مجله میدان آزادی: در تازه‌ترین مطلب پرونده «ای ایران»، فهرستی از بهترین رمان‌های ادبیات جهان را با موضوع آرامش و تاب‌آوری به انتخاب خانم مینو رضایی -نویسنده و منتقد- گردآورده‌ایم. آن‌ها را در ادامه بخوانید:
ادبیات داستانی برای روزهای شرایط سخت و بحرانی، همیشه چیزی در آستین داشته است. ژانرهای مختلفی چون ژانر جنگ، ژانر روان‌شناختی، ژانر عاشقانه و ژانر اجتماعی معمولا پاسخگوی نیازهای ادبی آدم‌ها در شرایط بحران بوده‌اند. تاب‌آوری یکی از مسائلی است که در به‌خصوص بحث‌های روان‌شناسی سال‌های اخیر بسیار پررنگ شده است و تغییرات مداوم جهان، حکایت از آن دارد که روی مبحث تاب‌آوری تمرکز بیشتری خواهد شد. در پرونده «ای ایران» که به خاطر حمله‌ی اسرائیل به ایران عزیز کلید خورد، تصمیم به تهیه‌ی یک فهرست رمان ادبیات جهان گرفتیم. فهرست رمانی که مناسب این روزها باشد برای تقویت آرامش و به‌خصوص تاب‌آوری. در این فهرست سعی شده رمان‌هایی معرفی شوند که نه لزوما جنگی اما از شرایط تاب‌آوری و حفظ آرامش بگویند. کسی نمی‌داند، شاید به‌زودی زود ژانری در ادبیات به راه بیفتد به نام ژانر تاب‌آوری. بعد از این مقدمه، فهرست ده رمان از ادبیات جهان درباره‌ی آرامش و تاب‌آوری مجله میدان آزادی به این شرح است:
کتاب «مرده به نام اوه» اثر «فردریک بکمن»
1. مردی به نام اُوه | فردریک بکمن | فرناز تیمورازف | نون
«اوه» بعد از اتفاقی که برای همسرش می‌افتد تصمیم به خودکشی می‌گیرد. او همه چیز را دقیق برنامه‌ریزی می‌کند اما درست در لحظه‌ی آخر، مشکلی رخ می‌دهد که باعث می‌شود اوه برای رفع آن زندگی را ادامه دهد. اوه بعد از رفع آن مشکل که گاهی یک خرابی کوچک در تأسیسات ساختمان است، دوباره اقدام به برنامه‌ریزی برای خودکشی می‌کند؛ اما دوباره و دوباره آدم‌ها به کمک او نیاز پیدا می‌کنند و اوه که نمی‌تواند به ضعیف‌ترها کمک نکند، خودکشی را به تعویق می‌اندازد. این تعویق‌ها آن‌قدر اتفاق می‌افتد تا اوه سال‌های سال زندگی می‌کند و با زندگی‌اش، تاب‌آوری و تسلیم نشدن را به اطرافیانش می‌آموزد. نکته‌ی جالب رمان «مردی به نام اوه»، حضور یک زن ایرانی به نام پروانه در بین شخصیت‌های اصلی است. مردی به نام اوه مشهورترین و موفق‌ترین کتاب «فردریک بکمن» سوئدی است.
کتاب «یک روز از زندگی ایوان دنیسووج» اثر «الکساندر سولژنیتسن»
2. یک روز از زندگی ایوان دنیسوویچ | الکساندر سولژنیتسن | رضا فرخ فال | فرهنگ نشر نو
«الکساندر سولژنیتسن» نویسنده‌ی نوبل‌بُرده‌ی روس، خود زندگی در اردوگاه‌های کار اجباری سیبری را تجربه کرده و بنابراین چند رمان قوی درباره‌ی آن‌ها نوشته که یکی از آن‌ها «یک روز از زندگی ایوان دنیسوویچ» نام دارد. این کتاب با روایت داستان یک صبح تا شب زندگی «ایوان دنیسوویچ»، به مشقت‌های زندگی اردوگاه‌های کار اجباری سیبری می‌پردازد. دنیسوویچ در هیچ لحظه‌ای امیدش را از دست نمی‌دهد و اگر یک تکه‌نان اضافه‌تر پیدا کند از خداوند سپاسگزار است که رحمتش جریان دارد. پایان‌بندی رمان در واقع فقط با یک جمله است که به خواننده می‌فهماند دنیسوویچ مقاومت جسمی و روحی روزانه‌اش را آن‌قدر ادامه می‌دهد تا از سرما، گرسنگی، تنهایی، کار سخت و در کل، دوران محکومیت چندساله‌اش جان سالم به در می‌برد.
