میدان آزادی: به‌بهانه‌ی روز مادر، فهرستی از بهترین آثار سینمایی درباره‌ی مادران و مادرانگی‌هایشان را به مخاطبان مجله میدان آزادی تقدیم می‌کنیم.
روز مادر چه فیلم‌هایی ببینیم؟
هر کدام از ما ممکن است؛ در هنگام دیدن فیلم‌ها ناگهان از دیدن یک نقش شگفت زده شویم، یا با آن همذات پنداری کنیم یا حسی گمشده را درون آن نقش جستجو کنیم. حال وقتی این نقش، نقش مادری باشد؛ حساسیت‌مان به آن بیشتر است؛ مادر، این نقش آشنای نزدیک، اما پر از راز و پیچیدگی.
به بهانه‌ی روز مادر تصمیم داریم تا این بار، فیلم‌هایی درباره مادری، یا مادرهای به یاد ماندنی سینمای ایران و جهان برای شما همراهان عزیز، معرفی کنیم. این فهرست در میان تمام آثار با این موضوع جستجو کرده و بهترین‌ها را به پیشنهاد تحریریه‌ی مجله میدان آزادی برای شما گردآورده.
1. انیمیشن بچه گرگها اثر مامورو هوسودا
فهرست را با یک انیمیشن شروع می‌کنیم. شاید این نام را در هیچ فهرست مربوط به مادر دیگری نبینید. یک فیلم از مادری خاص با فرزندانی خاص، ما در بچه گرگها بروز متفاوتی از مادری می‌بینیم. اما این مادری وجه استعاره‌ای از تمام زیبایی‌های دنیا است. مادری برای فرزندان خاص و متفاوت، مادری طبیعت و مادری سرزمین و...
نقش مادر در این فیلم با تمام سختی‌ها و مشکلاتی که در راه رشد فرزندانش برای آن‌ها پیش می‌آید اما فیلمی پرنشاط است. درست مثل نقش مادر در این فیلم که در همه شرایط خنده رو است. فضای فیلم تخیلی است اما پر از نکاتی برای زندگی واقعی ماست.
این انیمه یک انتخاب مناسب است برای آن که در کنار مادرانتان لحظات خوبی داشته باشید.
2. کریمر علیه کریمر اثر رابرت بنتون
فیلم کریمر علیه کریمر شاید در هیچ جای داستان اشاره مستقیمی به مادری نداشته باشد. اما مگر می‌شود نقش مادری را در سراسر این داستان ندید؟
این فیلم همان‌طور که از نام آن برمی‌آید؛ درباره زوجی است که در زندگی خانوادگی مشکلاتی دارند و حالا در مقابل یکدیگر ایستاده‌اند. اما ما هرچقدر که در فضای داستان پیش می‌رویم متوجه نقش زن در آن خانه می‌شویم و تازه می‌فهمیم مادر یعنی چی. انسان وقتی متوجه هوای تنفسش می‌شود که برای لحظه‌ای آن را از دست بدهد.
3. فیلم سانشوی مباشر اثر کنجی میزوگوچی
سانشوری مباشر از شاهکارهای سینمای ژاپن یک فیلم تاریخی است در سال 1954 ساخته شده است. این فیلم روایت کارگردان مشهور سینمای جهان کنجی میزوگوچی است از یک والی در ژاپن که تبعید می‌شود و خانواده‌ی او در راه رسیدن به او دارای مشکلاتی می‌‌شوند. محوریت اصلی اما باز بر سر همان مادری است که در راه رسیدن به همسرش بین او و فرزاندنش نیز فاصله می‌افتد.
رنج‌ها، احساسات مادرانه و تلاش‌های او برای نجات خانواده‌اش این فیلم را یک مادرانه ماندگار در تاریخ سینما زده است. مادرانه‌ای که بیشتر مخاطبان جدی و حرفه‌ای سینمای جهان آن را تماشا کرده‌اند
این فیلم را نیز به عنوان اثری تلخ‌تر درباره مادری به شما پیشنهاد می‌کنیم.
4. انیمیشن کوتاه بائو
انیمیشن بائو در لحظاتی کوتاه، به عمیق ترین شکل راوی احساسات مادرانه است. این احساسات در قالبی فانتزی تصویر شده‌اند و به لحاظ روانشناسی نیز درباره‌ی برخی از مسائلی است که ممکن است یک مادر با آن درگیر باشد. به هر حال این فیلم کوتاه‌‌تر از آن است که بتوان چیزی بیشتر از روایت آن را بازگو کرد.
اما در این انیمیشن می‌توانید شاهد تصاویری زیبا و فانتزی و خلاقانه و در عین حال عمیق و پر از نکات آموزنده باشید.
