مجله میدان آزادی: با پایان فصل پاییز، به مرور مهم‌ترین اخبار و رویدادهای هنری این فصل می‌پردازیم. این شماره از «کاغذ اخبار هنر»، را به قلم علی سدیری می‌خوانید:
در چهل و سومین شمارۀ کاغذ اخبار هنر، مهم‌ترین خبرهای دنیای هنر در تابستانی که گذشت را به انتخاب مجله میدان آزادی می‌خوانید.
اپرای عروسکی مولوی
اپرای عروسکی مولوی در جشنوارۀ تئاتر مولوی درخشید.
خبر خوب روز سوم تیر ماه مربوط به عالم موسیقی بود.
به نقل از روابط عمومی بنیاد رودکی، اپرای عروسکی «مولوی» به نویسندگی و کارگردانی «بهروز غریب‌پور» با پنج اجرا در سالن «ات‌سترا» شهر مسکو، در چارچوب جشنوارۀ بین‌المللی تئاتر چخوف، مورد استقبال گستردۀ تماشاگران قرار گرفت.
جشنوارۀ تئاتر «چخوف» که به‌عنوان یکی از معتبرترین رویدادهای نمایشی جهان شناخته می‌شود، طی ۳۳ سال فعالیت خود میزبان کارگردانان و گروه‌های هنری برجسته‌ای چون «جورجو استرهلر»، «پیتر بروک» و «آریان منوشکین» بوده است.
در این دوره از جشنواره، گروه اپرای ملی «آران» با حضور ۲۷ عروسک‌گردان و تکنسین، اپرای «مولوی» را در سالن ۷۰۰ نفرۀ «ات‌سترا» در قالب ۲ نوبت اجرای روزانه به صحنه برد و با واکنش مثبت تماشاگران و رسانه‌های روسیه همراه شد.
پیش از این نیز از آبان تا اسفند سال گذشته، اپرای «مولوی» با طراحی، نویسندگی و کارگردانی بهروز غریب‌پور و تهیه کنندگی گروه اپرای ملی آران و بنیاد رودکی، به مدت ۶۱ شب در تالار «فردوسی» روی صحنه رفته بود.
«باب ویلان»
آزادی بیان غربی علیه موسیقی باب ویلان!
روز سیزدهم تیر ماه خبری از عالم موسیقی جهان را عصبانی کرد.
به نقل از «ورایتی»، بی‌بی‌سی در اقدامی عجیب برای پخش اجرای زندۀ یک برنامۀ موسیقی در گلاستنبری، به‌طور رسمی عذرخواهی کرد.
این عذرخواهی برای پخش اجرای زندۀ گروه بابی ویلان از پلتفرم‌های این شبکه بود که چون با شعارهای ضدرژیم صهیونیستی همراه شد، بی‌بی‌سی را واداشت تا با توهین‌آمیز و اسفناک خواندن آن، از پخش خود ابراز ندامت کند.
این حادثه باعث تغییرات قابل توجهی در پروتکل‌های پخش زندۀ بی‌بی‌سی برای رویدادهای موسیقی شده و در حالی که بی‌بی‌سی تصمیم به پخش برنامۀ این گروه را اکنون یک خطا خوانده، به‌طور رسمی اعلام شده برنامه‌های موسیقی از این پس با اعمال سانسور پخش زنده خواهند شد.
این در حالی است که مدیرکل بی‌بی‌سی پس از پخش برنامۀ این گروه ضدصهیونیست، دستور داد تا از بازپخش آن در هرگونه پوشش خبری بعدی جلوگیری کنند.
بی‌بی‌سی همچنین اعلام کرد به اعضای تحریریه که تصمیم به پخش این برنامه گرفتند پاسخ مناسب می‌دهد. وی همچنین با زیرپا گذاشتن اصل آزادی بیان که ظاهرا شعار این شبکه است، این رفتار را مایۀ شرمساری خواند!
بابی ویلان از گروه باب ویلان روز چهارم جشنوارۀ گلاستنبری ۲۰۲۵ در ورثی فارم، روی صحنۀ وست هولتس که یکی از بزرگترین صحنه‌های این جشنواره است، با پرچم فلسطین در پس‌زمینۀ صحنه، اجرا کرد و با حمایت از مردم غزه، شعار مرگ بر ارتش اسرائیل سر داد و با حمایت زیاد حضار مواجه شد.
این برنامه که شنبه اجرا شد با حمایت چهره‌های هنری مواجه شد و «هانس زیمر» آهنگساز مشهور سینما، با حمایت از مردم غزه نوشت:
«ماجرا فلسطین است نه گلاستنبری».
