مجله میدان آزادی: آغاز سال با تعطیلات نوروزی، مساوی است با رکود و کندی مخابره‌ی اخبار در رسانه‌ها؛ اما با از سرگرفتن فعالیت‌ها بعد از تعطیلات عید نوروز، جانی هم به بخش اخبار رسانه‌ها دمیده شد و در دهه‌ی سوم فروردین، چرخ اخبار هنر و ادبیات به لاین سرعت بازگشت. همچون سنت پایان ماه مجله میدان آزادی در سال گذشته، با پایان فروردین، هفدهمین شماره از فصلنامه‌ی «کاغذ اخبار هنر» را به قلم خانم «حنانه شکیبا» در ادامه می‌خوانید:
سینمای ایران در آینه‌ی آمار: رکوردشکنی تمساح خونی
اولین خبر کاغذ اخبار سال 1403 را با آمار فروش سینمای ایران در سال ۱۴۰۲ که در فروردین ماه به رسانه‌ها رسید آغاز می‌کنیم؛ سینمای ایران در سالی که گذشت بیش از هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان فروش داشت که از این میزان فروش، بیش از ۵۵۰ میلیارد و ۴۸۳ میلیون تومان مربوط به تهران، بیش از ۱۴۹ میلیارد و ۱۶۴ میلیون تومان مربوط به خراسان رضوی و بیش از ۱۰۷ میلیارد و ۴۲ میلیون تومان مربوط به استان اصفهان است.
فروش کلی سینمای ایران از ابتدای فروردین تا ۲۳ این ماه به بیش از ۱۱۵ میلیارد و ۳۳۷ میلیون تومان رسید که سه‌شنبه ۲۱ فروردین با ۱۵۲ هزار و ۴۳۸ نفر، در این بازه‌ی زمانی، پرمخاطب‌ترین روز در فروردین ۱۴۰۳ بود.
فیلم‌های «تمساح خونی» با فروش بیش از ۱۹ میلیارد و ۶۵۹ میلیون تومان، «سال گربه» با فروش بیش از ۷ میلیارد و ۶۵۵ میلیون تومان و «بی‌بدن» با فروش بیش از ۶ میلیارد و ۳۲۲ میلیون تومان به ترتیب مقام اول تا سوم و فروش میلیاردی جدول فروش هفته‌ی آخر فروردین را تصاحب کردند.
در این میان فیلم سینمایی «تمساح خونی» اولین ساخته‌ی جواد عزتی و تهیه‌کنندگی کامران حجازی که سهم ۷۵ درصدی از گیشه‌ی نوروزی سینماها در سال جدید داشت، با ادامه‌ی استقبال مخاطبان توانست در بازه‌ی زمانی ۴۰ روز اکران از مرز فروش ۱۰۰ میلیارد تومان عبور کند تا رکورد تازه‌ای را در گیشه‌ی سینمای ایران به نام خود ثبت کند. رکوردی که پیش از این در تصاحب فیلم سینمایی «هتل»، با مدت زمان ۴۵ روز فروش بود.
با نزدیک شدن به تاریخ آغاز برگزاری اولین جشنواره‌ی فیلم اقوام ایرانی در اردیبهشت ماه، هر روز جزئیات جدیدی از این رویداد در خبرها منتشر می‌شود. در تازه‌ترین خبر داوران بخش فیلم‌های داستانی کوتاه این رویداد معرفی شدند که عبارتند از: داوران بهمن ارک، آرش رصافی، مونا زندی حقیقی، بهروز شعیبی و نقی نعمتی. این پنج نفر قرار است 65 فیلم داستانی کوتاه از نقاط مختلف کشور و از میان فرهنگ‌ها و اقوام متنوع ایرانی را در بخش رقابتی این رویداد، داوری کنند.
همچنین داوران بخش مستند و نماهنگ که عبارتند از: احمد الستی، پوران درخشنده، مهرداد زاهدیان، آرش لاهوتی و پریوش نظریه، باید از میان رقابت ۶۷ فیلم مستند و ۱۲ نماهنگ، منتخبین این بخش‌ها را انتخاب کنند.
