مجله میدان آزادی: امروز چهاردهم تیر، زادروز یکی از سرشناسترین خوانندگان موسیقی ایران محمد اصفهانی است که صدایش بخشی از خاطرات مردم ایران را در زمانهای مختلف شکل داده است. به همین بهانه فاطمه همراه فهرست ده ترانه برتر او را برای ما فراهم کرده است. این فهرست و مقدمه خانم همراه را در ادامه بشنوید و بخوانید.

زندگینامه مختصر محمد اصفهانی
«محمدمهدی واعظی» مشهور به «محمد اصفهانی»، پزشک، آهنگساز و خواننده سنتی و پاپ موسیقی ایرانی، در چهاردهم تیرماه ۱۳۴۵ در تهران به دنیا آمد. خانواده او اصالتا اهل اصفهان بودند. او ابتدا موسیقی ایرانی را در مکتب «محمدرضا شجریان» و «علی جهاندار» آموخت. سپس نزد اساتیدی چون «همایون خرم»، «بابک بیات» و «فریدون شهبازیان»، تصنیفخوانی و زیباییشناسی در الحان موسیقی ایرانی را فرا گرفت.
«محمد اصفهانی» با خواندن تیتراژ سریال «آوای فاخته» (1373) پا به عرضه خوانندگی گذاشت و تا امروز برای حدود 27 فیلم و سریال خوانندگی کرده است. از جمله مشهورترین آنها میتوان به «تنهاترین سردار»(1375)، «پهلوانان نمیمیرند»(1376)، «ولایت عشق»(1379)، «معصومیت ازدست رفته»(1382)، «رهایم نکن»(1397)، «بوی باران»(1398) و «یه تیکه زمین»(1391) اشاره کرد.
تا کنون 16 آلبوم از محمد اصفهانی منتشر شده است که سه آلبوم موسیقی متن سریالهای «تنهاترین سردار»(مجید انتظامی)، «ولایت عشق»(بابک بیات) و فیلم سینمایی «اخراجیها»(فریدون شهبازیان) است.
آلبومهای «حسرت»(1377)، «فاصله»(1378)، «تنها ماندم»(1379)، «ماه غریبستان»(1380)، «نون و دلقک»(1381)، «برکت»(1384) «بیواژه»(1390)، و « شِکوه»(1393) برخی از این آلبومها هستند.
اصفهانی در دوران رهبری «فریدون شهبازیان» در ارکستر ملی ایران، به عنوان خواننده با این ارکستر همکاری داشته است.
در سیویکمین دوره جشنواره فجر(۱۳۹۱)، اصفهانی جایزه بهترین خواننده موسیقی پاپ را به دست آورد. همچنین در سال ۱۴۰۰، نشان درجه یک هنری در رشته خوانندگی به او اعطا شد.
او ضمن فعالیت هنری، در سال 1376 از دانشگاه علوم پزشکی ایران در رشته پزشکی فارغالتحصیل شد.
وسعت صدای کمنظیر، رنگ صدای زیبا و متمایز، تکنکهای آوازخوانی و خوانندگی در ژانرهای مختلف موسیقی و نیز همکاری با جمعی از بهترین آهنگسازان ایرانی از اصفهانی یک چهره متمایز و تحسینشده در تاریخ موسیقی معاصر ایران ساخت. میتوان گفت محمد اصفهانی دستکم از میانه دهه هفتاد تا میانه دهه هشتاد به نوعی محبوبترین و شنیدهشدهترین خواننده موسیقی ایران دستکم در حوزه موسیقی پاپ بود و خاطرات ایرانیان زیادی در دهههای هفتاد و هشتاد به صدای او گره خورده است.
به بهانه سالروز تولد این هنرمند، تلاش کردیم فهرستی شامل ده آهنگ از بهترین تصنیفها و ترانههای محمد اصفهانی انتخاب کنیم و در اختیار خوانندگان این صفحه و دوستداران این هنرمند قرار دهیم. گفتنیست این فهرست صرفا از میان ترانههای منحصرا منتشرشده در آلبومها انتخاب شده است، بنابراین ترانههای تیتراژ، قطعات آوازی و نیز تکآهنگها را برای فرصتهای دیگر و فهرستهای دیگر گذاشتیم.