کتاب «داستان پداگوژیکی» اثر «آنتوان سیمینوویچ ماکارنگو»
3. پداگوژیکی | آنتوان سیمینوویچ ماکارنگو | نیره توکلی | نیلوفر
«پداگوژیکی» داستان عملی‌کردن تئوری‌های تربیتی یک مربی، نظریه‌پرداز و یک مددکار اجتماعی است. اما او یک نویسنده هم هست و بنابراین ماجراهای روش‌های تربیتی سازمانی مرتبط به دوران توسعه‌ی شوروی را بسیار جالب تعریف می‌کند. او خواننده را با خودش به میان پسران پرورشگاهش می‌برد و نشان می‌دهد در سیستم تربیتی خودش، چطور از پسرانی بی‌انگیزه و بزهکار، جوانانی ورزیده، قوی و متعهد می‌سازد که حتی تشویق «ماکسیم گورکی» را برمی‌انگیزد. «آنتوان سیمینوویچ ماکارنگو» نام کامل نویسنده پداگوژیکی است.
کتاب «پیرمرد و دریا» اثر «ارنست همینگوی»
4. پیرمرد و دریا | ارنست همینگوی | نجف دریابندری | خوارزمی
«سانتیاگو» ماهیگیر پیری در خلیج کوباست. ماهیگیری که مدت‌هاست چیز دندان‌گیری گیرش نیامده؛ اما او همچنان امیدوار است. امیدوار به یک صید خوب. سانتیاگو در نهایت یک روز، ماهی بسیار بزرگی صید می‌کند، آن‌قدر که برای به ساحل بردنش باید با ماهی بجنگد. او شب و روز در دریا با ماهی که قایق را با خودش به این طرف و آن طرف می‌برد مبارزه می‌کند. او حتی وقتی کوسه‌ها به ماهی حمله می‌کنند و تکه‌های بزرگ گوشتش را جدا می‌کنند از ایمان به کاری که می‌کند دست نمی‌کشد. برای دانستن ماجرای سانتیاگو و ماهی بزرگش، کتاب «پیرمرد و دریا» نوشته‌ی «ارنست همینگوی» را بخوانید.
کتاب «ریشه‌ها» اثر «الکس هیلی»
5. ریشه‌ها | الکس هیلی | علیرضا فرهمند | امیرکبیر
«ریشه‌ها» اثر جهانی و پرطرفدار و تأمل‌برانگیز «الکس هیلی» است. الکس هیلی نویسنده‌ی آفریقایی‌تبار آمریکایی است که اجدادش برای بردگی به قاره‌ی آمریکا آورده شده‌اند. هیلی در رمان ریشه‌ها در حین واکاوی ظلمی بزرگ به نام برده‌داری، از تلاش‌ها و پایداری‌های چند نسل از سیاه‌پوستان که بالاخره منجر به یافتن جای پای محکمی در طبقات اجتماعی می‌شوند قصه می‌گوید. در واقع ریشه‌ها تلاش و تاب‌آوری و ازخودگذشتگی چند نسل برای آزاد زیستن نسل‌های بعد از خودشان را نشان می‌دهد.
کتاب «ارباب و بنده» اثر «لیو تالستوی»
6. ارباب و بنده | لیو تالستوی | سروش حبیبی | چشمه
رمان «ارباب و بنده» یکی از آثار کم‌نظیر و البته کمتر شناخته‌شده «تولستوی» است. این رمان داستان ارباب «واسیلی» و نوکرش «نیکیتا» را روایت می‌کند که برای معامله‌ای تجاری راهی سفر می‌شوند. اما سختی‌های سفر از جمله از‌پاافتادن اسب‌ها، برف بی‌رحم روسیه و گم کردن راه باعث می‌شود خط‌سیر ظاهرا ساده‌ی این داستان، پیچیده و پیچیده‌تر شود. برخورد و تضاد دو طبقه‌ی مختلف اقتصادی و اجتماعی که واسیلی و نیکیتا نماینده‌ی آن هستند گرچه اوج‌های عجیبی دارد اما در نهایت به همدلی و ازجان‌گذشتگی تبدیل می‌شود.
