فهرست: بهترین فیلم های اقتباسی از آثار مارک تواین

مجله میدان آزادی: امروز 21 آوریل سالروز درگذشت مارک تواین، یکی از بزرگترین نویسندگان و طنزپردازان آمریکایی است. به همین بهانه بهترین فیلم‌های اقتباسی از آثار مارک تواین را با مقدمه حسام فروزان بخوانید:
 

«مارک تواین»، نویسنده و طنزپرداز آمریکایی

راوی ماجراهای شگفت‌انگیز رودخانه‌ی می‌سی‌سی‌پی

«مارک تواین» از آن نویسندگانی است که بدون اینکه متوجه باشیم و حتی خودش خواسته باشد! از همان دوران کودکی با قصه‌ها و ماجراجویی‌های عجیب و غریبش همراه‌مان بوده است. وقتی عاقبت به مدرسه رفتیم و سواد خواندن و نوشتن آموختیم شروع کردیم به خواندن کتاب‌های انتشارات «سپیده» که چند تایی از بهترین آثار مارک تواین را هم داشت. آنجا بود که با ماجراهای «تام سایر» و «هاکلبری‌ فین» یا داستان عبرت‌آموز «شاهزاده و گدا» آشنا شدیم و فهمیدیم نویسنده‌ی همه‌ی این‌ها یکی است. بعدها کارتون «هاکلبری فین» هم صبح‌های جمعه از شبکه‌ی دو پخش شد و عیش‌مان را کامل کرد. بزرگ‌تر که شدیم، دیدیم مترجم زبردستی مانند «نجف دریابندری» نسخه‌ی کامل هاکلبری فین را ترجمه کرده و انتشارات معتبر خوارزمی آن را به زیور طبع آراسته است. همه‌ی این‌ها نشان می‌داد اگرچه فضای آثار مارک تواین پر از طنز و شوخی است اما یکی از مهم‌ترین نویسندگان تاریخ ادبیات آمریکاست و جایگاهی مثال‌زدنی دارد. تا جایی که «ارنست همینگوی» گفته است: «تمام ادبیات مدرن آمریکایی از یک کتاب سرچشمه می‌گیرد: هاکلبری فینِ مارک تواین.»

اول اردیبهشت‌ماه، روز درگذشت مارک تواین است. به پاس خاطرات خوبی که جناب نویسنده برای‌مان ساخته می‌خواهیم مروری داشته باشیم بر فیلم‌های شاخصی که از آثار او اقتباس شده است. 

مارک تواین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و بانفوذترین نویسندگان تاریخ ادبیات آمریکا به‌خاطر سبک طنزآمیز، نگاه نقادانه به جامعه و زبان ساده و زنده‌اش شهرت دارد. تواین دوران کودکی خود را در شهر کوچکی به نام هانیبال، نزدیک رود می‌سی‌سی‌پی گذراند؛ تجربه‌ای که بعدها تأثیر زیادی بر داستان‌هایش گذاشت. او فعالیت حرفه‌ای خود را به‌عنوان چاپچی و روزنامه‌نگار آغاز کرد و در نهایت به‌عنوان نویسنده، طنزنویس، سخنران و سفرنامه‌نویس شناخته شد. نام مستعار «مارک تواین» در واقع اصطلاحی در کشتیرانی رودخانه‌ای است به معنای «دو علامت عمق» (تقریباً سه متر و نیم)، که او در دوران جوانی وقتی به‌عنوان ناوبر کشتی‌های بخار در می‌سی‌سی‌پی کار می‌کرد، با آن آشنا شد. تواین شخصیتی شوخ‌طبع و تیزبین داشت و در عین حال با نگاهی تلخ به مسائل اجتماعی و انسانی می‌نگریست. او در اواخر عمر دچار مشکلات مالی شد و با سفر و سخنرانی در سراسر جهان تلاش کرد بدهی‌هایش را پرداخت کند.
 

