مجله میدان آزادی: نمایشگاه کتاب فرصتی‌ست برای جستجو میان آثار تازه‌ی ادبیات و هنر. در این گزارش و در صفحه‌ی سی و دوم پرونده‌ی «اردیبهشت کاغذی» خانم «حنانه شکیبا» تعدای از این آثار را مرور کرده است.
سی و پنجمین نمایشگاه کتاب با شعار «بخوانیم و بسازیم» از نوزدهم اردیبهشت همچون سال گذشته، کارش را در مصلای تهران شروع کرد. کتاب‌خوان‌های واقعی که کتاب از اقلام ضروری سبد خریدشان است و البته آن‌هایی که سندرم خرید کتاب چاپ اول دارند، می‌دانند که نمایشگاه کتاب بهترین فرصت برای رسیدن به تازه‌های نشر است.
اگرچه به‌دلیل گرانی کاغذ و مشکلاتی که در اقتصاد ایران پیش آمده، بازار تازه‌های نشر، همچون سال‌های پیش از همه‌گیری کرونا، چندان داغ نیست و ناشران با مشقت‌های فراوان همین اندک را هم برای نمایشگاه فراهم کرده‌اند، اما به گفته‌ی بسیاری از کارشناسان، سی و پنجمین نمایشگاه کتاب، بسیاری از کاستی‌های سال گذشته را ندارد؛ اما هنوز و همچنان گرانی کتاب از بزرگترین چالش‌های صنعت نشر کشور و مشکلات اهالی کتاب است.
در ادامه مجله‌ی «میدان آزادی» برخی از تازه‌های ادبیات و هنر را در همه‌ی گروه‌های سنی و برای همه‌ی ذائقه‌های هنری معرفی می‌کند.
«در یتیم»؛ در جستجوی هدایت
جدیدترین اثر محمود دولت‌آبادی، یکی از مهمترین رمان‌نویسان ایرانی -اگر نگوییم مهمترین- «در یتیم: خشکیدن آب دهان عنکبوت» نام دارد که نشر چشمه آن را به اولین روزهای نمایشگاه سی و پنجم رساند.
دولت‌آبادی در آخرین اثر خود سراغ نویسندهی مشهور ادبیات داستانی ایران، صادق هدایت رفته است و در گفتگویی از زبان سایه‌ی او به درون‌گویی بی‌جواب نویسنده پاسخ می‌دهد.
«شعر زمان ما: احمدرضا احمدی»؛ شاعر رنگ‌ها
تیرماه سال گذشته بود که در پی انتشار خبر بیماری احمدرضا احمدی، با فاصله‌ای کوتاه، خبر درگذشت وی منتشر شد. انتشارات نگاه در جدیدترین جلد مجموعه شعر زمان ما، به مروری بر آثار و زندگی این شاعر محبوب به قلم «سردار شمس‌آوری» پرداخته است.
«موج نوِ سینمای ژاپن»؛ سلاح سینما
انتشارات خوانه، در نمایشگاه 1403 به صورت فیزیکی و مجازی حضور ندارد. اما شما می‌توانید برای حمایت از کسب و کارهای خرد، کتاب جدید این انتشارات را از کتابفروشی‌ها تهیه کنید. این انتشارات در تازه‌ترین کتاب خود، «اروس به‌علاوه‌ی کشتار: موجِ نوِ سینمای ژاپن»، به بررسی سینمای موج نوی ژاپن و اینکه چگونه دایره‌ی معیّنی از فیلم‌سازانِ ژاپنی سینما را مثلِ ابزار یا سلاحی در کارزارِ فرهنگی به خدمت گرفتند پرداخته است.
«سال مرگ ریکاردو ریش»؛ پس از یک دهه
ژوزه ساراماگو را همه با شاهکارش «کوری» و خلق داستان‌هایی افسانه‌وار و پیشگویانه می‌شناسند. در این دوره از نمایشگاه، نشر نگاه، یکی از رمان‌های او را که یک دهه پیش با همین مترجم در انتشارات دیگری به چاپ رسیده بود، با چاپ جدیدی به نمایشگاه آورده است.
رمان «سال مرگ ریکاردو ریش»، به ترجمه‌ی عباس پژمان، در سال 1936 و دوره‌ی سیاه فاشیسم می‌گذرد و در میان گفتگوی شخصیت‌های داستان، به هنر، حقیقت، شعر، فلسفه، سرنوشت و عشق می‌پردازد.
