مجله میدان آزادی: فیلم «جاماندگان» (The Holdovers)، ساخته الکساندر پین در میان نامزدهای نهایی جوایز اسکار در 5 بخش حضور پیدا کرد. در نهایت داواین جوی رندالف توانست تا اسکار بازیگر نقش مکمل زن با خود به خانه ببرد که بازیاش پیش از اسکار در بفتا و گلدن گلوب نیز درخشیده بود و جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برایش از هر دو جشنواره به ارمغان آورده بود. در هفدهمین صفحهی «پرونده جایزه فیلم اسکار» میتوانید ریویوی نقد و بررسی این فیلم را بخوانید که به قلم خانم فاطمه دهقان نوشته شده است:
اگر شما هم جزو علاقهمندان فیلم و سینما باشید، احتمالاً برایتان پیش آمده که گاهی هوس حال و هوای دههی خاصی از سینما به سرتان بزند. ممکن است تمام فیلمهای خوب آن دهه را دیده باشید و برخی از آنها را حتی چندین بار هم تماشا کرده باشید. در این مواقع چه میشود کرد؟ من بهشخصه در این حالت آنقدر جستوجو میکنم که اصلاً حال و هوای فیلم دیدن از سرم میافتد و گاهی حتی تا چند روز از سینما دلزده میشوم! راهحلی که به همه نمیتوان پیشنهادش کرد.
فیلم «جاماندگان»، اثر الکساندر پین، فیلمی است که داستانش در دههی هفتاد میلادی اتفاق میافتد و حتی فیلمبرداری، تدوین، صداگذاری و دیگر جزئیات این فیلم به سبک دههی هفتاد است. برای زمانی که حال و هوای سینمای دههی هفتاد به سرتان میزند، بهتر از این گزینه نمیتوان پیدا کرد.
فیلم در دبیرستان (خیالی) شبانهروزی بارتون در نیوانگلند آمریکا اتفاق میافتد و در مورد انگس، دانشآموزی منزوی، دردسرساز و باهوش است. انگس مشتاقانه منتظر است تا برای تعطیلات کریسمس به خانه برود، اما مادر و پدرخواندهاش تصمیم دیگری دارند و انگس ناچار میشود کریسمس را با معلم سختگیر و بداخلاق مدرسه، آقای هانهام، بگذراند. شخص سوم ماجرا مری است؛ زنی سیاهپوست که پسر باهوش و نمونهاش را در جنگ ویتنام از دست داده و فکر میکند اگر برای کریسمس پیش خواهرش برود، پسر تازه درگذشتهاش را تنها گذاشته است. دانستن داستان فیلم باعث میشود از عنوان کمدی در زیرژانرهای فیلم کمی تعجب کنید اما خیالتان راحت باشد، الکساندر پین خوب بلد است چطور موقعیتهای تلخ را شیرین تعریف کند.
اگرچه احتمالاً داستان و موقعیت فیلم در نگاه اول کلیشهای به نظر برسد اما نقاط قوت زیاد فیلم باعث میشود تا فیلم را بدون خستگی به انتها برسانید و در قلبتان احساس سبکی کنید.
فیلمنامهی این فیلم بسیار دقیق است و بهسختی میشود اطلاعات نابهجا یا اضافهای در آن یافت. همه چیز بهموقع اتفاق میافتد و تماشاگر را خسته یا مبهوت نمیکند. شخصیتپردازی و بازی بازیگران بهخوبی همدیگر را تکمیل کرده و میتوانند بهراحتی ما را در داستان خود شریک کنند.
اما آیا میتوان گفت که فیلم خصوصیت خارقالعادهای دارد؟ یا میتوان ادعا کرد فیلم حرف جدیدی برای گفتن دارد؟ باید گفت خیر. با این حال خلوص و صداقت فیلم بهحدی روشن و دلنشین است که حتی اگر طرفدار فیلمهای خاص باشید باز هم میتوانید از دیدن این اثر لذت ببرید. مخصوصاً در زمانهای که بهندرت میتوان اثری صادق یافت.
«جاماندگان» با اینکه تا حدودی کلیشهای است، اما همچنان ردپای هنر کارگردان در فیلم محسوس است. البته کلیشه لزوماً یک ویژگی منفی نیست و حتی گاهی استفاده از آن لازم است، که پرداختن به این موضوع در این مقال نمیگنجد.
فیلم الکساندر پین، ساده و روان با ساختاری مشخص و مهندسیشده است و حتی گاهی میتوان بخشهایی از آن را حدس زد، اما با وجود این، عصارهی وجود مؤلف بهخوبی در آن حس میشود، بدون اینکه بهاصطلاح گلدرشت باشد و توی ذوق بزند. درواقع تناسب هنر و تکنیک است که این فیلم را منحصربهفرد میکند. همچنین پیام روشن فیلم گرچه در دههی هفتاد روایت میشود اما کاملاً مناسب این روزهای ماست. در زمانهای که همهی ما بهطرز متناقضی تنها هستیم و از فرط تنهایی فقط میتوانیم به قضاوت دیگران نشسته و خودمان را تافتهی جدابافته بدانیم، «جاماندگان» نشان میدهد که ارتباط، ارتباطی واقعی، بهترین راه نجات ماست. هرچند که در ابتدا آدمهای فیلم مجبورند همدیگر را تحمل کنند اما همین همنشینی اجباری بهمرور رابطههای موقتی را میسازد که باعث میشود مسیر زندگی شخصی هریک از شخصیتها هموارتر شود. یکی میتواند با داغی که دیده بهتر کنار بیاید، دیگری از منطقهی امن خود بیرون میآید و نفر سوم میفهمد در رنج کشیدن تنها نیست و تمام انسانها بهواسطهی انسان بودنشان متحمل رنجاند. اینها دستاوردهایی است که آدمهای فیلم در کنار یکدیگر و با هم به آنها دست مییابند، علیرغم اینکه در ابتدا از این ارتباط و جاماندگی اجباری عصبانی و کلافه هستند.
نکتهی مهم دیگر این فیلم این است که در حال و هوای کریسمس اتفاق میافتد و اساساً یک فیلم کریسمسی به حساب میآید، اما برخلاف غالب فیلمهایی از این دست، در مورد کسانی است که در کریسمس جایی برای رفتن ندارند؛ چه بهصورت خودخواسته و چه بالاجبار. گرچه به نظر میرسد فیلمی با موضوع طردشدگان جشن کریسمس باید فیلمی غمگین و حزنآلود باشد اما طنز شیرین پین اجازه نمیدهد کام مخاطب تلخ بماند و توازن تلخی و شیرینی فیلم بهخوبی رعایت شده است.
فیلم «جاماندگان» در پنج بخش جشنوارهی اسکار نامزد شده است: بهترین فیلم برای مارک جانسون، بهترین بازیگر نقش اول مرد برای پل جیاماتی، بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای دواین جوی رندالف، بهترین فیلمنامهی غیراقتباسی برای دیوید همینگسون و بهترین تدوین برای کوین تنت. همچنین جوایز گلدن گلاب بهترین بازیگر مرد فیلم کمدی و بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برای پل جیاماتی و دواین جوی رندالف به ارمغان آورده است.
اگر دلتان میخواهد فیلمی ساده و روان با حال و هوای دههی هفتاد میلادی ببینید که شما را به جهانی خلوت و صادق ببرد، «جاماندگان» بهترین پیشنهاد است.