مجله میدان آزادی: در تقویم فیلم و سریال کودک و نوجوان ما ایرانی‌ها، هفدهم خردادماه به نام خانم «مرضیه برومند» خورده است، کارگردان محبوب و بازیگر مشهور. «راضیه کاظم‌زاده ایرانشهر» به همین مناسبت، به مرور زندگی و آثار این هنرمند پرداخته است. این تک‌نگاری را در ادامه بخوانید:
در ابتدای دهه پنجاه که مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تاسیس شد بسیاری از نویسندگان و بازیگران و کارگردانان بزرگ امروز، با پیوستن به آن، دوران طلایی کانون را رقم زدند. هنرمندانی چون بهرام شاه‌محمدلو، حمید جبلی، رضا بابک و مرضیه برومند.
مرضیه‌سادات برومند یزدی زاده‌ی 17 خرداد 1330 در تهران است. او که چهار سال ابتدایی زندگی‌اش در شهرستان خوی گذشت پس از بازگشت به تهران تا هجده سالگی ساکن خیابان دلگشا بود و سپس به محله‌ی آب‌سردار نقل‌مکان کرد.
داشتن دوران کودکیِ شیرین در کناری مادری عاشق هنر و سینما و پدری علاقه‌مند به ادبیات از او تلفیقی ساخت دیدنی که هم در عرصه‌ی ادبیات حرفی برای گفتن داشته و دارد و هم در اعتلای فیلم و سریال ژانر کودک و نوجوان قدم‌های بزرگی برداشته است.
مرضیه برومند در جوانی
عشق و علاقه‌ی مرضیه برومند به سینما به سال‌های کودکی او برمی‌گردد، به عیدهایی که با پول عیدی به سینما می‌رفت یا حتی زمانی که اگر مادر وقت نداشت او را به رفتگر یا کارگر خانه می‌سپرد تا به سینما ببرندش. خودش از نحوه‌ی علاقه‌مند شدنش به سینما این‌طور می‌گوید: «آن زمان تمام نوروز، من و دخترعمویم سینما بودیم. مادرم وظیفه‌ی خود می‌دانست ما را به سینما ببرد و اگر زمانی خودش برای این کار وقت نداشت، ما را به دست عزیزالله رفتگر محله‌مان می‌سپرد تا به سینما ببردمان. او لباس سبز لجنی رنگی می‌پوشید که خیلی زمخت بود و با همان لباس ما را به سینما می‌برد. یعنی برای مادرم این‌قدر مهم بود که ما سینما برویم. خوب به یاد دارم یک سال عید، من و دخترعمویم کت و دامن قرمز دوخته بودیم و با همان کت و دامن‌های‌مان به سینما می‌رفتیم و در همان دوران نوجوانی ژست می‌گرفتیم و با آن‌هایی که فیلم هندی دوست داشتند، دعوا می‌کردیم!»
برومند همچنین از تماشای فیلم‌های نورمن در سینما «رویال» می‌گوید و اضافه می‌کند: «در آن دوره تماشاگرانی که قصد تماشای فیلم در سینما رویال را داشتند، حتماً باید بچه همراه خود می‌داشتند و عملاً هیچ کس را بدون بچه راه نمی‌دادند. یعنی در آن سینما فقط بچه‌ها هویت داشتند. در همان سال‌ها مادرم گاهی ما را دست مرد جوانی می‌سپرد که برای خانواده‌ی ما کار می‌کرد و او ما را به سینما می‌برد و گاهی هم ما را به دیگر تماشاگران کرایه می‌داد تا آن‌ها هم بتوانند به سینما وارد شوند! کارگر جوان با این شیوه به درآمدی هم می‌رسید!»
او دانش‌آموخته‌ی دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته‌ی هنرهای نمایشی است و سه خواهر و دو برادر دارد. سه خواهر او راضیه برومند بازیگر و نویسنده، احترام برومند مجری و بازیگر و طاهره برومند مربی بدمینتون هستند که به‌ترتیب همسران بهرام شاه‌محمدلو، مرحوم داوود رشیدی و عادل بزدوده (عروسک‌ساز مشهور) هستند.
این خانواده‌ی نام‌آشنا و هنرمند هر یک به‌دلیلی شهرت دارند ولی معمولاً اولین چیزی که هر کس با شنیدن نام مرضیه برومند به خاطر می‌آورد، «شهر موشها» است. اثری که در دوران جنگ برای شاد کردن بچه‌هایی ساخته شد که زندگی‌شان انباشته از خبرهای بد و شرایط سخت بود.