و آخرین خبر از سینمای ایران در فروردین ماه اینکه فیلمنامهی پنج فیلم، موافقت شورای پروانه ساخت سازمان سینمایی را اخذ کردند که در میان کارگردانان آن‌ها نام سیدرسول صدر عاملی با فیلمنامهی «زیبا صدایم کن» به تهیه‌کنندگی سید مازیار هاشمی و نویسندگی آرش صادق بیگی و میلاد و محمدرضا صدر عاملی، به عنوان کارگردان پیشکسوت سینمای ایران دیده می‌شود.
موسیقی: رونق موسیقی در زمستانی که گذشت
خبرهای موسیقی را هم با آمار مجوزهای صادر شده در زمستان سال گذشته‌ی این هنر پرطرفدار در داخل کشور شروع می‌کنیم؛ در دی ماه، مجوز ۲۵۰ اجرای صحنه‌ای با ۵۶۲ بار اجرا، ۲۸ آلبوم موسیقی، ۲ آلبوم تصویری موسیقی، ۳۸۲ تک آهنگ، ۱ گروه اعزامی به خارج از کشور، ۱ اجرا از گروه خارجی در داخل کشور، ۱۹ نماهنگ، ۱ کتاب گویا و ۸ مرکز تولید و تکثیر آثار صوتی و تصویر، در بهمن ماه، مجوز ۲۸۰ اجرای صحنه‌ای با ۶۵۰ بار اجرا، ۲۹ آلبوم موسیقی، ۱۳ آبوم تصویری، ۳۵۲ تک آهنگ و ۱۳ نماهنگ و در اسفند ۱۴۰۲ نیز مجوز ۱۷۶ اجرای صحنه‌ای موسیقی با ۳۵۴ بار اجرا، ۴۳ آلبوم موسیقی، ۲ آلبوم تصویری موسیقی، ۴۰۳ تک آهنگ، اعزام ۵ گروه به خارج از کشور، ۲۰ نماهنگ و ۷ مرکز تولید و تکثیر آثار صوتی و تصویری صادر شده است.
این آمارها به جز ارزش آماری آن، نشان‌دهنده‌ی این است که موسیقی در سالی که گذشت، علی‌رغم همه‌ی حاشیه‌ها، فصل و سال پر رونقی را پشت سر گذاشته است.
خبر بعدی از دنیای موسیقی ایران اینکه فرهاد فخرالدینی، موزیسین پیشکسوت ایرانی که تصور می‌شد مدت‌هاست خود را در عرصه‌ی آهنگ‌سازی بازنشسته کرده است، در فروردین ماه، همزمان با روز ۲۵ فروردین که در تقویم ایران روز ملی عطار نام گرفته، از اتمام نگارش آخرین اثر خود با نام «منظومه سیمرغ» بر اساس «منطق‌الطیر» فریدالدین عطار نیشابوری خبر داد و گفت: «اوایل سال ۱۴۰۰ نگارش این مجموعه را با توجه به اینکه من همواره با دیرینه‌ی خود یک همبستگی و همفکری‌ای داشته و دارم و همیشه نسبت به ادبیات کهن، ارادت ویژه‌ای در خود می‌بینم آغاز کردم. عطار نیشابوری در ادبیات ما چهره‌ای شناخته شده و شاعری بسیار شیرین سخن و دلنشینی است و منطق الطیر بی‌شک بهترین اثر عطار است. تصمیم گرفتیم که در یک روند زمانبر، چکیده‌ای از اشعار را انتخاب و کار نگارش موسیقی را آغاز کنیم.»
هنرهای تجسمی: حضور ایران در دوسالانه‌ی ونیز
در عرصه‌ی هنرهای تجسمی، حضور ایران در دوسالانه‌ی ونیز (بینال ونیز) نیز در اواخر فروردین تایید شد و با معرفی نمایندگان ایران در این دوره، مثل همه‌ی دوره‌های پیشین اما و اگرهایی در محافل هنری هنرهای تجسمی شنیده می‌شود.
