مجله میدان آزادی: «جشنواره ونیز» به روزهای پر تب‌وتاب خودش نزدیک شده است و امروز قرار است برگزیده‌های امسال (2025) خود را معرفی کند. در مجله میدان آزادی پیش از این برای سه جشنواره و جایزه سینمایی پرونده‌ای مستقل تدارک دیده‌ایم. پرونده جوایز سینمایی اسکار، پرونده جشنواره فیلم کن و پرونده جشنواره فیلم فجر سه پرونده ویژه جوایز سینمایی ایران و جهان بوده‌اند که قبلا در همین سایت منتشر شده‌اند. اما از امروز و همزمان با جشنواره ونیز می‌خواهیم ضمن یک پرونده جمع‌وجور به این جشنواره قدیمی ایتالیایی بپردازیم. درآمد و سرمقاله پرونده جشنواره فیلم ونیز را به صدرالدین عالی‌نژاد بخوانید:
نگاهی به تاریخچه جشنواره فیلم ونیز
جشنواره فیلم ونیز، قدیمی‌ترین جشنواره فیلم جهان و یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های هنری اروپاست که به صورت دوسالانه در ایتالیا برگزار می‌شود . سال ۱۹۳۲ نخستین‌باری بود که جشنواره فیلم ونیز برگزار شد. ونیز را بیش از همه به «جایزه شیر طلایی» می‌شناسند، اما در تاریخ این جشنواره زمانی نیز گذشته است که با جایزه‌ای شناخته می‌شده که به نام دیکتاتور فاشیست ایتالیا، با عنوان «جام موسولینی» بوده است. همچنین این جشنواره و جایزه از جمله رویدادهای سینمایی جهان است که در طول جنگ جهانی دوم برگزار نشده است.
سایۀ سنگین سیاست بر هنر
این سایۀ سنگین سیاست بر هنر، به‌مرور در جشنواره ونیز به یک سنت تبدیل شده است. در حدی که جشنواره همواره یک اعلام موضع سیاسی نیز از طرف هنرمندان و سینماگران دارد. امسال اما جشنواره ونیز در شرایطی برگزار می‌شود که راهپیمایی‌های عظیمی در اطراف آن از سوی هواداران فلسطین و معترضان به نسل‌کشی در غزه در حال برگزاری است. تظاهرکنندگان -که هم از اهالی ونیز و هم از هنرمندان شرکت‌کننده در جشنواره هستند- خواستار اعلام موضع صریح‌تر و قاطع‌تر این جشنواره علیه نسل‌کشی در غزه هستند، هم چنین خواستار پس‌گرفتن دعوت از هنرمندان هوادار اسرائیل و نسل‌کشی. مدیریت جشنواره مخصوصا در مورد دوم به صراحت اعلام کرده تسلیم نمی‌شود، اما درمورد محکومیت نسل‌کشی -ولو نه به آن شدتی که تظاهرکنندگان انتظار دارند- با تظاهرکنندگان همراه است. چندی پیش مدیر هنری جشنواره رسما اعلام کرد: «ما هرگز در ابراز صریح غم و رنج عظیم خود در برابر آنچه در غزه و فلسطین اتفاق می‌افتد، تردید نکرده‌ایم. مرگ غیرنظامیان و به ویژه کودکانی که قربانی‌اند، بخشی از خسارات جانبی جنگی است که هنوز هیچ‌کس نتوانسته است به آن پایان دهد. فکر می‌کنم هیچ شکی در مورد موضع دوسالانه در این‌مورد وجود ندارد.». در این اظهارات و دیگر بیانیه‌ها و اظهارات جشنواره ونیز و مدیران و اعضایش نسبت به جنایت عظیمی که در حق فلسطین و مردم غزه می‌شود همدلانه صحبت کرده‌اند، هرچند هنوز نتوانسته‌اند یا نخواسته‌اند اسرائیل را محکوم کنند.
چهره‌های مختلف ونیز
اما جشنواره ونیز هم مثل هر جشنواره دیگری از ابتدای تاریخ خود تا امروز فراز و فرودهای فراوان و چهره‌های گوناگونی داشته است. در روزگاری مبلغ ارزش‌های ایتالیایی و حتی جاده‌صاف‌کن جنگ‌افروزی‌ها و استعمارگری‌های ایتالیایی و اروپایی بوده است، دوره‌ای به صدای مستقل سینما تبدیل شده است و به پیشرفت نوآوری‌های سینمایی در اروپا و بلکه جهان خدمت کرده است و در دوره‌ای دیگر به استیلای فرهنگی رسانه‌ای سرمایه‌داری تن داده است.
در این پرونده همزمان با برگزاری جشنواره ونیز و در آستانۀ معرفی برگزیدگان این جشنواره جدا از بررسی عملکرد امسال ونیز و حاشیه‌هایش می‌خواهیم به مهم‌ترین صفحات و فصل‌های تاریخ و کارنامۀ این جایزۀ قدیمی سینمایی بپردازیم و به‌ویژه از بهترین‌های جشنواره ونیز سخن بگوییم.
مطالب پرونده را در این صفحه دنبال کنید: