مجله میدان آزادی: امروز زادروز آهنگساز سرشناس و مهم معاصر بابک بیات است. به همین بهانه فهرست ده ترانه برتر این آهنگساز بزرگ را برای شما فراهم کردیم. در ادامه بهترینهای بابک بیات را به انتخاب و با مقدمه فاطمه همراه بخوانید:

نگاهی به زندگینامه و فعالیتهای بابک بیات
بیست و سوم خردادماه زادروز «بابک بیات» آهنگساز سرشناس ایرانی است. بیات با علاقه، جدیت و پرکاری مثالزدنی در عرصه موسیقی پاپ و موسیقی فیلم، بیشک یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین آهنگسازان موسیقی ایران است و تاثیر او بر دیگر آهنگسازان انکارناشدنی است.
بابک بیات آهنگسازی را با ساخت موسیقی ترانههای پاپ آغاز کرد و در اواخر دهه 40 و دهه 50 شمسی با همکاری خوانندگان مطرح آن دوران مانند نصرالله معین، «عارف عارف کیا»، «داریوش اقبالی»، «عبدالحسن ستارپور»(ستار)، «ابراهیم حامدی»(ابی)، «عبدالرضا کیانینژاد»(مازیار) و تعدادی دیگر از خوانندگان، آثار درخشانی از خود به یادگار گذاشت.
بیات همچنین در ساخت موسیقی متن فیلم نیز فعالیت داشت. او با آهنگسازی برای بیش از نود فیلم و سریال، یکی از آهنگسازان پرکار و صاحب سبک در ساخت موسیقی فیلم بوده و بسیاری از آثار او پس از سالها همچنان در حافظه شنیداری مخاطب ایرانی باقی مانده است. از جمله این آثار میتوان به فیلمهای «فریاد زیر آب»(سیروس الوند،1356)، «مرگ یزدگرد»(بهرام بیضایی،1360)، «کشتی آنجلیکا»(محمدرضا بزرگنیا،1367)، «عروس» (بهروز افخمی،1369)، «پرده آخر»(واروژ کریممسیحی،1369)، «سرزمین خورشید»(احمدرضا درویش،1375)، «مردی شبیه باران»(سعید سهیلی،1375)، «مرسدس»(مسعود کیمیایی،1376) و «ساحره» (داود میرباقری،۱۳۷۶) اشاره کرد.
بابک بیات که سالها نامش به عنوان نامزد بهترین موسیقی متن فیلم جشنواره فیلم فجر اعلام میشد، سرانجام در نهمین جشنواره فیلم فجر(1369) برای فیلم «عروس»، برنده سیمرغ بلورین جشنواره شد. همچنین او در پانزدهمین دوره جشنواره فجر(1375)، برای فیلمهای «مردی شبیه باران» و «سرزمین خورشید»، برنده سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن فیلم شد.
بیات همچنین آهنگسازی چندین سریال موفق و خاطرهانگیز تلویزیون از جمله سریال «افسانه سلطان و شبان»(داریوش فرهنگ،1362) و «پهلوانان نمیمیرند»(حسن فتحی،1375) را بر عهده داشته است، اما اگر بخواهیم یک اثر را به عنوان برترین اثر او انتخاب کنیم، بیتردید آن اثر موسیقی سریال «ولایت عشق»(مهدی فخیمزاده،1377) است. موسیقی «ولایت عشق» یکی از برترینها در تاریخ موسیقی فیلم و سریال ایران و فنیترین و ماندگارترین اثر در بین آثار بابک بیات است و اوج هنر، استعداد و تجربیات فنی و معنوی بابک بیات را میتوانیم در این اثر بشنویم.
بیات پس از انقلاب، علاوه بر فعالیت در زمینه موسیقی فیلم و سریال، با خوانندگان جوانی چون «مانی رهنما»، «نیما مسیحا»، «محمد اصفهانی»، «خشایار اعتمادی»، «حمید حامی» و «علی سهراب» و... همکاری داشته و ترانههای متعددی منتشر کرده است که بخشی از مهمترین تجربههای هنری تاریخ موسیقی پاپ در ایران تشکیل دادهاند.
