مجله میدان آزادی: جدیدترین فهرست پرونده «اردیبهشت کاغذی» از میان شاهکارهای ادبیات عاشقانۀ جهان انتخاب شده است. امروز ستون «فهرست کتاب‌های پیشنهادی برای خرید از نمایشگاه کتاب» را با معرفی ده اثر در این موضوع پرطرفدار به‌روز می‌کنیم. این فهرست را به قلم پروانه سراوانی بخوانید:
ادبیات عاشقانه، خوراک خوش‌طعم دوستداران داستان
ادبیات داستانی عاشقانه یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین شاخه‌های ادبیات در جهان است. عشق همواره به‌عنوان یکی از عناصر مهم و بنیادی در تخیلات شاعران و داستان‌نویسان حضور داشته است. تاریخ، فرهنگ، سیاست و اجتماع، بسترهای گوناگون روایتِ سبک‌های مختلف داستان است که در قصه‌های عاشقانه نیز همین روال تکرار می‌شود. از ترکیب داستان عشقی با مسائلی در ژانرهای عرفانی، روانشناسی، آخرالزمانی، جنایی، فلسفی، موضوعات عامه‌پسند، بحران‌های اجتماعی، پیش‌بینی‌های علمی و... آثاری خلق می‌شود که طرفداران سبک‌های مختلف ادبیات داستانی را سر شوق می‌آورد.
چرا داستان عاشقانه بخوانیم؟
مطالعه‌ی داستان‌های عاشقانه درک عمیقی از احساسات انسانی به ما می‌دهد. به واسطه‌ی آن‌ها می‌توانیم ظرایف روابط و رفتار افراد را در سایه‌ی فرهنگ و اجتماع ببینیم و خود را در آینه‌ی آن‌ها تماشا کنیم. داستان با تقویت همدلی و عواطف بشری، شکل‌های مختلف زیستن را به ما یادآوری می‌کند تا شاید در مقابله با بحران‌ها و مصائب جهان امروز، توشه‌ای از امیدواری و خوش‌بینی به آینده‌ی نسل بشر با خود داشته باشیم و بلکه بعد از خواندن این قصه‌های خیالی، یکدیگر را در دنیای واقعی بهتر درک و تحمل کنیم.
فهرستی که پیش روست سعی دارد رمان‌هایی را معرفی کند که عشق ردپایی محسوس و واضحی در بدنه‌ی داستان آن‌ها دارد.
داستان‌های پر از جادوی اسپانیایی‌زبان
1. عشق در زمان وبا | گابریل گارسیا مارکز
داستان عاشقانه حتی در سبک‌های خاص‌پسند مثل رئالیسم جادویی نیز خوش می‌درخشد. یکی از مشهورترین رمان‌های اسپانیایی‌زبان جهان، «عشق در زمان وبا» اثر مشهور «گابریل گارسیا مارکز» است که با ترجمه‌های متنوعی در بازار کتاب ایران موجود است. این اثر به روایت داستان‌های عاشقانه‌ی شگفت‌انگیزی می‌پردازد که تاریخ، فرهنگ، سیاست، جغرافیا و هستی‌شناسی شخصیت‌های داستان را دچار تغییر و تحول اساسی می‌کند. از این پرفروش‌ترین رمان قرن، اخیراً سریال خوش‌ساختی اقتباس شده که دیدن آن خالی از لطف نیست.
2. دختر بخت | ایزابل آلنده
رمان دوم اسپانیایی‌زبان این فهرست، یکی از آثار «ایزابل آلنده» است. گرچه در تمام آثار آلنده عشق موتور محرک داستان است اما به‌طور ویژه به رمان «دختر بخت» می‌پردازیم که آن را نشر کتابسرای تندیس با ترجمه‌ی «اسدالله امرایی» منتشر کرده است. در این رمان شاهد روایتی از عشق پرشور و سودایی دختری کم‌سال به کارگری دون‌پایه و سفر پرخطر دختر در پی یافتن پسر جوان از شیلی تا آمریکا در دوران کشف طلا هستیم. رمان داستانی را از دوران هجوم ملل مختلف به کالیفرنیا به امید زندگی رؤیایی روایت می‌کند و مناسبات اجتماعی و فرهنگی، خرافه‌ها و مناسک و باورهای ملل حاضر در این بخش از جهان در آن دوره‌ی زمانی را مقابل دید خواننده می‌گذارد و داستانی خواندنی خلق می‌کند.
داستان‌های متنوع سوئدی
3. تصرف عدوانی | لنا آندرشون
زبان سوئدی نیز از ادبیات عاشقانه بی‌نصیب نیست. نمونه‌های چشمگیر این نوع ادبی رمان «تصرف عدوانی» نوشته‌ی «لنا آندرشون»، ترجمه‌ی «سعید مقدم» در نشر مرکز است. عشق یک‌طرفه و کور یک زن منطقی و معقول و موفق به هنرمندی مشهور در سطح اجتماع، دست‌مایه‌ی این رمان است تا در طی مرور احوالات شیدایی زن، مسائل روانشناختی و فلسفی و هستی‌شناسی را مطرح کند. شرح سیر نزولی و سقوط عزت نفس و شخصیت انسان در برابر پدیده‌ای غیرارادی مثل عشق از این داستان، روایتی به‌یادماندنی ساخته است.
4. مردی به نام اوه | فردریک بکمن
«مردی به نام اوه» اثر نویسنده‌ی پرطرفدار معاصر، «فردریک بکمن» نیز به زبان سوئدی است که مترجمان مختلفی آن را به زبان فارسی برگردانده‌اند. این رمان حکایت مردی است بدعنق و تنها که پس از عمری زندگی عاشقانه با همسرش، پس از مرگ او دچار پوچی شده و قصد خودکشی دارد. اقدامات مکرر «اوه» برای مرگ خودخواسته با اتفاقات و واکنش افراد مختلف در محیط زندگی‌اش مواجه می‌شود و ماجراهای طنزآلودی می‌سازد. این رمان در سوئد جزو آثار پرفروش سال انتشارش بود. از داستان کتاب چند بار اقتباس سینمایی صورت گرفته و در حوزه‌ی سینما جوایز معتبری به دست آورده است.
برای انگلیسی‌خوان‌ها
5. تنها ابلهان زنده می‌مانند | کیت ویلر
«تنها ابلهان زنده می‌مانند» اثر «کیت ویلر» با ترجمه‌ی «زهرا تابشیان» در نشر آموت، یکی از زیباترین و هیجان‌انگیزترین تصاویر طبیعی مناطق استوایی جهان را دارد. در این رمان داستان موازی دو زن را می‌خوانیم که مادربزرگ و نوه هستند. این دو در دو زمان مختلف، در یک جغرافیای مشترک در مناطق بکر و جادویی کشور پرو و رودخانه‌های خروشان فصلی این مناطق در عین حال که با خشونت و بی‌رحمی طبیعت زنده دست و پنجه نرم می‌کنند، با عشقی نامعمول و عجیب روبه‌رو می‌شوند و در گیر و دار تطبیق و سازگاری با محیط جدید زندگی که کمتر اثری از تمدن شهری و امکانات رفاهی و بهداشتی دارد، شوریدگی و جنون خاصی را تجربه می‌کنند.
خاور دور: ژاپنی‌ها
ادبیات آسیایی و شرقی امتزاج و درآمیختگی عمیقی با داستان‌های عاشقانه دارد. داستان‌های هزار و یک شب گواه مستندی بر این مدعاست.
6. حال و هوای عجیب در توکیو | هیرومی کاواکامی
ازجمله آثار آسیایی ادبیات ژاپنی است. رمان «حال و هوای عجیب در توکیو» نوشته‌ی «هیرومی کاواکامی»، با ترجمه‌ی «مژگان رنجبر» در انتشارات البرز، قصه‌ی ارتباط گرفتن و اتفاق افتادن عشق میان دو نسل است. تفاوت بیولوژیکی در ساعات خواب و بیداری، دلخوشی‌ها و سرگرمی‌ها و تفریحات و باورهای این زوج عاشق، خواننده را برای کشف چرایی‌ها به‌دنبال خود می‌کشد.