«خانوم برومند» را بیشتر به‌عنوان کارگردان کارهای کودک و نوجوان و عروسکی می‌شناسیم و بعد از «شهر موشها»، کارهایی چون «مدرسه‌ی موشها»، «خونه‌ی مادربزرگه»، «الو الو من جوجوام» و «زی‌زی‌گولو» او را با همین عنوان خانوم برومند به یاد می‌آوریم. اما در واقعیت و در بیرون از ایماژهای ذهنی مخاطبان، تنوع کارهای او، چه در مقام بازیگر، چه در مقام نویسنده و چه در مقام کارگردان بسیار بالاست. خانوم برومند سابقه‌ی بازیگری در جلوی دوربین بزرگانی چون مرحوم حاتمی، مهرجویی، کیارستمی، میرباقری و امیر قویدل را دارد. همچنین در زمینه‌ی نویسندگی، تئاتر، شاعری و صداپیشگی نیز فعالیت زیادی داشته است.
مرضیه برومند
در این تک‌نگاری اگر بنا باشد درباره‌ی خانوم برومندِ کارگردان سخن بگوییم حداقل باید به دو ویژگی شاخص در آثار او توجه کنیم. اولین ویژگی، شناخت نیاز و بحران‌های زمانه است.
ایران در دوران جنگ و پس از آن چند مسئله داشت؛ از جمله بحران‌ها و مشقت‌های جنگ، آمار بالای فرزندآوری و افزایش جمعیت کودکان و نوجوانان. بنابراین هنرمندی که با وجود رونق سینمای دهه‌ی شصت و هفتاد، ساخت سریال تلویزیونی آن هم در ژانر طنز و کودک و نوجوان را انتخاب می‌کند این نیاز را درک کرده است. ساخت سریال‌های طنزِ روشنِ امیدوارکننده مانند «آرایشگاه زیبا» برای جامعه‌ی بعد از جنگ که به بازسازی روحی و اقتصادی و فیزیکی نیاز دارد از همین نگاه سرچشمه می‌گیرد. از دیگر نیازشناسی‌های خانوم برومند می‌توان به ساخت «آب‌پریا» برای دغدغه‌های زیست‌محیطی و ساخت «کتابفروشی هدهد» برای تربیت جامعه‌ی کتاب‌خوان اشاره کرد.
ویژگی بعدی کارهای او نشان دادن روابط بسیار پاک و بی‌شائبه‌ی انسانی است. او اگرچه همیشه دست روی بحران‌ها می‌گذارد اما در عین حال در آثارش خبری از بزه، سیاه‌نمایی، طلاق، اعتیاد، فحاشی، پوچ‌انگاری، روابط مثلثی و ناسالم و این قبیل نیست. نهاد خانواده و تمام روابط در کارهای خانوم برومند در کمال نوع‌دوستی طراحی شده‌اند. «کارآگاه شمسی و دستیارش مادام»، «هتل»، «خودروی تهران 11» و «همه‌ی بچه‌های من» نمونه‌های خوبی برای این ویژگی هستند.
آخرین همکاری خانوم برومند با تلویزیون مجموعه‌ی «آب پریا» بود که ساخت آن بین سال‌های 89 تا 91 شمسی انجام شد. او که غالب آثارش را در دهه‌های شصت، هفتاد و هشتاد ساخته بود و به نظر می‌رسید فعالیت هنری و ساخت مجموعه‌های کودک و نوجوان را ترک کرده، با کارگردانی مجموعه‌ی «کلیله و دمنه» برای شبکه‌ی خانگی به جایگاه قبلی و همیشگی‌اش یعنی میان قلب عروسک‌دوستان بازگشت. (سریال در حال حاضر متوقف شده است).
مرضیه برومند که شاگردان بسیاری را از جمله امیرحسین صدیق در حوزه‌ی کودک و نوجوان تربیت کرده، در سال‌های مختلف یکی از اعضای شورای سیاست‌گذاری جشنواره‌ی فیلم‌های کودک و نوجوان نیز بوده است. او همچنین در اسفندماه 1400 با بیش از چهل سال سابقه‌ی فعالیت در تئاتر، تلويزيون و سینما به‌عنوان مدیرعامل خانه‌ی سینمای ایران برگزیده شد.
خالی از لطف نیست بدانیم، خانوم برومند که در جوانی با دوست صمیمی و همکلاسی‌اش، سوسن تسلیمی بسکتبال بازی می‌کرد، بعدها به والیبال علاقه‌مند شد و همچنان این ورزش را دنبال می‌کند.