سرانجام بابک بیات در پنجم آذر ١٣٨۵ در سن ۶٠ سالگی بر اثر بیماری نارسایی کبد در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
از آنجایی که یکی از مهمترین عرصههای آهنگسازی بیات موسیقی ترانهسازی و موسیقی پاپ است و از آنجا که این عرصه برای عموم مخاطبان آشناتر است تصمیم گرفتیم فهرستی از ترانههای ماندگار که توسط بابک بیات آهنگسازی شدند را برای شما فراهم کنیم. برای این فهرست سعی کردیم هم سراغ ترانههای آلبومها برویم و هم سراغ ترانههای تیتراژ فیلم و سریال. همچنین برای اینکه این فهرست نشاندهنده پختهترین و پیشرفتهترین دوران آهنگسازی زندهیاد بابک بیات باشد سراغ آثار سالهای متاخر آهنگسازی بیات رفتیم.

بهترین آهنگهای بابک بیات
1- «آسیمهسر»
خواننده: محمد اصفهانی
شاعر: اکبر آزاد
آلبوم: نون و دلقک
متن ترانه:
آسیمهسر رسیدی/ از غربت بیابان/ دلخسته دیدمت در/ آوار خیس باران/ وا مانده در تبی گنگ/ ناگه به من رسیدی/ من خود شکسته از خود/ در فصل ناامیدی/ در برکهی دو چشمت/ نه گریه و نه خنده/ گم کرده راه شب را/ سرگشته چون پرنده/ من ره به خلوت عشق/ هر گز نبرده بودم/ پیدا نمیشدی تو/ شاید که مرده بودم/ من با تو خو گرفتم/ از خندهات شکفتم/ چشم تو شاعرم بود/ تا این ترانه گفتم/ در خلوت سرایم/ یکباره پر کشیدی/ آن گاه ای پرنده/ بار دگر پریدی/ من ره به خلوت عشق/ هر گز نبرده بودم/ پیدا نمیشدی تو/ شاید که مرده بودم
2- «مرسدس»
خواننده: مانی رهنما
شاعر: ایرج جنتی عطایی
ترانه فیلم «مرسدس»
متن ترانه:
با كوچه آواز رفتن نيست/ فانوس رفاقت روشن نيست/ نترس از هجوم حضورم / چيزی جز تنهايی با من نيست/ وقتی تو نباشی من به من مشكوكم / به هر گل به هر سايه روشن مشكوكم/ مشكوكم به اشک كبوتر، مشكوكم / مشكوكم به خواب خاكستر، مشكوكم/ بی تو به كابوس و به رويا مشكوكم / به شعله به پروانه حتی مشكوكم/ با كوچه آواز رفتن نيست/ فانوس رفاقت روشن نيست/ نترس از هجوم حضورم / چيزی جز تنهايی با من نيست / ترسم نيست بیترديد از جاده از سايه / تاريک تاريكم من از من میترسم/ من از سايههای شب بیرفيقی / من از نارفيقانه بودن میترسم / مشكوكم به اشک كبوتر، مشكوكم / مشكوكم به خواب خاكستر، مشكوكم/ با كوچه آواز رفتن نيست/ فانوس رفاقت روشن نيست/ نترس از هجوم حضورم / چيزی جز تنهايی با من نيست
3- «پروانگی»
خواننده: نیما مسیحا
شاعر: پیام پارسا
ترانه فیلم «دستهای آلوده»
متن ترانه:
مثل یک پروانه ببین، اسیر مشت بستهام/ از این همه پرسه زدن، کوچهبهکوچه خستهام/ تو لحظههای بیکسی اسیر ناباوریم/ تو قاب خالی جنون یک عکس خاکستریم/ توی این ثانیههای بیرمق، لحظههای آبی تو حروم نکن/ این روزها ابری و خاکستریه، شبهای آفتابیت رو حروم نکن/ بگو خورشید از کدومور دراومد که تو مثل قصهی رویایی شدی/ ماهی زخمی پاشورهی حوض، کی رو خواب دیدی که دریایی شدی/ آلودهام، آلودهام، همرنگ با مرداب/ نفرینیَم در حسرت دیداری از این خواب/ برای من که رفیق سفرم، مرهم زخمهای خستگی تویی/ برای من که غریب جادههام، آخرین همدم خونگی تویی/ از رو گلبرگ گلهای کاغذی، اشکهام رو با دست آلوده بچین/ من رو تو آینهها شستوشو بده / تو چشمهام حادثهی عشق رو ببین
4- «ای عاشقان»
خواننده: محمد اصفهانی