7. هرگز رهایم مکن | کازوئو ایشی گورو
نمونه‌ی دیگری از این ادبیات، رمان «هرگز رهایم مکن» اثر نویسنده‌ی ژاپنی‌بریتانیایی، «کازوئو ایشی گورو» است. این رمان که نشریه‌ی تایم آن را جزو صد رمان پرفروش و برگزیده‌ی سال ۲۰۰۵ معرفی کرده، نامزد جوایز ادبی متعددی ازجمله بوکر و آرتور سی کلارک شده است. حال و هوای آخرالزمانی و پادآرمانشهری این رمان چالش عمیقی با مسئله‌ی عشق ایجاد کرده و نویسنده با خلاقیت و مهارت، روایتی باورپذیر و خواندنی از آن ارائه می‌کند. این اثر با ترجمه‌های مختلف در دسترس است.
خاور نزدیک: ترک‌ها
8. نام من سرخ | اورهان پاموک
از ادبیات ترکیه رمان مشهور «نام من سرخ» اثر «اورهان پاموک» با ترجمه‌ی «عین‌اله غریب» در نشر چشمه را انتخاب کردیم. این رمان تحت تأثیر اثر بی‌بدیل «امبرتو اکو»، یعنی «نام گل سرخ»، نوشته شده تا به تبعیت از فضای رمان اکو، هزارتوی سیستم مذهبی حکومت عثمانی را در تنه‌ی یک داستان عاشقانه بیان کند. این داستان در دورانی اتفاق می‌افتد که نگارگری هم‌پای سبک‌های نقاشی اروپایی در جهان می‌درخشد. خرده‌داستان‌هایی از دربار عثمانی، شیوه‌ی زندگی هنرمندان درباری، آداب و رفتار و زندگانی اجتماعی مردم عوام و خواص در هم آمیخته شده تا اثری پرکشش ساخته شود.
خاورمیانه: ادبیات عرب
9. ساقه‌ی بامبو | سعود السنعوسی
ادبیات عرب نمونه‌های جذاب و جالبی از قصه‌های عاشقانه دارد که فقط به معرفی یک نمونه از ادبیات معاصر آن اکتفا می‌کنیم. «ساقه‌ی بامبو» اثر «سعود السنعوسی» نویسنده‌ی کویتی، جوایز مهمی ازجمله بوکر عربی و جایزه‌ی بین‌المللی ادبیات داستانی عرب را به دست آورده. نویسنده روایتی دارد از عشق میان دو ملیت متفاوت که در کویت به واسطه‌ی عشق با هم یکی شده‌اند. شرایط اسفناک کارگران مهاجر و به‌طور ویژه فیلیپینی‌ها و مصائب زندگی فرزندانی که از ازدواج آن‌ها با کویتی‌ها حاصل شده‌اند، بدنه‌ی این رمان را تشکیل می‌دهد. این کتاب با ترجمه‌ی «مریم اکبری» و «عظیم طهماسبی» در انتشارات نیلوفر منتشر شده است.
شاهکار روسی
ادبیات روس آن‌قدر جهانگیر و پرطرفدار است که حتی اگر نامی از آن نبریم همچنان بر تارک ادبیات داستانی جهان می‌درخشد.
10. آنا کارنینا | لئو تولستوی
داستان‌های عاشقانه‌ی بسیاری در جغرافیای گسترده‌ی روسیه (شوروی سابق) خلق شده که از خیل عظیم این آثار به «آنا کارنینا»، اثر جاودان «لئو تولستوی» اکتفا می‌کنیم. ترجمه‌های مختلفی از این اثر به فارسی وجود دارد. این رمان قصه‌ی عشق ویرانگر آنا به کنت ورونسکی است که مایه‌ی تباهی، رسوایی و طرد آنا از اجتماع اشراف هم‌رده‌اش می‌شود. پابه‌پای روایت عاشقانه‌ی این زوج، تصویرسازی طبیعت روستایی در فصول مختلف، مضامین انسانی مثل حسادت، وفاداری، خیانت، ایمان و... به‌شکلی شگفت‌انگیز در داستان طرح می‌شوند. از این داستان اقتباس‌های سینمایی متعددی انجام شده است.