بهترین آهنگهای محمد اصفهانی
1- فرصت بدرود
آلبوم: گلچین
سال انتشار آلبوم: ۱376
ترانه سرا: حافظ و قیصر امینپور
آهنگساز: فریدون شهبازیان
تنظیم: فریدون شهبازیان
متن ترانه:
«فرصت شمار صحبت، کز این دو راه منزل/ چون بگذریم دیگر، نتوان به هم رسیدن / دل آسمان خونچكان شد از این غم / زمین یکسر آتشفشان شد از این غم/ نه فرصت كه پیراهن تو ببویم / نه مرهم كه بر دل گذارم / نه مهلت كه در ماتم تو بمویم / نه رخصت كه شیون برآرم/ ببین پشت سر مانده بر جا / خیمهها همه خاكستر و خون / ببین پیش رو مانده تنها / كاروان اسیران محزون/ مران كاروان یک دم بمان، دیگر مزن زنگ عزا را / كه گم كردهام در دشت غم، آیینهی خون خدا را/ كجا رفتی ای آبروی دو عالم؟ / نگین سلیمان به حلقهی خاتم / پس از تو خدا را چهچاره كنم؟ / ز زخم تن تو به ریگ بیابان / ز داغ دل خود به آتش سوزان / ز غم شكوه با سنگ خاره كنم/ تو با رفتنت با رخی گلگون / من و تا قیامت دلی پرخون / مران كاروان یک دم بمان، دیگر مزن زنگ عزا را/ كه گم كردهام در دشت غم، آیینهی خون خدا را»
2- شِکوِه
آلبوم: فاصله
سال انتشار آلبوم: ۱378
ترانه سرا: روحالله خمینی
آهنگساز: علیرضا کهندیری
تنظیم: علیرضا کهندیری
متن ترانه:
«از غم دوست در این میکده فریاد کشم / دادرس نیست که در هجر رخش داد کشم
دادوبیداد که در محفل ما رندی نیست / که برش شکوه برم داد ز بیداد کشم
عاشقم، عاشق روی تو نه چیز دگری / بار هجران و وصالت به دل شام کشم
در غمت ای گل شاداب من، ای خسرو من / جور مجنون ببرم، تیشهی فرهاد کشم
سالها میگذرند، حادثهها میآیند / انتظار فرج از نیمهی خرداد کشم»
3- اوج آسمان
آلبوم: تنها ماندم
سال انتشار آلبوم: 1379
ترانه سرا: کریم فکور
آهنگساز: همایون خرم
تنظیم: کامبیز روشنروان
متن ترانه:
«امشب در سر شوری دارم / امشب در دل نوری دارم / باز امشب در اوج آسمانم / باشد رازی با ستارگانم / امشب یک سر شوق و شورم / از این عالم گویی دورم / از شادی پر گیرم که رسم به فلک / سرود هستی خوانم در بر حور و ملک / در آسمانها غوغا فکنم/ سبو بریزم ساغر شکنم / امشب یک سر شوق و شورم/ از این عالم گویی دورم / با ماه و پروین سخنی گویم / وز روی مه خود اثری جویم / جان یابم زین شبها / میکاهم از غمها / ماه و زهره را به طرب آرم / از خود بیخبرم ز شعف دارم / نغمهای بر لبها / امشب یک سر شوق و شورم / از این عالم گویی دورم»
4- مهر و ماه (پیک سحری)
آلبوم: تنها ماندم
سال انتشار آلبوم: 1379
ترانه سرا: کریم فکور
آهنگساز: همایون خرم
تنظیم: کامبیز روشنروان
متن ترانه:
«یک نفس ای پیک سحری / بر سر کویش کن گذری / گو که ز هجرش به فغانم، به فغانم / ای که به عشقت زنده منم / گفتی از عشقت دم نزنم / من نتوانم، نتوانم، نتوانم / من غرق گناهم، تو عذر گناهی / روز و شبم را، تو چو مهری و چو ماهی / چه شود گر مرا رهانی ز سیاهی / چون باده بجوشم در جوش و خروشم / من سر زلفت به دو عالم نفروشم / یک نفس ای پیک سحری / بر سر کویش کن گذری / گو که ز هجرش به فغانم، به فغانم / ای که به عشقت زنده منم / گفتی از عشقت دم نزنم / من نتوانم، نتوانم، نتوانم / همهشب در ماه و پروین نگرم / مگر آید رخسارت در نظرم / چه بگویم، چه بگویم، به که گویم این راز / غمم این بس، که مرا کس، نبود دم ساز»