دوسالانه‌ی ونیز در سال‌های فرد برگزار می‌شود که هر دوسال یکبار یکسال را به معماری و سال بعد را به هنر می‌پردازد. ایران برای اولین بار در سال ۱۹۵۸ در این رویداد شرکت کرده و سال‌های ۲۰۰۳، ۲۰۰۵، ۲۰۰۹، ۲۰۱۱، ۲۰۱۵، ۲۰۱۹، ۲۰۱۷ از سال‌هایی است که ایران در این رویداد هنری که از آن به عنوان المپیک هنرهای تجسمی یاد می‌شود، حضور داشته است.
دوم اردیبهشت پاویون ایران با عنوان «بنی‌آدم اعضای یک پیکرند» در این دوره به طور رسمی بازگشایی می‌شود و تا آذرماه ادامه خواهد داشت. هنرمندان نماینده‌ی ایران در نهمین حضور خود در شصتمین دوره‌ی دوسالانه‌ی ونیز عبارتند از: عبدالحمید قدیریان، غلامعلی طاهری، کاظم چلیپا، مرتضی اسدی و مصطفی گودرزی.
عکاسی: از عکس‌های سیاه و سفید 100 سال پیش تا عکس‌های برتر «دوربین.نت»
در فروردین ماه، خبرگزاری «گاردین» گزارشی از نمایشگاهی گروهی شامل آثار عکاسی شاخص تک رنگ صد سال گذشته منتشر کرد. در این نمایشگاه که محل برگزاری آن در هنگ‌کنگ است ۲۵۰ اثر مهمِ ۱۰۰ سال اخیر، از سی مجموعه آثار که عکاسان آن‌ها اغلب در دهه‌ی نود می‌زیسته‌اند، بر اساس ارزیابی‌های تخصصی و زیباشناسانه انتخاب شده‌اند.
همه‌ی عکس‌های منتخب این نمایشگاه با شیوه‌ی آنالوگ گرفته شده‌اند و در تاریکخانه به ثبت و ظهور رسیده‌اند.
در ایران هم چهارده و پانزدهمین نمایشگاه عکس‌های برتر سال «دوربین.نت» از ۱۶ تا ۲۱ فروردین ۱۴۰۳ با همکاری کوشک باغ هنر برگزار شد و ۳۳۶ فریم عکس، منتخب سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به نمایش درآمد.
در دوره‌ی چهاردهم این نمایشگاه ۴۵۳ عکاس حضور داشتند که در نهایت ۱۴۸ فریم عکس و در دوره‌ی پانزدهم از میان آثار ۶۲۲ عکاس، ۱۸۸ فریم عکس توسط تیم هیات انتخاب شامل عکاسان، خبرنگاران، گرافیست‌ها و ادیتورهای عکس، برگزیده و انتخاب شدند.
هنر در خدمت محیط زیست: از «ساعت زمین» تا «ده‌سالگی»
امروزه یکی از کاربردهای هنر و برگزاری رویدادهای هنری از جمله نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها، پرفورمنس‌ها، تئاترها و هنرهایی که با جمعی از مخاطبان سر و کار دارند، پرداختن به امور اجتماعی و از آن جمله، پرداختن به مسائل و مشکلات زیست محیطی و وضعیت کره‌ی زمین است. هشدار دادن نسبت به موضوعاتی که زندگی در دنیای امروز را با چالش مواجه می‌کنند فصلی مهم در هنر مدرن محسوب می‌شود.
یکی از رویدادهایی که هر سال در بعد بین‌المللی شاهدش هستیم، «ساعت زمین» نام دارد. «ساعت زمین» رویدادای است مربوط به بحران آب و هوای جهان و حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر با خاموش کردن چراغ‌های محل زندگی که صندوق جهانی طبیعت آن را بنیانگذاری کرده و هدف آن جلب توجه مردم تمام جهان نسبت به اتلاف انرژی‌های طبیعی و غیر طبیعی است.
