چهارشنبه 04 تیر 1404 / خواندن: 3 دقیقه
پرونده‌پرتره افسانه شعبان‌نژاد | صفحه یکم

سرمقاله: «سرودن در ارتفاع کودکانه» | پرونده‌پرتره‌ای برای افسانه شعبان‌نژاد

افسانه شعبان‌نژاد به راستی میراث‌دار روح صحراست. سخت‌کوشی و پرکاری او در طول سال‌های فعالیت هنری‌اش، عاطفی و ساده بودن زبانش، و خونگرمی و فروتنی شخصیت او همگی از خصوصیاتی هستند که مردمان شریف صحرا به آن‌ها شناخته می‌شوند.

5
سرمقاله: «سرودن در ارتفاع کودکانه» | پرونده‌پرتره‌ای برای افسانه شعبان‌نژاد

مجله میدان آزادی: پرونده‌ی پرتره‌ی قبلی مجله، پرونده‌ای بود درباره عکاسی جنگ که بی‌آنکه بدانیم آخرین مطلبش، همزمان شد با شروع تجاوزی جنایتکارانه به خاک سرزمینمان. حالا، در روزهایی که آرامش ولو شکننده‌ای به زندگی‌هایمان بازگشته‌است، فرصت را غنیمت شمردیم برای اینکه از شعر و کودکی حرف بزنیم، تا شاید همان الگوی همزمانی نامرئی که در پرونده‌ی قبل دست به کار شد، این دو جادوی گمشده را به جهان واقعی اما گاه دشوار و تلخ انسان‌ها بازگرداند. در دومین پرونده‌پرتره امسال مجله میدان آزادی به سراغ افسانه شعبان‌نژاد، یکی از مهم‌ترین شاعران کودک و نوجوان سرزمین‌مان رفته‌ایم. سرمقاله این پرونده را به قلم سپیده جانباز در ادامه بخوانید:

شهداد، همسایه شرقی کویر لوت است؛ بخشی از استان کرمان که مشهور است به کلوت‌های باشکوهِ بادساخته‌، گرمای خرماپزان، و همچنین دو هنرمند نام‌آشنا که گرما و صمیمیت کویر را به ادبیات کودک و نوجوان ایران بخشیده‌اند: هوشنگ مرادی کرمانی و افسانه شعبان‌نژاد. 

افسانه شعبان‌نژاد به راستی میراث‌دار روح صحراست. سخت‌کوشی و پرکاری او در طول سال‌های فعالیت هنری‌اش، عاطفی و ساده بودن زبانش، و خونگرمی و فروتنی شخصیت او همگی از خصوصیاتی هستند که مردمان شریف صحرا به آن‌ها شناخته می‌شوند. او خودش را یک شاعر طبیعت‌گرا می‌داند، و مگر نه اینکه کودکی از طبیعت می‌آید و با پیغام‌های طبیعت؟ به قول محمود کیانوش: «جهان کودک پنجره‌های گشوده و دلباز به سوی طبیعت دارد و گذرگاه‌های تنگ به سوی تعقل، به سوی جهان بزرگ‌ها، به سوی جامعه یا تمدن، به سوی جهان انسان متعارف.» و شعبان‌نژاد آرزو دارد آثارش کودکانی را که از طبیعت به دور شده‌اند به سیاحتی میان عناصر طبیعی بازگرداند، و برای بزرگ‌ترها نیز تجربه‌ای از بازگشت به کودکی طبیعی فراهم می‌کند. 

پس از طبیعت، خانواده درونمایه‌ی پرتکرار دیگر آثار اوست. بارها گفته که ارتباطات خانوادگی و فضای لطیفی که در این تجربه وجود دارد برای او ارزشمند و مهم است. خودش نیز در دل یک خانواده پرجمعیت با هشت خواهر و برادر بزرگ شده و در بیشتر گفتگوهایش، در پاسخ به سوال آشنای «چگونه شاعر شدید؟» به تاثیر عمیقی که خانواده‌اش بر او گذاشته‌اند‌ اشاره می‌کند. 

آثار این هنرمند گستره‌ی وسیعی از شعر، داستان، نمایشنامه و ترجمه را در بر می‌گیرند و گروه‌های سنی مختلف کودکان و نوجوانان در آثار او سهم دارند. شعبان‌نژاد هم برای خردسالان شعر سروده، هم کودکان، و هم نوجوانان، و به تناسب تکامل شناخت ذهنی مخاطبش، درونمایه‌های اثرش پخته‌تر، پیچیده‌تر و غنی‌تر می‌شوند. او همینطور سال‌ها در مجلات کودک و نوجوان قلم زده. سردبیری برنامه خردسالان و کودکان در رادیو، مجلات رشد نوآموز و رشد دانش‌آموز، عضویت در شورای شعر «کیهان بچه‌ها»، عضویت در شورای شعر و موسیقی و شورای نمایشنامه‌نویسی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از جمله مسئولیت‌هایی هستند که این شاعر در فضای ادبیات به عهده داشته است. 

 در پرونده‌پرتره پیش رو به سراغ این بانوی هنرمند رفته‌ایم، تا به نشانه قدرشناسی از بیش از چهل سال تلاش هنری او برای کودکان و نوجوانان این سرزمین، مروری بر زندگی و آثار ایشان داشته باشیم. بهانه دیگر انتخاب این سوژه برای پرونده این است که همزمان با شروع فصل تابستان و تعطیلی مدارس که همراه است با فراغتی بیشتر برای مطالعه، می‌توانیم از خوانندگان کودک، نوجوان و بزرگسالمان دعوت کنیم تا در جهان خیال‌انگیز و شاعرانه‌ای که کلمات این هنرمند ساخته‌اند، قدم بزنند.

فهرست‌های کتابشناسی و گزیده‌ آثار افسانه شعبان‌نژاد، ریویوها و یادداشت‌هایی درباره آثار شاخص این هنرمند، مصاحبه اختصاصی مجله میدان آزادی با افسانه شعبان‌نژاد، ویدئوهایی دیدنی از این شاعر و... از جمله مطالبی هستند که در این پرونده منتشر خواهد شد.

این مطالب را در صفحه اختصاصی‌ پرونده دنبال کنید:

پرونده‌پرتره افسانه شعبان‌نژاد
 




  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط «میدان آزادی» منتشر خواهد شد
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد!

نکته دان
او خودش را یک شاعر طبیعت‌گرا می‌داند، و مگر نه اینکه کودکی از طبیعت می‌آید و با پیغام‌های طبیعت؟ به قول محمود کیانوش: «جهان کودک پنجره‌های گشوده و دلباز به سوی طبیعت دارد و گذرگاه‌های تنگ به سوی تعقل، به سوی جهان بزرگ‌ها، به سوی جامعه یا تمدن، به سوی جهان انسان متعارف.» و شعبان‌نژاد آرزو دارد آثارش کودکانی را که از طبیعت به دور شده‌اند به سیاحتی میان عناصر طبیعی بازگرداند، و برای بزرگ‌ترها نیز تجربه‌ای از بازگشت به کودکی طبیعی فراهم می‌کند. 

  در این پرونده‌پرتره به سراغ این بانوی هنرمند رفته‌ایم تا به نشانه قدرشناسی از بیش از چهل سال تلاش هنری او برای کودکان و نوجوانان این سرزمین، مروری بر زندگی و آثار ایشان داشته باشیم و از مخاطبان خود دعوت کنیم تا در جهان خیال‌انگیز و شاعرانه‌ای که کلمات این هنرمند ساخته‌اند، قدم بزنند. 

مطالب مرتبط