«بنیادهای فهم تاریخ معماری»؛ نگاه متفکرانه به معماری
انتشارات موسسه متن وابسته به فرهنگستان هنر نیز چاپ اول «بنیادهای فهم تاریخ معماری» را به نمایشگاه کتاب امسال رساند. هدف اصلی این کتاب آشنا کردن دانشجو و پژوهشگر با لازمه‌های اصلی فهم تاریخ معماری است.
قیومی بیدهندی، نویسندهی کتاب، درباره‌ی اثرش گفته است: «شیوه کارمان در این کتاب این است که سخن را از پرسش‌های ساده درباره موضوعات آشنا شروع می‌کنیم و رفته رفته به لایه‌های پیچیده آن می‌رسیم. گاهی پرسش‌ها را از حوزه‌هایی شروع می‌کنیم که ساده‌تر از معماری است. سپس با نشان دادن شباهت و تفاوت آن‌ها با معماری، پرسش‌ها را به معماری منتقل می‌کنیم. به این جهت، لازم است خواننده در هر موضوع و هر مثال با ما همراه شود؛ به این نحو که در هر جا که پرسشی مطرح می‌شود، پیش از مطالعه پاسخ‌ها، به آن پرسش فکر کند و خود به آن پاسخ بدهد و پاسخ را بسنجد.»
«تا هر وقت که برگردیم»؛ و چهار داستان دیگر
بسیاری از منتقدین ادبیات داستانی، فارغ از هر گرایشی، غسان كنفانی، نویسندهی شهید فلسطینی را جزو بیست نویسندهی برتر داستان کوتاه در جهان عرب می‌شناسند. نشر آگاه در ویراست تازه‌ای از مجموعه داستان «تا هر وقت که برگردیم»، با اضافه کردن چهار داستان جدید به 20 داستان کوتاه پیشتر منتشرشده‌ی این مجموعه، این کتاب را با ترجمه موسی اسوار در سبد تازه‌های کتاب نمایشگاه سی و پنجم قرار داد.
«پیکره‌تراشی در زمان»؛ تاملات فیلسوف سینما
اهالی سینما به خصوص اهالی جدی آن، که سینما برایشان تنها سرگرمی نیست، آندره تارکوفسکی، فیلمساز نابغه‌ی سینمای مدرن روسیه را به خوبی می‌شناسند و از او با عنوان «فیلسوف هنر هفتم» یاد می‌کنند. هنرمندی صاحب‌اندیشه که از دریچه‌ی سینما، به تفکر درباره‌ی مفاهیم فلسفی پرداخت و جایگاه او را در تاریخ سینما، مانند جایگاه نویسندهی هموطنش، فئودور داستایوفسکی در تاریخ ادبیات می‌دانند.
کتاب «پیکره‌تراشی در زمان» که از تازه‌های انتشارات افراز است مجموعه‌ای از تأملات تارکوفسکی در زمینه‌ی سینما و جنبه‌های مختلف آن، برای طرح دشوارترین مشکلات انسان و زمانه در فیلم‌هایش است. او این کتاب را وصیت‌نامه‌ی هنری خود می‌داند.
«یاسر و فهرست خریدهایش»؛ جهان کودکان عرب
بدیهی است که در حوزه‌ی ترجمه، زبان انگلیسی در بسیاری از کشورهای جهان حرف اول را می‌زند و در ایران؛ به خصوص در حوزه‌ی کودک و نوجوان. اما بالاخره بعد از مدت‌ها، از طرف واحد کودک و نوجوان امیرکبیر (شکوفه) تعدادی کتاب از زبان عربی در حوزه‌ی کودک و نوجوان به قلم مترجم توانمند، آقای محسن رضوانی، ترجمه شد که از میان آن‌ها یکی نشان جایزه‌ی السبیل لبنان را روی جلدش دارد.
«یاسر و فهرست خریدهایش» درباره‌ی پسرکی است که مسیر بزرگ شدنش را از روی فهرست خریدهایی که از کودکی می‌نوشت در این داستان به شما نشان می‌دهد.
«آموزش طراحی و نقاشی ایرانی»؛ عصاره 60 سال تجربه
رضا بدرالسماء از هنرمندان مشهور نگارگری ایرانی است که بیش از 60 سال است به صورت تخصصی در هنر نگارگری ایرانی فعالیت می‌کند و از سرآمدان این شاخه‌ی هنری در ایران است. شاید فرصت آموختن نگارگری از استاد بدرالسماء، آرزوی دیرین بسیاری باشد.
