکن است اثرات جبران‌ناپذیری بر روح و جسم خود نوجوان و اطرافیان او بگذارد. این کتاب برای سنین بالای شانزده سال به چاپ رسیده است و خواندن آن را به والدین، مربیان، معلمان و تمام کسانی که در ارتباط با نوجوانان هستند توصیه می‌کنیم.
این اثر ارزشمند احتمالاً کمی کام‌تان را تلخ می‌کند اما تلخ‌کامی گاهی هشیارکننده است.