ماجرا از این قرار است که آخرین شنبه ماه مارس (برابر با) در اقدامی هماهنگ تعدادی از اماکن دیدنی و مهم دنیا در کشورهای بزرگ راس ساعت ۲۰:۳۰ به وقت محلی تمام چراغ‌های خود را خاموش کرده‌اند. عکاسان خبری در این کشورها، طی انتشار عکس‌هایی از اماکن مورد نظر و قرار دادن دو فریم خاموش و روشن آن‌ها در کنار هم به پوشش این رویداد زیست محیطی پرداخته‌اند. «گاردین» در این‌باره گزارشی منتشر کرده است که در آن تصویری از برج آزادی تهران قبل و بعد از خاموشی نیز وجود دارد.
برج آزادی تهران/ واقع در میدانی به همین نام در ایران/ عکاس: عابدین طاهر کناره
و مورد بعدی اینکه، جشنواره محیط زیستی فرانسه با انتخاب آثار سینمایی داستانی، انیمیشن و مستند تجربی به مرور فرهنگ‌ها و موضوع‌هایی درباره‌ی محیط زیست می‌پردازد.
هیأت داوران سی‌وچهارمین جشنواره فرانسه، مجموعه‌ای از فیلم‌های مولف از سراسر جهان را که بازتاب مضامینی چون وضعیت حیوانات، طبیعت و انسان را دارند، انتخاب کرده‌اند و از همه‌ی مخاطبان خود دعوت کرده است تا به مدت سه روز برای تأمل در پیوند انسان و طبیعت گرد هم آیند. سهم ایران در این حرکت راه‌یابی انیمیشن «ده سالگی» به این جشنواره است.
پویانمایی ۱۸ دقیقه‌ای «ده سالگی» از تولیدات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که با شیوه استاپ‌موشن به تهیه‌کنندگی امور سینمایی کانون ساخته شده است و داستان پدر و پسری را روایت می‌کند که تنها در کلبه‌ای در جنگلی انبوه زندگی می‌کنند. پدر شکارچی است و روزی برای سرگرم کردن پسرک، مرغابی زنده‌ای برای او می‌آورد. مرغابی که در ابتدا حکم بازیچه را برای پسر دارد باعث تغییری مهم در زندگی او می‌شود.
مرگ: یک سرنوشت سه حرفی
رسیدیم به آخرین سطور کاغذ اخبار فروردین ماه و نقطه‌آخر زندگی، یعنی مرگ. اهالی موسیقی در شب شهادت امام علی در فروردین ماه، ذوالفقار بیتانه، نوازنده‌ی دوتار و سازنده‌ی سازهای سنتی و میراث‌دار موسیقی خراسان جنوبی را به خانه‌ی ابدی بدرقه کردند.
زنده‌یاد بیتانه، از هنرمندان موسیقی شهرستان فردوس و از سازگران مهم منطقه‌ی خراسان بود که در ساخت نی لبک و دوتار بر اساس الگوی ابداعی خود تبحر داشت. نام وی از سوی کمیته‌ی ثبت ملی میراث فرهنگی ناملموس در فهرست گنجینه‌های زنده بشری قرار گرفته است.
و اما اهالی سینما، درست در اولین سالگرد درگذشت کیومرث پوراحمد به سوگ رضا داودنژاد نشستند. چندماهی می‌شد که رسانه‌ها از آمد و شد این بازیگر به بیمارستان و درگیری وی با عارضه‌های پیوند کبد خبر می‌دادند تا اینکه سرانجام در شامگاه دوشنبه، 13 فروردین در بیمارستانی در شیراز و در سن ۴۳ سالگی درگذشت.
رضا داودنژاد فعالیتش در سینما را از دوران کودکی و با فیلم «بی‌پناه» شروع کرد و در فیلم‌های «مصائب شیرین»، «مرهم»، «خیابان‌های آرام»، «هوو»، «لامینور»، «بیرویا» و سریالهای «پشت کنکوری‌ها»، «باغچه مینو»، «زندگی به شرط خنده»، «متهم گریخت» و... جلوی دوربین رفته بود.
اگرچه در فروردین ماه، اخبار هنری رونق چندانی نداشت اما در اردیبهشت با آغاز به کار نمایشگاه کتاب و به سرانجام رسیدن چندین جشنواره‌ی هنری با کاغذ اخبار پر و پیمانی منتظر ما باشید.