انتشارات سیمین و زرین که یکی از ناشران فعال در هنر نگارگری است، در نمایشگاه کتاب 1403، کتاب «آموزش طراحی و نقاشی ایرانی»، اثر استاد بدرالسماء را به گنجینه‌ی نگارگری خود افزوده است که می‌توانید از نمایشگاه تهیه کنید.
«لولی‌وش واژه‌ها»؛ شعر گفتار
و باز هم نشر چشمه. این نشر در فاصله‌ی نمایشگاه کتاب سال 402 و 403 یک اثر جدید از سیدعلی صالحی، شاعر مطرح جنبش «شعر گفتار» چاپ کرده است که «لولی‌وش واژه‌ها» نام دارد. این مجموعه شعر، صد و چهل و پنجمین کتاب از مجموعه‌ی «جهان تازه‌ی شعر» نشر چشمه است. اگر از علاقه‌مندانِ شعر سیدعلی صالحی هستید به غرفه‌ی این نشر سری بزنید.
«رمان نویسی به عنوان یک شغل»؛ تجربیات موراکامی
هاروکی موراکامی از چهره‌های جهانی ادبیات ژاپن است. انتشارات 360 درجه، در جدیدترین کتاب خود، «رمان نویسی به عنوان یک شغل»، تجربیات موراکامی درباه‌ی نوشتن را ترجمه کرده است. موراکامی در این کتاب افکارش را در مورد رمان‌نویسی که طی سال‌ها یادداشت‌برداری و موضوعی دسته‌بندی کرده شرح می‌دهد.
«در آبادی»؛ نوشته در تبعید
«یوگنی ایوانوویچ زامیاتین» را بسیاری در ایران با رمان پادآرمانشهری معروفش، «ما»، می‌شناسند. انتشارات «خوب» در تازه‌های نشر امسالش در نمایشگاه کتاب، نخستین داستان این نویسندهی روس را با عنوان «در آبادی» و با ترجمه‌ی بابک شهاب به نمایشگاه رسانده است.
زامیاتین، «در آبادی» را در سال ۱۹۱۱ هنگام گذراندن دوران تبعیدش در ناحیه‌ای دورافتاده در شمال روسیه آغاز کرد و نویسندهی شهیری چون ماکسیم گورکی، این داستان را برجسته‌ترین اثر او می‌داند.
«کاوشی فلسفی درباره عکاسی»؛ مطالعات بینا رشته‌ای
انتشارات کتاب آبان در تازه‌های نشر خود، کتاب «کاوشی فلسفی درباره عکاسی»، نوشته‌ی میرمود کاستلو را قرارداده است. کاستلو، فیلسوف انگلیسی و استاد فلسفه است و برای نظریاتش درباره‌ی زیبایی‌شناسی و فلسفه‌ی هنر شهرت دارد. اگر به مطالعات بینارشته‌ای فلسفه و عکاسی علاقه دارید، این کتاب برای شما چاپ شده است.
«کیت مرگ»؛ منتقد نویسنده
بسیاری سوزان سانتاگ را برای نظریات و نقدهایش در حوزه‌ی ادبیات، فلسفه و عکاسی می‌شناسند. شیوا مقانلو در تازه‌ترین ترجمه‌ی خود، که آن را برای انتشار به نشر نیماژ سپرده است، یکی از اولین رمان‌های این منتقد را انتخاب کرده ست.
«کیت مرگ» روایت سیال ذهن از توهمات مردی است که فکر می‌کند قاتل است.
«رباعیاتی از نیشابور» ؛ پس از نیم قرن
این گزارش را با پیر داستان‌نویسی ایران شروع کردیم و با پیر ادبیات ایران تمام خواهیم کرد. استاد شفیعی کدکنی درست نیم قرن پس از کتاب «در کوچه‌باغ‌های نیشابور»، کتابی با نام «رباعیاتی از نیشابور» را به همت نشر سخن به نمایشگاه کتاب 1403 رسانده است. خود استاد درباره‌ی اثر جدیدشان توضیح داده‌اند: «شاید چندتا از این رباعی‌ها را در نیشابور و کدکن گفته باشم. بقیه را در تهران و در فرهنگستان سروده‌ام، با این همه، عنوان «رباعیاتی از نیشابور» را برای این مجموعه بسیار می‌پسندم. این نیشابور بیش از آنکه نقطه‌ای روی نقشه‌ی جغرافیای خراسان باشد نوعی حال و هوای روحی است».
