مجله میدان آزادی: دی ماه فهرست 16 نفره و اولیه بوکر عربی که مهمترین جایزه ادبی داستان عرب است منتشر شد و اکنون فهرست نهایی آن. این خبر را در ادامه بخوانید:
به گزارش مجله میدان آزادی، جایزه بین‌المللی ادبیات داستانی عربی (IPAF) که به عنوان بوکر عربی شناخته می‌شود و معتبرترین جایزه ادبی در جهان عرب است، فهرست نهایی خود را که شامل ۶ رمان است، برای رقابت ۲۰۲۵ منتشر کرد.
فهرست اولیه‌ی این جایزه در دی‌ماه، از میان ۱۲۴ کتاب ارسال شده انتخاب شد که شامل 16 کتاب بود. اکنون فهرست نهایی این جایزه که شامل 6 کتاب می‌شود منتشر شد. هیاتی متشکل از ۵ داور به ریاست مونا بیکر چهره دانشگاهی مصری با همراهی سعید بنگراد چهره دانشگاهی و منتقد مراکشی، مریم الهاشمی منتقد و استاد دانشگاه از امارات، بلال اورفالی محقق و دانشگاهی لبنانی و سامپسا پلتونن مترجم فنلاندی کار انتخاب را انجام داده‌اند.
در هجدهمین دوره‌ی اهدای این جایزه نویسندگانی ۳۸ تا ۵۸ ساله از ۶ کشور مصر، عراق، لبنان، موریتانی، سوریه و امارات جای گرفته‌اند. این نویسندگان در آثارشان طیفی متنوع از موضوعات را با سبک‌های روایی متمایز و رویکردهای داستان‌سرایی ارائه کرده‌اند.
۴ تن از این نویسندگان شامل احمد فال‌الدین، محمد سمیر نادا، نادیا نجار و حنین الصائق با اولین کتابشان این جایگاه را کسب کرده‌اند. ازهر جرجیس سال ۲۰۲۳ با رمان «سنگ خوشبختی» در فهرست نهایی جای داشت و سال ۲۰۲۰ هم به فهرست اولیه راه یافته بود. تیسیر خلف نیز سال ۲۰۱۷ با «سلاخ فیلسوف‌ها» به فهرست اولیه این جایزه راه یافته بود. احمد فال‌الدین اولین نویسنده موریتانیایی است که امسال وارد فهرست بوکر عربی می‌شود.
فهرست نهایی بوکر عربی سال ۲۰۲۵ به شرح زیر است:
• احمد فال‌الدین برای رمان «دانشمند» از موریتانی
• ازهر جرجیس برای رمان «دره پروانه‌ها» از عراق
• تیسیر خلف برای رمان «مسیحای اندلس» از سوریه
• محمد سمیر ندا برای رمان «دعای اضطراب» از مصر
• نادیا نجار برای رمان «لمس نور» از امارات
• حنین الصایغ برای رمان «منشور زنان» از لبنان
تصویری از 6 کتاب نامزد نهایی بوکر عربی
مونا بیکر، رئیس هیئت داوران ۲۰۲۵، گفت: ۶ رمان انتخاب شده به دلیل تمرکز بر انسانیت قهرمانانشان قابل توجه هستند؛ از یک زن دروزی در یک روستای لبنانی قرن بیست و یکم در «منشور زنان» تا یک روحانی اسلامی در قرن دوازدهم در «دانشمند». آن‌ها سفرهای انسانی را به تصویر می‌کشند، مانند سفر یک زن نابینای جوان که در «لمس نور» حواس چهارگانه‌اش را بررسی می‌کند، و سفر عیسی که در «مسیح اندلس» به دنبال قاتل مادرش می‌گردد. در «دره پروانه‌ها»، شخصیت اصلی از طعنه به عنوان سلاحی برای مقابله با واقعیت غم‌انگیز استفاده می‌کند، در حالی که در «دعای اضطراب»، شخصیت‌ها را می‌توان به عنوان نمادهای سیاسی یا اجتماعی نیز در نظر گرفت.
وی با تاکید بر اینکه دغدغه اصلی داوران فقط موضوع نبود، افزود: رمان قبل از هر چیز یک ساخت هنری است و بازنمایی روایی و اشکال آن وسیله رمان‌نویس برای خلق جهانی است که تنها از طریق تخیل به دست می آید.
جایزه بوکر عربی از مهمترین جوایز داستانی جهان عرب به شمار می‌رود که در سال ۲۰۰۷ به همت هیات گردشگری و فرهنگ ابوظبی و با حمایت و پشتیبانی جایزه بوکر انگلیس پایه‌گذاری شد. این جایزه صرفا در حوزه‌ی رمان برگزار می‌شود. به جز تضمین ترجمه‌ی رمان برتر به زبان انگلیسی، به هر یک از رمان‌های راه یافته به لیست نهایی، مبلغ ده هزار دلار و به رمان برگزیده، علاوه بر آن، مبلغ پنجاه هزار دلار پرداخت می‌شود.
هر سال یک هیات پنج نفره از میان ناقدان، رمان‌نویسان و دانشگاهیان جهان عرب برای داوری رمان‌های شرکت کننده در جایزه برگزیده می‌شوند. این هیات، تمامی رمان‌های رسیده را که گاه تعدادشان از صد رمان نیز فراتر می‌رود، می‌خوانند و دو لیست بلند و کوتاه را از کارهای برگزیده ارائه می‌کنند. نام اعضای این هیات تا زمان اعلام لیست نهایی پنهان می‌ماند.
برنده این جایزه پنجشنبه ۲۴ آوریل ۲۰۲۵ برابر با ۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ در نمایشگاه کتاب ابوظبی معرفی خواهد شد.