کتاب «ماه پنهان است» اثر «جان اشتاین بک»
7. ماه پنهان است | جان اشتاین بک | شهرزاد بیات موحد | ماهی
هجوم ارتش نازی به شهرها و مقاومت ساکنان در برابر آن‌ها، همیشه آبشخور خلق آثار ادبی و سینمایی بوده است. یکی از این آثار، «ماه پنهان است» نام دارد که گرچه «جان اشتاین بک» آمریکایی آن را نوشته؛ اما داستان در یکی از شهرهای نروژ می‌گذرد. شهری که گرچه می‌داند در برابر ارتش تادندان‌مجهز نازی شانس چندانی ندارد اما از کوچکترین ظرفیت‌ها برای مقاومت استفاده می‌کند، البته اگر بتوان جان را ظرفیتی ناقابل برای میهن دانست.
کتاب «نسیمی که بر ستاره‌ای وزید» اثر «جونگ میونگ لی»
8. نسیمی که بر ستاره‌ای وزید | جونگ میونگ لی | مژگان رنجبر | نون
ماجراهای جنگ بین کره و ژاپن از موضوعاتی است که داستان‌های زیادی درباره‌اش نوشته شده اما در ایران ترجمه‌ی کمتری از این جنگ وجود دارد. داستان رمان «نسیمی که بر ستاره‌ای وزید» ماجرای یک شاعر کره‌ای که در زندان ژاپنی‌هاست را روایت می‌کند. شاعری که تنها ابزارش در برابر خشونت بالای جنگ ژاپن و کره و شرایط زندان، شعرش است. شعری که در نهایت باعث نرم شدن دل زندانبان ژاپنی و تاب‌آوری شاعر قصه در برابر سختی‌های اسارت می‌شود. «جونگ میونگ لی» نویسنده‌ی «نسیمی که بر ستاره‌ای وزید» است و از داستان «نام من سرخ امبرتو اکو» الهام گرفته است.
کتاب «دیروزهای ما» اثر «ناتالیا کینزبورگ»
9. دیروزهای ما| ناتالیا گینزبورگ | منوچهر افسری| کتاب خورشید
«دیروزهای ما»، رمانی است از «ناتالیا کینزبورگ»، باز هم درباره‌ی جنگ جهانی دوم. داستان این رمان در شهر تورین ایتالیا می‌گذرد. فاشیست‌ها بر سر کار هستند و نازی‌ها پشت مرز و جوانانی که بر ضد هردوی این‌ها هستند در پی مقاومت.
کتاب «خاموشی دریا» اثر «ورکور»
10. خاموشی دریا | ورکور| ژرژ پطرسی | ماهی
داستان که در زمان جنگ جهانی دوم می‌گذرد، با ورود یک افسر آلمانی به خانه‌ی یک فرانسوی شروع می‌شود که راوی داستان است. او و برادرزاده‌اش که دختری جوان است طبق قراری نانوشته تصمیم می‌گیرند در مقابل «ورنر»، افسر آلمانی، که به‌زور ساکن خانه‌شان شده روزه‌ی سکوت بگیرند. به‌تدریج ورنر به آن‌ها علاقمند می‌شود، از خودش و زندگی‌اش برای آن‌ها می‌گوید، اما هرگز جوابی نمی‌گیرد. در انتهای داستان هم این آلمانی است که خانه‌ی فرانسوی‌ها را ترک می‌کند.
این داستان بلند که در بحبوحه‌ی جنگ جهانی دوم به صورت زیرزمینی منتشر شد، بسیار در تقویت روحیه‌ی مقاومت مردم فرانسه در مقابل تجاوز نازی‌ها موثر بود.
کتاب «زلیخا چشم‌هایش را باز می‌کند» اثر «گوزل یاخینا»
11. زلیخا چشم‌هایش را باز می‌کند | گوزل یاخینا | زینب یونسی | نیلوفر
«زلیخا» یک زن تاتار است که در مقابل شوهر خشن و مادرشوهر وحشتناکش توسری‌خور است. آرزوی بچه‌دارشدن دارد اما از آن محروم است. یک روز افسرده‌ای ارتش سرخ به مزرعه‌ی آن‌ها می‌آیند، و برای تصاحب مواد خوراکی مزرعه، شوهر زلیخا را می‌کشند و خود او را به اردوگاه کار اجباری می‌برند. در مسیر سیبری زلیخا می‌فهمد که باردار است. او سال‌های سخت زندگی در سیبری را به عشق پسرش تحمل می‌کند.