5. رقصنده در تاریکی اثر لارنس فون تریه
رقصنده در تاریکی که جایزه‌ی نخل طلای جایزه‌ی کن را برای کارگردانش لارنس فون تریه به ارمغان آورده نیز در شمار فیلم‌های تلخ این فهرست است. فیلمی پر احساس، موزیکال اما غمگین درباره‌ی مادری که با رنج‌هایش برای نجات زندگی و سلامت خود وپسرش دست و پنجه نرم میکند. او تنها در برابر مسائل شخصی خود در حال مبارزه نیست بلکه او در برابر نظام اقتصادی اجتماعی آمریکا و بسیاری از مشکلات جامعه نیز مقاومت میکند تا فرزندش را بزرگ کند. البته این مادر در میان رنج‌های بی‌شمارش تنها علاقه‌ی شخصی‌اش یعنی موسیقی و رقص را دنبال میکند و این علاقه تا پایان فیلم همراه اوست.
6. مهر مادری اثر کمال تبریزی
مهر مادری را کمال تبریزی، در سال 1376 ساخته است. این فیلم از منظری متفاوت به نقش مادری نگاه کرده است. در این اثر ما با یک مادر و فرزند واقعی و طبیعی روبرو نیستیم.
فاطمه معتمد آریا به عنوان یک معلم در کانون اصلاح و تربیت مورد توجه پسری قرار گرفته است که مادر و پدرش را از دست داده و او را به مانند مادرش می‌بیند.
جریان این فیلم و رفت و آمدهای میان این دو نقش داستان‌های جالبی را پدید می‌آورد و بار دیگر مفهوم «مادری» را به رخ می‌کشد، هرچند در رابطه‌ای که مادر نقش ژنتیکی نداشته است.
7. فیلم مادر اثر علی حاتمی
ما هم ناگزیر شاهکار کارگردان بزرگ ایرانی علی حاتمی را در فهرستمان قرار دادیم، چون هرچه فکرکردیم دیدیدم نمی‌شود از خیرش گذشت. مادر که در سال ۱۳۶۸ ساخته شد؛ جوایز بسیاری را از آن خود کرد. فیلم درباره روزهای آخر زندگی یک مادر است. روزهای آخری که فرزندان را دور خود جمع کرده است و محور روابط میان آن‌هاست. این فیلم با دیالوگ‌های معروف علی حاتمی همواره در میان ایرانیان شناخته شده است. اگر هنوز آن را ندیده‌اید تجربه دیدنش را در چنین روزهایی از دست ندهید.
8. فیلم کیمیا اثر احمدرضا درویش
کیمیا که تولید سال ۱۳۸۳ است باز روایت احمدرضا درویش مادری است که مادر واقعی آن فرزند نیست. کیمیا تنها بازمانده‌ی یک خانواده از جنگ است که توسط یک پرستار نجات پیدا میکند. اما پدر او زنده و در اسارت است. حال فیلم روایت بین رضا پدر واقعی کیمیا و آن پرستار بر سر کیمیا است. باز هم شاهد روایتی هستیم که به ما یادآور می‌شود مادری در سرشت زنان است حتی اگر آن فرزند را خود به دنیا نیاورده باشند.
9. فیلم مهمان مامان اثر داریوش مهرجویی
مهمان مامان آیینه‌ای شلوغ و زشت و زیبا از بخش‌هایی از رفتارها و فرهنگ مردم ایران است. مهمان‌داری, محبت، رودربایستی همه از شاخصه‌های فرهنگ ایرانی است. این اثر موفق داریوش مهرجویی درباره‌ی مهمانی است که قرار است برای یک مادر بیاید؛ اما این‌قدر نقش مادر در این خانه حیاتی و مهم است همه‌ی اهالی خانه و حتی همسایه‌ها با همه اختلافات و مشکلاتشان خود را برای حفظ آبروی او به آب و آتش می‌زنند .این اثر خانوادگی که در سال ۱۳۸۲ ساخته شده و جایزه بهترین فیلم فجر را نیز برده است تنها اثر طنز فهرست ماست؛ پس این فیلم را برای داشتن لحظاتی شاد با خانواده به شما پیشنهاد می‌کنیم.
10. فیلم سرزمین خورشید اثر احمدرضا درویش
فهرست را با فیلمی تمام می‌کنیم؛ که مادری را در افق‌های بزرگتری می‌بیند. با انتخاب این فیلم احمدرضا درویش می‌شود تنها کارگردانی که در فهرست مادرانه‌ی ما دو فیلم دارد! در این فیلم مادر و مادری را می‌توان به صورت نمادین دید. این که مادری شاید فقط به معنای یک نقش دوطرفه میان کودک و فرزند نباشد و می‌تواند عمقی در میان یک ملت و سرزمین داشته باشد. احساس وظیفه‌ی مادرانه چند نفر که درگیر جنگ شده‌اند و تلاش می‌کنند نوزادی را نجات دهند جریان روایت این فیلم است که در سال ۱۳۷۵ ساخته شده است. باز هم احمدرضا درویش، باز هم جنگ و باز هم خسرو شکیبایی!
مرتبط: معرفی چند کتاب از بهترین کتاب‌ها با موضوع مادر و مادرانگی