آثار «مارک تواین»، نویسنده و طنزپرداز آمریکایی

اقتباس سینمایی از آثار مارک تواین 

آن‌قدر از آثار مارک تواین اقتباس شده است که می‌توان با جرئت گفت آثار او بیش از آنکه خوانده شوند، در سینما و تلویزیونِ سراسر جهان دیده شده‌اند. اقتباس‌های سینمایی از آثار مارک تواین، طیف وسیعی از سبک‌ها و لحن‌ها را دربرمی‌گیرند؛ از کمدی و ماجراجویی گرفته تا نقدهای اجتماعی و سیاسی. این آثار همچنان به‌عنوان گنجینه‌ای فرهنگی مورد توجه‌اند و قدرت داستان‌سرایی تواین را به نسل‌های بعد منتقل می‌کنند. بسیاری از نویسندگان معاصر آمریکایی، آشکارا تحت تأثیر نثر و نگاه خاص مارک تواین هستند. 

نام کتاب: ماجراهای تام سایر (The Adventures of Tom Sawyer)

سال انتشار: ۱۸۷۶ میلادی

فیلم‌های اقتباس‌شده از این کتاب، داستان شیطنت‌های تام، فرار او از مدرسه، عشق او به «بکی تاچر» و ماجرای قتل در گورستان را به تصویر می‌کشند. این اقتباس‌ها معمولاً بر روح ماجراجویانه و طنز داستان تمرکز دارند.

1. «تام سایر» فیلمی در ژانر کمدی-درام به کارگردانی «ویلیام دزموند تیلور» است که در سال ۱۹۱۷ منتشر شد. از بازیگران آن می‌توان به «جک پیکفورد» و «هلن گیلمور» اشاره کرد. 
    
2. «تام سایر» به کارگردانی «جان کرامول» در سال ۱۹۳۰ منتشر شد. از بازیگران آن می‌توان «جونیور دورکین» و «میتزی گرین» را نام برد.
    
3. «ماجراهای تام سایر» (The Adventures of Tom Sawyer) فیلمی در ژانر درام به کارگردانی «نورمن تاروگ»، «اچ. سی. پاتر»، «جرج کیوکر» و «ویلیام ولمن» است که در سال ۱۹۳۸ منتشر شد. یکی از اولین نسخه‌های رنگی، این اثر بود که با بازی «تامی کلی» در نقش تام سایر، محبوبیت فراوانی یافت.
    
4. «تام سایر» نسخه‌ی موزیکال، محصول ۱۹۷۳ به کارگردانی «دان تیلر» که «جودی فاستر» و «جانی ویتاکر» در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. این نسخه با ترانه‌هایی جذاب و لحنی خانوادگی ساخته شد و بازتاب مثبتی داشت. 
    
5. «تام و هاک» (Tom and Huck) در ژانر کمدی-درام و ماجراجویی محصول سال ۱۹۹۵ آمریکاست. بازیگران اصلی این فیلم «جاناتان تیلور توماس»، «برد رنفرو» و «مایک مک شین» هستند. این فیلم را «پیتر هاویت» کارگردانی کرده است.
    
6. «تام سایر» انیمیشنی است که در سال ۲۰۰۰ به نمایش درآمد. این انیمیشن اقتباسی از رمان «ماجراهای تام سایر» است که شخصیت‌های آن به‌جای انسان‌ها، حیوان‌هایی انسان‌واره هستند.
    
7. «تام سایر و هاکلبری فین» (Tom Sawyer & Huckleberry Finn) فیلم کمدی-درام و ماجراجویی آمریکایی محصول ۲۰۱۴ به کارگردانی «جو کاستنر» است. در این فیلم «جوئل کورتنی» به‌عنوان تام سایر و «جیک تی. آستین» به‌عنوان هاکلبری فین ایفای نقش می‌کنند. «وال کیلمر» نیز در این فیلم در نقش خود مارک تواین ظاهر شده است. 