آهنگساز «تلماسه»، «میان‌ستاره‌ای» و «گلادیاتور» نوشت:
«ماجرا فلسطین است، نه گلاستنبری. ماجرا قحطی جمعی است، نه گلاستنبری. ماجرا اعتراف ارتش اسرائیل به شلیک عامدانه به شهروندان بی‌خطر و جویای کمک است، نه گلاستنبری. ماجرا پیدا شدن مواد اعتیادآور در کیسه‌های آرد گرسنگان است، نه گلاستنبری. ماجرا نسل‌کشی است، نه گلاستنبری. ماجرا فلسطین است، نه گلاستنبری.»
به دنبال اجرای بابی ویلان ویزای این گروه برای تور آمریکای آن‌ها لغو شد و آژانس استعدادیابی آمریکا با آن‌ها قطع رابطه کرد. این تنها گروه موسیقی نبود که در گلاستنبری به حمایت از مردم غزه برخاست و گروه «نی کپ» نیز اجرای خود را با حمایت از فلسطین همراه کرد، اما اجرای آن‌ها از قبل از برنامه پخش حذف شده بود.
«داریوش مهرجویی»، در کنار همسرش «وحیده محمدی‌فر»
یازدهم مرداد خبر رسید اولیای دم داریوش مهرجویی از قصاص قاتل گذشتند | پرونده مختومه شد
پروندۀ قتل «داریوش مهرجویی»، کارگردان سینما و همسرش «وحیده محمدی‌فر» با رسیدگی قضایی به پایان رسیده و محکوم به قصاص، توسط اولیای دم بخشیده شد.
«نوبان فشندی»، وکیل مادر وحیده محمدی‌فر در این‌خصوص گفت:
«در پی صدور رای قطعی دیوان عالی کشور در تأیید حکم صادره از دادگاه کیفری یک استان البرز، مبنی‌بر قصاص نفس یکی از متهمان و محکومیت دیگر متهمان به مجازات حبس در پروندۀ قتل مرحومان داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدی‌فر، اولیای دم با اعلام گذشت از حق قصاص، خواهان اجرای کامل مجازات‌های جایگزین با توجه به جنبۀ عمومی جرم شده‌اند.»
«محمود فرشچیان»، نقاش برجستۀ ایرانی
استاد محمود فرشچیان قلم مو را برای همیشه زمین گذاشت.
۱۸ مرداد ۱۴۰۴ خبر درگذشت استاد «محمود فرشچیان» نقاش، طراح، مجسمه‌ساز نگارگر برجسته و چهرۀ ماندگار هنر ایران، از سوی خانواده و فرهنگستان هنر تأیید شد. بر اساس اعلام برادرزادۀ ایشان، استاد فرشچیان ساعت ۸ صبح و در سن ۹۶ سالگی دار فانی را وداع گفته است.
استاد فرشچیان در طول بیش از هفت دهه فعالیت هنری، نه تنها به احیای تکنیک‌ها و زیبایی‌شناسی نگارگری ایرانی پرداخت، بلکه این هنر را با نگاه و بیانی معاصر پیوند زد. او بارها مورد تقدیر ملی و بین‌المللی قرار گرفت و نامش به عنوان چهره‌ای ماندگار در تاریخ هنر جهان ثبت شد. در کنار طراحی هنرمندانه ضریح حضرت امام رضا (علیه السلام)، تابلوهایی همچون «عصر عاشورا»، «ضامن آهو»، «پنجمین روز آفرینش» و «کوثر» از جمله آثار ماندگار او به‌شمار می‌روند.
«فردوسی»
آغاز شهریور با توهین یک کمدین به شاهنامه
در روزهای آغاز شهریور انتشار یک ویدئو از شوخی‌های زنندۀ جنسی یک کمدین فضای مجازی خبرساز شد. «زینب موسوی» که پیش از این هم با شوخی‌های سخیف در فضای مجازی به شهرت رسیده بود، در ویدئوی جدیدی سراغ شاهنامه رفت و با این کتاب سترگ و ابیات فردوسی شوخی‌های زشتی کرد که دیدن حتی بخش‌هایی از آن دل هر ایرانی با فرهنگی را به درد می‌آورد.
این اولین بار نیست که موسوی شاهنامۀ فردوسی را دستمایۀ تمسخر خود قرار می‌دهد. او چند سال پیش در برنامۀ خندوانه این اثر بزرگ را مورد تمسخر قرار داد و با این تمسخر خود را در جامعۀ ایران مشهور کرد. او در خندوانه نیز تمام تلاش خود را کرد تا نه با استعداد و هنر طنز که با حواشی رای خود را بالا ببرد.
توهین موسوی به فردوسی خشم جامعۀ ادبی و فرهنگی ایران را برانگیخت و در روزهای اخیر شخصیت‌های علمی و ادبی فراوانی به زینب موسوی که شاهنامه را وهن کرده معترض شده‌اند.