شاعر: مولوی
آلبوم: فاصله
تیتراژ سریال «پهلوانان نمیمیرند»
متن ترانه:
ای عاشقان، ای عاشقان، هنگام کوچ است از جهان/ در گوش جانم میرسد طبل رحیل از آسمان/ این بانگها از پیش و پس بانگ رحیل است و جرس/ هر لحظهای نفس و نفَس سر میکشد در لامکان/ زین شمعهای سرنگون، زین پردههای نیلگون/ خلقی عجب آید برون، تا غیبها گردد عیان/ زین چرخ دولابی تو را آمد گران خوابی تو را/ فریاد از این عمر سبک زنهار از این خواب گران/ ای دل سوی دلدار شو، ای یار سوی یار شو/ ای پاسبان بیدار شو، خفته نشاید پاسبان/ هر سوی شمع و مشعله، هر سوی بانگ و مشغله/ کامشب جهان حامله، زاید جهان جاودان/ تو گِل بُدی و دل شدی، جاهل بدی عاقل شدی/ آن کو کشیدت این چنین آن سو کشاند کَشکَشان/ در کف ندارم سنگْ من، با کس ندارم جنگ من /با کس نگیرم تنگْ من، زیرا خوشم چون گلستان/ پس خشم من زان سر بود، وز عالم دیگر بود/ این سو جهان آن سو جهان، بنشسته من بر آستان/ ای عاشقان، ای عاشقان، هنگام کوچ است از جهان / در گوش جانم میرسد طبل رحیل از آسمان
5- «نوای غربت»
خواننده: خشایار اعتمادی
شاعر: اکبر آزاد
تنظیم: فواد حجازی
آلبوم: دلشوره
متن ترانه:
ببین ماتن عروسکها رو لبها خنده ماسیده/ تو این حجم پر از خالی کی خاک مرده پاشیده/ شب غمگینی پائیز/ شب دلگیر بارونی/نمیدونی چقدر خستم چقدر تنها/نمیدونی نمیدونی نمیدونی/ تو هم نیستی که من باشم/ نمیآی تا که ما باشیم/ مثال ریزش بارون نمیخوای صدا باشیم/ از این آوار پائیزی، دلم خونه دلم خونه/کجای این زمین هستم، این رو هیچکی نمیدونه/ دلم تنگه برای گریهای خاموش/ دلم تنگه برای خالی حجم تو در آغوش/ شب قطبی/ شده دلها/ از این سردرگریبونی/ به تلخی هقهقی کن با صدای مرد زندونی/ ببین ماتن عروسکها همه کوکی مقوایی/ فرو رفتن تو لاک خود چه امیدی چه فردایی/ نپرس ابرای بارونی کجا رفتن/ به سوی آبی عشق بیصدا رفتن/ نگاه تو که روح شعر سبزم بود/ چه معصوم از کنار آینهها رفتن/ سراب غربت تردید همیشه سرد و مردابیست/ بیا از برج مِه پائین هوای خونه آفتابیست
6- «پرنده»
خواننده: مانی رهنما
شاعر: شهین حنانه
تنظیم:بهرام دهقانیار
آلبوم: فصل پرواز
متن ترانه:
پرنده همقفس، همخونه من/ زمستون رفت و شد فصل پریدن/ همین دیروز تو از این خونه رفتی/ ولی از اومدن چیزی نگفتی/ تو را در هنجره، یک دشت آواز/ تو را در سر، هوای خوب پرواز/ من اینجا خسته و غمگین و تنها/ نمیدونم که میمونم تا فردا/ چی میشد اون هوای برفی و سرد/ تو رو راهی این خونه نمیکرد؟/بهار کاغذین خونهی من/ تو رو راضی نکرد آخر به موندن / من عادت میکنم با درد تازه/ جدایی شاید از من، من بسازه/ دلم تنگه، دلم تنگه برایت/ نگاهم با نگاهت داشت عادت/ تو اونجا با گلهای رنگارنگی / من اینجا پشت دیوارهای سنگی/ تو با جنگل، تو با دریا، تو با کوه/ من و اندازهی یک فصل اندوه/ من عادت میکنم با درد تازه/ جدایی شاید از من، من بسازه/ دلم تنگه، دلم تنگه برایت/ نگاهم با نگاهت داشت عادت
7- «رگبار»
خواننده: نیما مسیحا
شاعر: بابک صحرایی
آلبوم: توهم
متن ترانه:
گریه نکن که زندگی/ حس کردن فاصلههاست/ پُلی که بین ما شکست/ سادهترین تقاص ماست/ این ماه منعکس شده/ رو شیشهی شب رو ببین/ که مثل ما گمشده/ تو تاریکیهای نقطهچین/ برای من گریه نکن/ که مثل سایه با توئم/ که از همین خاکسترِ/ اشک تو شعلهور شدم/ تقصیر تو نبود، اگه/ غم دور ما پیله کشید/ اگه که دست خیس من/ به گونهی تو نرسید/ وقتی چشمهات رگبارش رو/ به یال اسبا میسپره/ اینجا یکی کنار تو/ دلتنگیهاش رو میشمره/ من آرزومه که تو این/ دلگریههای دمبهدم/ تو گاهی لبخند بزنی/ من گاهی ساده جون بدم
8- «سقوط»
خواننده: مانی رهنما
شاعر: پیام پارسا
آلبوم: فصل پرواز
متن ترانه:
مثل یک تصویر مبهم روی آینه، مثل کابوس/ رد میشه از توی ذهنم، خاطراتی تلخ و مأیوس/ پشت سر، تصویری از روزای رفته، عکسی از من/ روبهروی آینههای مِهگرفته عکسی از من/ بیسرانجام، پشت بنبست یه دیوار، عکسی از من/ به سقوط خود، تَه ورطه گرفتار، عکسی از من/ زخمی عقرب خویشم به خود آلوده و مسموم/ پشت این درهای بسته، منم و این تن محکوم/ معنی واژهی مرگم، شعر آغاز سکوتم/ اونور مرز شکستن، لب پرتگاه سقوطم/ چند قدم تا تَه ورطه، چند قدم تا لب مرگم/ تو خزون سرد پاییز، قصهی سقوط برگم / یک قدم تا دم آخر، یک قدم مونده به برزخ/ یک قدم تا لبهی تیغ، یک قدم تا دم مسلخ/ پشت سر تصویری از روزای رفته، عکسی از من/ روبهروی آینههای مِه گرفته عکسی از من/ بیسرانجام پشت بنبست یه دیوار، عکسی از من/ به سقوط خود، تَه ورطه، گرفتار عکسی از من/ روبهرو جادهای رو به تباهی، جادهای تا ته شب تا به سیاهی/ واسه من نمونده حتی جونپناهی/ اینجا من آخر خطم، اینجا من آخر خطم، آخر خطم
9- «منجی»
خواننده: خشایار اعتمادی
شاعر: اکبر آزاد
آلبوم: دلشوره
متن ترانه:
روح جنگل، سرد و خاموش/ شب گرفته، بیشهها را/ میزند دستی تبردار/ ساقهها و ریشهها را/ تا نوازد روزگاران/ نغمههای آدمیت/ شسته دیگر موج نفرت/ نقش پای آدمیت/ در چنین قرنی بلاخیز/ در شب تاریک تردید/ یک نفر با قلب من گفت/ مردی میآید ز خورشید/ مردی میآید ستمسوز/ در نگاهش موج دریا/ شیرمرد بیشهی عشق/ مرد مردستان طاها/ میرسد آن غایب آخر/ با بهاری نورسیده/ شبشکافی همچو حیدر/ دستش از جنس سپیده/ میرسد از خطهی نور/ تا فروزد جان شب را/ شعلهی تیغش بسوزد/ پردهی ایوان شب را/ مردی از نسل محمد/ بر تنش شولای طوفان/ زین و برگ اسبش از خون/ آخرین منجی انسان/ مردی از دنیای بهتر/ روحش از آیین برتر/ در گلویش نی نوایی/ اوج پرواز کبوتر
10- «ولایت عشق»
خواننده: محمد اصفهانی
شاعر: پیام پارسا
تییراژ سریال «ولایت عشق»
متن ترانه:
بشکن سبوی باده را/ مستی تویی، هستی تویی/ در این سرای نیستی/ مستی تویی، هستی تویی/ تو آفتاب هشتمین/ سرّ چهارده عدد/ بیدار کن خواب مرا/ از وحشت این دیو و دد/ بنگر که از هفت آسمان/ جایی فرا سوی زمان/ نوری هبوط می کند/ در غربت این لا مکان/ بنگر که دریا خون شده/ فوارهها گلگون شده/ لیلای بیدل را ببین/ از عشق تو مجنون شده/ در این غروب واپسین/ از چتر خورشید یقین/ نور حقیقت میچکد/ بر خاک مشکوک زمین/ فریاد و بانگی میرسد/ عالم سکوت میکند/ از هیبتش سلطان دهر/ آسان، سقوط میکند/ آدم هراسان میشود/ محشر نمایان میشود/ از تاول آئینهها/ خورشید گریان میشود/ تقدیر ما در دست توست/ زنجیر بر دستان ما/ ما را رها کن از عدم/ هستی بده بر جان ما
مطلب مرتبط:
تک نگاری: نگاهی به زندگی و آثار بابک بیات