نام کتاب: ماجراهای هاکلبری فین (The Adventures of Huckleberry Finn)

سال انتشار: ۱۸۸۴ میلادی 

این اقتباس‌ها، داستان «هاک» و برده‌ی فراری به نام «جیم» هستند که با قایقی در رودخانه‌ی می‌سی‌سی‌پی سفر می‌کنند. آن‌ها در دل طنز و ماجراجویی، نقدهای عمیق اجتماعی درباره‌ی نژادپرستی و آزادی بیان دارند. نسخه‌های مختلف بر جنبه‌های متفاوتی از داستان تأکید دارند؛ برخی ماجراجویی را پررنگ کرده‌اند و برخی بر مضمون‌های اجتماعی تأکید داشته‌اند.

8. «هاکلبری فین» فیلمی به کارگردانی «نورمن تاروگ» است که در سال ۱۹۳۱ ساخته شد. از بازیگران آن می‌توان به «جکی کوگان»، «جونیور دورکین» و «میتزی گرین» اشاره کرد.

9. «ماجراهای هاکلبری فین» فیلمی در ژانر درام به کارگردانی «ریچارد تورپ» است که در سال ۱۹۳۹ اکران شد. «میکی رونی» و «والتر کانلی» از بازیگران اصلی فیلم هستند.

10. «ماجراهای هاکلبری فین» یک فیلم درام به کارگردانی «مایکل کورتیز» است که در سال ۱۹۶۰ نمایش داده شد. «تونی رندل» و «نویل رند» ایفاگر نقش‌های اصلی آن هستند. 

11. «هاکلبری فین» نسخه‌ی موزیکال، ماجراهای شگفت‌انگیز هاکلبری فین است که در سال ۱۹۷۴ به کارگردانی «جی لی تامپسون» ساخته شد. در این فیلم «جف ایست» نقش «هاکلبری» و «پل وینفیلد» نقش «جیم» برده‌ی سیاه او را ایفا کرده‌اند. 

12. «ماجراهای هاکلبری فین» آخرین اقتباسی است که از هاکلبری فین به یاد داریم و به دهه‌ی نود سینمای آمریکا مربوط می‌شود. این فیلم در ژانر کمدی-درام و ماجراجویی به کارگردانی «استیون سامرز» است و در سال ۱۹۹۳ منتشر شد. «الیجا وود» در این فیلم در نقش هاک ظاهر می‌شود.

نام کتاب: یک یانکی در دربار شاه‌آرتور (A Connecticut Yankee in King Arthur's Court)  

سال انتشار: ۱۸۸۹ میلادی 

این داستان طنزآمیز و علمی-تخیلی درباره‌ی فردی آمریکایی است که به‌طور تصادفی به زمان شاه‌آرتور سفر می‌کند. اقتباس‌ها از این داستان، بسته به دوره‌ی ساخت‌شان، گاه رنگ طنز دارند و گاه جنبه‌های فانتزی را پررنگ‌تر می‌کنند.

13. اقتباس سال ۱۹۴۹ با بازی «بینگ کراسبی» و به کارگردانی «تای گارنت»

14. اقتباس ۱۹۹۵ با عنوان «یک یانکی در دربار شاه‌آرتور» به کارگردانی «راجر یانگ» و با بازی «ووپی گلدبرگ»

دیگر اقتباس‌های جالب توجه:

نام کتاب: شاهزاده و گدا (The Prince and the Pauper) 

سال انتشار: ۱۸۸۱ میلادی

داستانی درباره‌ی جابه‌جایی یک شاهزاده با پسری فقیر که چندین بار به فیلم و سریال تبدیل شده است.

15. «هاک و تام در مقابل ارواح » (Tom and Huck vs. the Ghosts) و فیلم‌های مدرن‌تری که با الهام از شخصیت‌های کلاسیک، روایت‌هایی فانتزی یا خانوادگی از همین داستان ارائه می‌دهند.