بهار سال ۱۲۶۶ شمسی در مشهد متولد شد و بعد از فوت پدرش به‌جای او به ملک‌الشعرایی آستان قدس رسید. حوزۀ فعالیت‌ او به دو بخش سیاسی و ادبی تقسیم می‌شود که البته این دو در زندگی او با هم مرزهای مشترکی دارند. او از نوجوانی به جمع آزادی‌خواهان پیوست و از مبارزان انقلاب مشروطه بود. بعدها به نمایندگی مجلس رسید و پس از مدتی زندانی شدن، اوایل حکومت پهلوی ازسیاست کناره گرفت و حتی تبعید شد به اصفهان. پس از این دوره زندگی او بیشتر از پیش وقف ادبیات شد و سرانجام سال ۱۳۳۰ در تهران درگذشت. درونمایۀ اشعار او در دورۀ بعد از مشروطه بیشتر مفهوم آزادی و وطن است و شعر او، در عین پایبندی به معیارهای شعر سنتی، از موضوعات روز خالی نیست. او آخرین قصیده‌سرای برجستۀ شعر فارسی‌ست و شعر او بعد از جنگ جهانی اول که در تهران اقامت کرد، پخته‌تر و متجددتر شد. بهار همچنین از تصنیف‌سراهای موفق عصر خود است و تصنیف‌های «مرغ سحر»، «بهار دلکش»، «باد صبا»، «ز من نگارم خبر ندارد» از آثار ماندگار و مشهور اوست. از تألیفات او علاوه بر دیوان اشعارش، باید به تصحیح «تاریخ سیستان»، «تاریخ بلعمی»، «مجمل التواریخ و القصص» و.... اشاره کرد. اثر برجستۀ دیگرش در حوزۀ پژوهش سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی است. از او آثار دیگری چون «تاریخ تطور شعر فارسی»، «تاریخ مختصر احزاب سیاسی» و... نیز باقی مانده که گسترۀ پژوهش‌های ادبی و سیاسی او را نشان می‌دهند. آرامگاه بهار در گورستان ظهیرالدولۀ تهران واقع است.