مجله میدان آزادی: در شانزدهمین صفحه از این پرونده، گزارشی آماده کرده‌ایم از استودیوهای فعال و خاطره‌انگیز تولید انیمیشن که دیگر فعال نیستند و تعطیل شده‌اند. این یادداشت خواندنی را که پارمیس ثاقب‌فر در پرونده «ماجرای انیمیشن ایرانی» تهیه کرده است، در ادامه بخوانید:
کارگاه‌های تولید خاطره که دیگر خاطره‌سازی نمی‌کنند
انیمیشن‌های مطرحی که در جهان ساخته و ماندگار می‌شوند و جوایز را درو می‌کنند، انیمیشن‌هایی هستند که با دیدن تیتراژ اول و آخرشان متوجه می‌شوید، ساخته‌ی استودیوهای انیمیشن‌سازی معروفی مانند «پیکسار»، «دیزنی»، «دریم ورکس» و... هستند. استودیوهایی که هرکدام سینماهای مخصوص به اکران آثارشان را هم دارند! چه بسا تولیدات پرهزینه‌ای هم وجود دارند که محصول مشترک این چند استودیو هستند.
با مشاهده‌ی این تولیدات و مقایسه‌ی آن‌ها با تولیدات وطنی، بسیاری افراد بعد از دیدن نام «صبا» در تیتراژ انیمیشن‌های تلویزیونی، گمان می‌کنند که احتمالاً ما در ایران به‌جز صبا، استودیوی انیمیشن خاصی نداریم. ولی با یک جست‌وجوی ساده درباره‌ی استودیوهای انیمیشن‌سازی، نام‌های زیادی پیدا می‌شوند. تازه این مطلب فقط مربوط به استودیوهای ثبت‌شده است و آمار استودیوهای ثبت‌نشده هم کم نیست. اما داستان از چه قرار است؟
داستان از این قرار است که استودیوهای انیمیشن‌سازی که قرار است برای پخش در تلویزیون کار تولید کنند، با توجه به این‌که هزینه‌ی تولید انیمیشن بسیار بالاست، معمولاً با کمک اسپانسرها و یا به سفارش صبا و سیمای استان‌ها می‌توانند کار تولید کنند. این به این معناست که کمتر استودیویی می‌تواند با هزینه‌ی شخصی خود، دست به تولید برای پخش در تلویزیون بزند. با توجه به این‌که کانال خصوصی تلویزیون برای پخش انیمیشن در ایران وجود ندارد، غالب تولیدات شخصی انیمیشن در ایران سه دسته‌اند:
انیمیشن‌های کوتاه برای شرکت در جشنواره‌های هنری، انیمیشن برای طراحی و تولید بازی‌های رایانه‌ای و انیمیشن در ساخت کارهای تبلیغاتی.
بخش انیمیشن سینمایی در ایران نیز تقریباً در تمام موارد، اسپانسر دولتی یا نیمه‌دولتی داشته است که چون هنوز سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در انیمیشن ایران آن‌چنان جا نیفتاده، این بخش هنوز توان رقابت با پروژه‌هایی با حامی مالی دولتی و نیمه‌دولتی را ندارد. از طرفی استودیوهای خصوصی انیمیشن‌سازی فراوانی که در نیمه‌ی دهه‌ی هفتاد تا اوایل دهه‌ی نود فعال بودند و برای تلویزیون کار تولید کردند، به‌جز دست‌و‌پنجه نرم کردن با موارد بالا، با برخی مشکلات مالی و تأخیر پرداخت‌های ناشی از سوءمدیریت در تلویزیون و مرکز صبا مواجه شدند. این مسائل مالی و همچنین برخی سخت‌گیری‌های بیش از حد سلیقه‌ای در سپردن انیمیشن از طرف صبا به بخش خصوصی، باعث شد برخی استودیوها، عطای کار در انیمیشن یا حداقل بخش خصوصی انیمیشن ایران را به لقایش ببخشند و استودیوی خود را تعطیل اعلام کنند. اهالی انیمیشن ما کارنابلد نیستند، فقط زمان یا پول کافی برای تولید ندارند. نمی‌توانند برای یک انیمیشن چند سال وقت بگذارند و مشکل مالی نداشته باشند. شاید دلیل این‌که کیفیت تولیدات این حجم استودیوی داخلی به‌سختی پا‌به‌پای کیفیت تولیدات خارجی راه می‌رود، همین باشد.
ما نباید یادمان برود که انیمیشن مانند بچه‌ی آدمیزاد است. از زمانی که به دنیا بیاید تا راه بیفتد و زبان باز کند، کلی زمان می‌برد و اصلاً این‌طور نیست که با مبلغی جزئی و زمانی کوتاه و نیروی انسانی خیلی کم بتوان انیمیشن ساخت. بعد از تمام این توضیحات در ادامه‌ی این گزارش قصد داریم از چند استودیوی خاطره‌انگیز انیمیشن که به خاطر مشکلاتی که ذکر شد تعطیل شدند، یاد کنیم. دست‌برقضا حداقل از هر کدام از استودیوهای تعطیل‌شده یا تغییرکاربری‌داده، یک یا چند انیمیشن دیده‌ایم که برایمان خاطره‌ساز بوده‌اند.
استودیوهای تعطیل‌شده‌ی انیمیشن
انیمیشن «قصه‌های شنگول‌آباد»، ساخت استودیوی «گل‌آقا»
استودیو گل آقا
استودیو«گُلآقا» تحت‌نظر مؤسسه‌ی «گُلآقا» بود که اثر نام‌ْآشنا و خاطره‌انگیز «قصه‌های شنگول‌آباد» را در کارنامه‌ی خود دارد. اثری که نام «پوپک صابری فومنی»، دختر «گُلآقا»، در ابتدایش می‌درخشید. استودیو انیمیشن گُلآقا تصمیم داشت پس از بسته شدن مجله‌ی «گُلآقا»، در قالب انیمیشن باز کنار خانواده‌ها باشد که متأسفانه این مهم رقم نخورد. این استودیو کماکان برقرار است و از تولید انیمیشن برای تلویزیون تغییر کاربری داده است.
انیمیشن «پیانو»، ساخت استودیوی «دایره سفید»
استودیو دایره سفید
«دایره‌ی سفید» که همواره بخش آموزشی فعالی داشت و استاپ‌موشن‌های گوناگونی را می‌ساخت نیز بنابه دلایلی، عدم فعالیت خود را اعلام کرد. ازجمله آثار این مؤسسه می‌توان به استاپ‌موشن زیبای «پیانو» اشاره کرد.
انیمیشن «والیبالیست‌ها»، ساخت استودیوی «رامتین رایان آریا»
استودیو رامتین رایان آریا
«رامتین رایان آریا»، سریال انیمیشنی و خاطره‌انگیز «والیبالیست‌ها» را تولید کرد. استودیویی که پیش‌بینی می‌شد دوباره ادامه‌ی سریال والیبالیست‌ها را بسازد، به‌دلیل مشکلات مالی و سپس مهاجرت از ایران، مخاطبانش را چشم‌به‌راه گذاشت و فعالیتش را تعطیل کرد.
.jpg?ver=7SZdrcKzPaQrOQAWEqrbjA%3d%3d)
انیمیشن «شهر بادکنک‌ها»، ساخت استودیوی «تصویر سوم رویا»
استودیو تصویر سوم رویا
«تصویر سوم رویا» نیز باز هم به دلیل مشکلات مالی، علی‌رغم ساختن آثار خوب سینمایی مانند «شهر بادکنک‌ها» و «هدیه‌ای برای خدا» به دلیل مسائلی که در توضیحات ابتدایی گفته شد، نتوانست به کارش ادامه دهد.
انیمیشن «حسنی مرغ تخم‌طلا»، ساخت استودیوی «آریا انیمیشن بروجرد»
استودیو آریا انیمیشن بروجرد
«آریا انیمیشن بروجرد» نیز که سازنده‌ی آثار خاطره‌انگیزی مانند «رستم و سهراب» و «حسنی و مرغ تخم‌ْطلا» است، این روزها فقط به آموزش مشغول است که البته امیدواریم از میان دوستانی که در این مؤسسه آموزش می‌بینند، انیمیشن‌سازان حرفه‌ای به وجود بیایند.
در این میان اما باید به استودیوهایی مانند «حور»، «هورخش»، «ایفا تصویر» و... بالید که انیمیشن وطنی را به بچه‌های این مرزوبوم هدیه می‌دهند و علی‌رغم مشکلات سرپا ایستاده‌اند.