یکی از اولین واکنش‌ها که بسیار مورد توجه مردم قرار گرفت مربوط به صفحۀ استاد «محمدرضا شفیعی کدکنی» شاعر و پژوهشگر سرشناس ادبیات ایران بود که با یک بیت بسیار زیبا این ویدئوی موهن را نقد کرده بود:
«زمانه بس که پلید و پلشت و مسخره شد
عیارْسنجیِ خورشید، کارِ شب‌پره شد»
پس از واکنش شفیعی کدکنی موج انتقادها و اعتراض‌ها در صفحه‌های مجازی و همچنین رسانه‌ها بیشتر هم بالا گرفت. نکتۀ جالب این است که در میان چهره‌های هنر، ادبیات و رسانه افرادی به این توهین واکنش نشان دادند که در خاستگاه فکری، سیاسی و اجتماعی هیچ شباهتی به هم نداشتند. به جز استاد شفیعی کدکنی، «شیوا مقانلو»، «رویا صدر»، «داریوش فرضیایی»، «پوری بنایی»، «روشنک گرامی»، «المیرا شریفی مقدم»، «فرزین محدث»، «حسین مهری»، «احسان رضایی»، «فاضل نظری»، «اسماعیل امینی»، «اسماعیل آذر»، «رضا ساکی» و... از جمله این افراد هستند.
واکنش‌های گسترده به شوخی‌های جنسی زینب موسوی با شاهنامه نهایتا منجر شد دادستان تهران به اتهام بیان مطالب خلاف عفت عمومی علیه او اعلام جرم کند و متعاقب آن، صفحۀ او در اینستاگرام از دسترس خارج شود. این مسئله بیشتر ممکن است مربوط به حکم قضایی یا گزارش‌های فراوان ایرانیان باشد و چندان به نظر نمی‌رسد زینب موسوی تصمیم به از دسترس خارج کردن صفحه اش گرفته باشد، چراکه معمولا اینفلوئنسرها از واکنش گسترده به هتاکی‌ها یا شوخی‌های زشت‌شان استقبال می‌کنند. این خانم بی‌شرم هم پس از جنجال‌آفرینی‌اش دو توئیت زد که در یکی مدعی شد به آبروی کسی آسیب نزده و در دیگری به مظلوم‌نمایی پرداخت و گفت با او مشکل دارند چون زن، باحجاب و اهل قم است! همین توئیت‌های زینب موسوی هم مورد نقد بسیاری از مردم قرار گرفت. گویا زینب موسوی اصلا متوجه نیست که شاهکار فردوسی آبروی ادبیات ایران در جهان است و کسی حق ندارد با آن شوخی جنسی بکند.
«همایون شجریان»
لغو کنسرت همایون شجریان باز هم سکوتی برای سازهای موسیقی ایرانی بود.
خبر تلخ روز دوازدهم شهریور باز هم از دنیای موسیقی بود.
خبر لغو کنسرت همایون شجریان امیدی که در دل هنردوستان ایرانی برای برگزاری یک اجرای بزرگ و ماندگار به وجود آمده بود را از بین برد.
آن طور که همایون شجریان مطرح کرده بود ناهماهنگی در برنامه‌ریزی چنین کنسرت بزرگی بود که باعث لغو آن شد. این سوءمدیریت در معاونت هنری وزارت ارشاد در کنار انتقادهای دیگری که به «نادره رضایی» وارد بود نهایتا به برکنار شدن انجامید و وزیر ارشاد سرپرستی معاونت هنری را به «محمدمهدی احمدی» سپرد. نادره رضایی پیش از این هم در یک برخورد نادرست در مقابل پرسش خبرنگار صدا و سیما به جای پاسخگویی گفته بود «برید درست شید!»
فیلم سینمایی «علت مرگ: نامعلوم»، به کارگردانی «علی زرنگار»
یک نماینده ضعیف برای سینمای ایران در اسکار
روز 25 شهریور هیئت انتخاب نمایندۀ ایران پس از بررسی آثار برگزیده، فیلم سینمایی «علت مرگ نامعلوم» به کارگردانی «علی زرنگار» را به اتفاق آرا، شایستۀ حضور در این رقابت جهانی دانست.
درنتیجه این فیلم به‌عنوان نمایندۀ رسمی سینمای ایران در سال ۲۰۲۶ به آکادمی اسکار معرفی کرد.
«پیر پسر»، «رها»، «زن و بچه»، «زیبا صدایم کُن» و «علت مرگ نامعلوم» پنج نامزد سینمای ایران برای معرفی به اسکار بودند.
انتخاب فیلم علت مرگ نامعلوم که از نظر برخی منتقدان فاقد قدرت لازم برای رقابت در عرصۀ جهانی است با واکنش‌های منفی ازطرف رسانه‌ها و اهالی سینما مواجه شد. گفتنی است خانۀ سینما روز 12 شهریور اعلام کرده بود که نقشی در فرآیند انتخاب فیلم نمایندۀ کشورمان در اسکار نخواهد داشت اما برای اینکه این فرصت از دست نرود از اعضای خود دعوت می‌کند که همکاری را با نهاد برگزارکننده (بنیاد سینمایی فارابی) مبذول فرمایند.