5- نامدگان و رفتگان
آلبوم: ماه غریبستان
سال انتشار آلبوم: 1380
ترانه سرا: هوشنگ ابتهاج(سایه)
آهنگساز: فریدون شهبازیان
تنظیم: فریدون شهبازیان
متن ترانه:
«نامدگان و رفتگان، از دو کرانهی زمان / سوی تو میدوند هان، ای تو همیشه در میان / سوی تو میدوند هان، ای تو همیشه در میان / آه که میزند برون، از سر و سینه موج خون / من چه کنم که از درون، دست تو میکشد کمان / پیش وجودت از عدم، زنده و مرده را چه غم؟ / کز نفس تو دمبهدم، میشنویم بوی جان / پیش تو جامه در برم، نعره زند که بردرم / آمدمت که بنگرم، آمدمت که بنگرم / گریه نمیدهد امان، گریه نمیدهد امان / ای گل بوستان سرا، از پس پردهها در آ / بوی تو میکشد مرا، بوی تو میکشد مرا، وقت سحر به بوستان / هرچه به گرد خویشتن، مینگرم در این چمن / آینهی ضمیر من، جز تو نمیدهد نشان»
6- علی ای همای رحمت
آلبوم: ماه غریبستان
سال انتشار آلبوم: 1380
ترانه : شهریار
آهنگساز: شهریار فریوسفی
تنظیم: شهریار فریوسفی
متن ترانه:
«علی ای همای رحمت، تو چه آیتی خدا را؟ / که به ماسوا فکندی، همه سایهی هما را / نــاشناسی کـه به تاریکـی شب / میبرد شــام یتیمان عــرب / پادشاهی که به شب برقَعپوش / میکشد بار گدایان بر دوش / علی ای همای رحمت، تو چه آیتی خدا را؟ / که به ماسوا فکندی، همه سایهی هما را / دل اگر خداشناسی، همه در رخ علی بین / به علی شناختم من، بهخدا قسم خدا را/ علی ای همای رحمت، تو چه آیتی خدا را؟ / که به ماسوا فکندی، همه سایهی هما را / بهخــدا کـه در دو عـالم، اثــر از فنــا نمانـد / چو علی گرفته باشد، سر چشمهی بقا را / برو ای گدای مسکین، در خانهی علی زن / که نگین پادشاهی، دهد از کرم گدا را / علی ای همای رحمت، تو چه آیتی خدا را؟ /که به ماسوا فکندی، همه سایهی هما را / در جهانی همه شور و همه شر / ها علیُّ بشرّ کیف بشر / شبروان مست وِلای تو علی / جان عالم به فدای تو علی »
7- تمنا
آلبوم: هفت سین
سال انتشار آلبوم: 1381
ترانه سرا: مولوی- رهی معیری
آهنگساز: کامبیز روشنروان
تنظیم: کامبیز روشنروان
متن ترانه:
«در پیش بیدردان چرا، فریاد بیحاصل کنم / گر شکوهای دارم ز دل، با یار صاحبدل کنم / اول کنم اندیشهای، تا برگزینم پیشهای / آخر به یک پیمانه مِی، اندیشه را باطل کنم / از گُل شنیدم بوی او، مستانه رفتم سوی او/ تا چون غبارکوی او، درکوی جان منزل کنم / دانم که آن سرو سهی، از دل ندارد آگهی / چند از غمِ دل چون رهی، فریادِ بیحاصل کنم / غرق تمنای توام، موجی ز دریای توام / من نخل سرکش نیستم، تا خانه در ساحل کنم»
8- بوی باران
آلبوم: نون و دلقک
سال انتشار آلبوم: 1381
ترانه سرا: قیصر امینپور
آهنگساز: همایون خرم
تنظیم: بهروز صفاریان
متن ترانه:
«ای که بوی باران، شکفته در هوایت / یاد از آن بهاران، که شد خزان به پایت / شد خزان به پایت، بهار باور من / سایهبان مهرت، نمانده بر سر من / جز غمت ندارم، به حال دل گواهی / ای که نور چشمم، در این شب سیاهی / چشم من به راهت، همیشه تا بیایی / باغ من، بهارم، بهشت من کجایی؟ / جان من کجایی؟ کجایی؟ که بی تو دلشکستهام / سر به زانوی غم نهادهام، به گوشهای نشستهام / آتشم به جان و خموشم، چو نای مانده از نوا / مانده با نگاهی، به راهی، که میرود به ناکجا / ای گل آشنا، بیقرارم بیا / وای از این غم جدایی / جان من کجایی؟ کجایی؟ که بی تو دلشکستهام / سر به زانوی غم نهادهام ، به گوشهای نشستهام / آتشم به جان و خموشم، چو نای مانده از نوا / مانده با نگاهی، به راهی، که میرود به ناکجا / ای گل آشنا، بیقرارم بیا / وای از این غم جدایی»
9- آفتاب مهربانی
آلبوم: حسرت
سال انتشار آلبوم: 1377
ترانه سرا: قیصر امینپور
آهنگساز: شهرام حسنزاده
تنظیم: فواد حجازی
متن ترانه:
«آفتاب مهربانی، سایهی تو بر سر من / ای که در پای تو پیچید، ساقهی نیلوفر من / با تو تنها، با تو هستم، ای پناه خستگیها / در هوایت دل گسستم، از همه دلبستگیها / در هوایت پر گشودن، باور بال و پر من باد / شعلهور از آتش غم، خرمن خاکستر من باد / ای بهار باور من، ای بهشت دیگر من / چون بنفشه بی تو بیتابم، بر سر زانو، سر من / بی تو چون برگ از شاخه افتادم / زرد و سرگردان، در کف بادم / گرچه بیبرگم، گرچه بیبارم، در هوای تو بیقرارم / برگ پاییزم، بی تو میریزم، نوبهارم کن، نوبهارم / ای بهار باور من، ای بهشت دیگر من / چون بنفشه بی تو بیتابم، بر سر زانو، سر من»
10- سراب
آلبوم: شِکوِه
سال انتشار آلبوم: 1393
ترانه سرا: سیدحسن حسینی
آهنگساز: علیرضا کهندیری
تنظیم: علیرضا کهندیری
متن ترانه:
«ماجرا این است کمکم، کمیت بالا گرفت / جای ارزشهای ما را عرضهی کالا گرفت / احترام «یا علی» در ذهن بازوها شکست / دست مردی خسته شد؛ پای ترازوها شکست / فرق مولای عدالت، بار دیگر چاک خورد / خطبههای آتشین، متروک ماند و خاک خورد / با کدامین سِحر از دلها، محبت غیب شد؟ ناجوانمردی، هنر، مردانگیها عیب شد / سرسرای سینهها را، رنگ خاموشی گرفت / صورت آیینه زنگار فراموشی گرفت / سالکان را پای پرتاول ز رفتن خسته شد / دست پر اعجاز مردان طریقت، بسته شد / تا هوای صاف را بال و پر کرکس گرفت / آسمان از سینهها، خورشید خود را پس گرفت / رنگ ولگرد سیاهیها، به جانها خیمه زد / روح شب در جایجای آسمانها خیمه زد / این زمان، شلاق بر باور حکومت میکند / در بلاد شعله، خاکستر حکومت میکند / اعتبار دستها و پینهها در مرخصی / چهرهها لوح ریا، آیینهها در مرخصی / ماجرا این است، آری ماجرا تکراری است / زخم ما کهنه است، اما بینهایت کاری است / از شما میپرسم آن شور اهورایی چه شد؟ / بال معراج و خیال عرشپیمایی چه شد؟ / جان تاریک من اینک، مثل دریا روشن است / صبحگون از تابش خورشید مولا روشن است / تیغ یادش ریشهی اندوه و غم را میزند / آفتاب هستیاش، چشم عدم را میزند / چشم هستی آبها را، جز علیمولا ندید / جز علیمولا برای نسل دریاها ندید / کلبهی شاد دلم، ناگاه میگردد خراب / باز ضربت میخورد، مولای دریا از سراب»