مجله میدان آزادی: با پایان فصل پاییز، به مرور داغ‌ترین اخبار و رویدادهای هنری این فصل می‌پردازیم. نهمین شماره از «کاغذ اخبار هنر» را به قلم خانم «حنانه شکیبا» می‌خوانید:
در فصلنامه تابستان گفتیم تا چشم به هم زدیم به پایان آن رسیدیم اما درباره پاییز باید بگوییم هرچه چشم بر هم زدیم، آمدن پایان پاییز و انتظار برای شب یلدا طولانی‌تر شد! پاییز امسال نه تنها در ایران که در تمام جهان با خبرهای اندوهبار بسیاری در کنار خبرهای خوش همراه بود. این شما و این مروری بر مهمترین خبرهای فصل به انتخاب و روایت مجله میدان آزادی.
پاییز جنجالی سینما
پاییز ۴۰۲ را باید فصل غم‌انگیز سینمای ایران دانست. فرشته‌ی مرگ در کاروان سینماگران ایران اردو زده است و ظاهرا به این زودی‌ها قصد ترک این کاروان را ندارد.
جنجالی‌ترین مرگ اهالی سینمای ایران در پاییز بی‌شک قتل داریوش مهرجویی و همسرش بود که سینمای ایران را در بهت و حیرت فرو برد. انبوه خبرها و گمانه‌زنی‌ها در مهرماه پس از قتل این دو هنرمند در اخبار منتشر شد.
در آذرماه نیز خبر درگذشت «بیتا فرهی» پایانی شد بر حضور مهمترین هنرمندان فیلم «هامون» که کارگردان و بازیگران شاخص آن همه به دیار باقی شتافتند.
اما پس از یک قتل در سینما، جنجالی‌ترین خبر سینمای ایران در پاییز، استعفای ناگهانی مرضیه برومند از مدیرعاملی خانه سینما بود. نیمه‌ی اسفندماه 1401 وقتی خبر مدیرعاملی مرضیه برومند در رسانه‌ها منتشر شد، همه مطمئن بودند او خستگی‌ناپذیر، پرکار و بی‌حاشیه و از همه مهم‌تر آشنا به مسائل اهالی سینماست. اما پس از سخنرانی او در روز تشییع داریوش مهرجویی و مخالفت برخی اهالی سینما با مدل ابراز همدردی او با مردم فلسطین، حاشیه‌ها دامن او را هم گرفت و در چنین شرایطی به یکباره، خبر استعفای او، همه را غافلگیر کرد. اگرچه هیئت‌مدیره‌ی خانه‌ی سینما در خبر استعفای او تاکید داشتند، که او از تاریخ دهم مهر استعفای خود را فرستاده است اما این گمان وجود دارد که برخی فشارها موجب استعفای او شد تا تعریف جدیدی از آزادی بیان را در دنیای سینما هم تجربه کنیم! علی دهکردی مدیرعاملی خانه‌ی سینما را به جای برومند پذیرفت.
پایان اعتصاب، شروع رقابت
و اما در سینمای جهان با اعلام نامزدهای نهایی جایزه‌ی گلدن گلوپ یک قدم به پیش‌بینی‌های اسکار 2024 نزدیک شدیم. در فهرست نامزدهای این جایزه نیز باز هم همان نام‌های تکراری که از آغاز سال در همه‌ی فهرست‌های سینمایی اعلام شدند، حضور دارند؛ «باربی»، «اوپنهایمر»، «قاتلان ماه کامل» و «آناتومی یک سقوط» بیشترین تکرار را در فهرست نهایی نامزدهای گلدن گلوپ دارند.
جدای از اخبار جوایز سینما، پایان اعتصابات 118 روزه‌ی بازیگران و فیلمنامه‌نویسان هالیوودی از مهمترین خبرهای پاییز بود که به شدت اکران برخی از فیلم‌ها را با رکود مواجه کرده بود.
نمایندگان انجمن بازیگران آمریکا در نهایت، عقد توافقنامه‌ی آزمایشی را تصویب کردند و این قرارداد به طولانی‌ترین اعتصاب بازیگران علیه استودیوهای فیلم و تلویزیون در تاریخ هالیوود پایان داد.
در هنر جهان نیز، شروع جنگ غزه و اتفاقاتی که در ادمه‌ی آن رخ داد، جهان هنر را به شدت تحت تاثیر قرار داد. بسیاری از کاریکاتوریست‌ها، گرافیست‌ها، شعرا، موزیسین‌ها و خوانندگان به این فاجعه‌ی انسانی واکنش نشان دادند و جهان هنر با انبوهی از این آثار با موضوع غزه مواجه شد. از مهمترین اتفاقات هنری متاثر از این جنگ می‌توان به شهادت «هبه زقوت»، بانوی نقاش فلسطینی اهل غزه اشاره کرد که یکی از ده هزار نفری بود که روز 13 اکتبر با فرزندانش در غزه به شهادت رسید.
و پس از آن انتشار قطعه‌ی جدیدی از «جولیا پطرس» آهنگساز و خواننده‌ی مطرح مسیحی لبنان است. «یما مویل الهوا» یک ترانه فولکلور کوتاه عربی با زبان محلی است که پطرس با تنظیم خاص، اجرای هنرمندانه و پخش تصاویر ترندشده‌ی غزه در طول جنگ در پس‌زمینه‌ی اجرای آهنگ، معنایی دیگر به این آهنگ دلنشین داده است. مجله میدان آزادی برای اولین‌بار این آهنگ را با زیرنویس ترجمه فارسی‌اش منتشر کرد.
نوبل و بوکر 2023 در یک فصل
و اما بعضی از مهمترین اتفاقات عالم ادبیات در پاییز رقم خورد و آن هم اعلام برندگان نهایی جایزه‌ی نوبل و بوکر بود. آکادمی نوبل، یون فوسه را برای نگارش «نمایشنامه‌ها و نثرهای بدیع که به ناگفتنی‌ها صدا می‌بخشند» برنده‌ی جایزه نوبل ادبیات اعلام کرد.
فوسه در تازه‌ترین سخنرانی خود گفته است که در نوشته‌هایش «خودکشی‌های زیادی» وجود دارد و «می‌ترسد» که کارش «ممکن است در مشروعیت بخشیدن به خودکشی نقش داشته باشد». با این حال این نویسنده پس از دریافت جایزه‌ی نوبل تحت تاثیر مخاطبانی قرار گرفت که خالصانه اعلام کردند نوشته‌های فوسه به سادگی زندگی آن‌ها را نجات داده است.
فوسه گفت: «من همیشه می‌دانستم که نوشتن می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد. شاید حتی زندگی من را نجات داده باشد و اگر آثار من به نجات دادن جان دیگران کمک کرده باشد، هیچ‌چیز مرا خوشحال‌تر نمی‌کند».
و «بوکر» سال ۲۰۲۳ نیز به «پل لینچ»، نویسنده ایرلندی برای رمان «آواز پیامبر» رسید. رئیس هیات داوران جایزه «بوکر» از این رمان به عنوان رمانی «تکان‌دهنده و حقیقی» یاد کرد که «اضطراب‌های اجتماعی و سیاسی مقطع کنونی زندگی ما را به تصویر می‌کشد».
در ایران نیز از اتفاقات خبری می‌توان به جایزه‌ی «مهرگان» و «احمد محمود» اشاره کرد که هر دو با وقفه‌ای یک ساله، دوباره فعالیت خود را از سر گرفتند.
فجر، بمب خبری زمستان
اما از مهمترین خبرهای پاییز بی‌شک انبوه فراخوان‌های هنری برای شرکت در جشنواره‌ی فجر بود. از سینما گرفته تا هنرهای تجسمی که همگی بخش مهمی از اخبار پاییز را در فراخوان، انتخاب هیئت داوران و ارسال اثر را شامل می‌شدند. جشنواره‌ی فجر، زمستان خبری شلوغی را برای اهالی هنر و خبر رقم خواهد زد.
پیشتازی طبیعت
از مهمترین اتفاقات عکاسی در پاییز 402 می‌توان به اعلام برندگان پنجاه و نهمین دوره‌ی مسابقه‌ی بین‌المللی عکاسی حیات وحش سال ۲۰۲۳ اشاره کرد که جایزه‌بزرگ آن را لوران بالستا از فرانسه به خاطر تصویر گرفته شده از «یک خرچنگ نعل اسبی که توسط سه ماهی کوچک دنبال می‌شد»، دریافت کرد.
و اعلام برندگان شانزدهمین دوره‌ی مسابقه‌ی عکاسی محیط زیست ۲۰۲۳ که با تصاویری تامل‌برانگیز از آیندۀ سیاره زمین به پایان رسید. جایزه‌ی عکاس جوان محیط زیست سال که برای عکاسان زیر ۲۱ سال است، به سلیمان حسین از بنگلادش اعطا شد. تصویر او یک کشاورز و گاوهایش را نشان می‌دهد که مجبور شده‌اند در جستجوی غذا از میان آب‌های سیلابی عبور کنند.
حراج پایان فصل
کاغذ اخبار فصل تابستان را با خبر هفدهمین حراج تهران آغار کردیم و کاغذ اخبار فصل پاییز را با هجدهمین حراج تهران به پایان می‌بریم که بعد از مقاومتی طولانی بالاخره به برگزاری آنلاین تن داد و به صورت آنلاین برگزار شد.
در این دوره از حراج تهران ۱۱۴ اثر شامل ۸۸ تابلو نقاشی، ۱۶ مجسمه، ۶ عکس و ۴ نقاشی‌خط، طی چهار روز به نمایش درآمد. بر همین اساس ۱۱۲ اثر با رکورد ۶۱ میلیارد و ۷۷۶ میلیون تومان به فروش رسیدند و ۱۳ اثر نیز به قیمت میلیاردی به فروش رفتند. گران‌قیمت‌ترین اثر هجدهمین حراج تهران اثری از پرویز تناولی بود که به مبلغ ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به فروش رسید.
امیدواریم آغاز زمستان که همیشه نوید آمدن بهار را با خود به همراه دارد برای جهان هنر هم فصلی پر از امید باشد.