مجله میدان آزادی: با شروع فصل تابستان و شروع ایام فراغت، پرونده‌ای را آغاز می‌کنیم به نام «ماجرای انیمیشن ایرانی». در اولین صفحه ازاین پرونده، فهرستی آماده کرده‌ایم از بهترین موسیقی‌های تیتراژ مجموعه‌ها و سریال‌های انیمیشنی ایران. این فهرست را که پروانه شمس‌آبادی -نویسنده و منتقد - در پرونده «ماجرای انیمیشن ایرانی» تهیه کرده است، در ادامه بشنوید:
«تنها صداست که می‌ماند» و حتماً به همین دلیل است که موسیقی تیتراژ خوب آثار انیمیشنی در ماندگاری آن‌ها تأثیر عجیبی دارد. در واقع موسیقی تیتراژ همان قلاب اولیه است که اگر مخاطب با آن ارتباط بگیرد به احتمال بالا پای تماشای کار هم می‌نشیند. در این مطلب از پرونده‌ی ماجرای انیمیشن ایرانی به‌سراغ یک فهرست موسیقیایی رفته‌ایم؛ فهرست بهترین موسیقی‌های تیتراژ مجموعه‌ها و سریال‌های انیمیشنی ایران. در این فهرست سعی کردیم سراغ خاطرات متولدان دهه‌های مختلف از تیتراژهای خاطره‌انگیز برویم. فهرست بهترین موسیقی‌های تیتراژ انیمیشن‌های سریالی ایران به شرح زیر است:
انیمیشن «علی کوچولو»، ساخته‌ی «شهلا اعتدالی، جواد میرمیران، امیرحسین قهرایی»
1. علی کوچولو
«لی‌لی‌لی‌لی‌لی - لی‌لی‌لی حوضک
علی کوچولو، این مرد کوچک
علی کوچولو، تو قصه‌ها نیست
مثل من و تو، اون دور دورا نیست
نه قهرمانه نه خیلی ترسو
نه خیلی پرحرف نه خیلی کم‌رو»
شعر تیتراژ «علی کوچولو» با صدای گروه کُر کودکانه و بیت‌های بالا شروع می‌شد و در بیت آخر با توجه به قصه‌ی آن قسمت کمی تغییر می‌کرد. تیتراژ علی کوچولو با آهنگسازی «بابک بیات» شاید تنها خاطره‌ی ماندگار بچه‌های دهه‌ی شصت‌وپنجاه باشد چون علی کوچولو تقریبا تنها مجموعه‌ی انیمیشن تولید شده‌ی دهه‌ی شصت بود. کاری به سفارش شبکه‌ی دو (تلویزیون آن موقع فقط دو شبکه داشت) و ساخت بنیاد فارابی. گرچه تیتراژ علی کوچولو آن‌قدر خاطره‌انگیز است که چند دهه‌ی بعد با ملودی آن یک نماهنگ علی کوچولوی دیگر ساخته شد، اما انصافا ماندگاری علی کوچولو فقط به تیتراژش نیست. تقریبا تنها مجموعه‌ی انیمیشنی تولید شده در دهه‌ی 60، اولین مجموعه‌انیمیشن ایرانی با تکنیک فوتوانیمیشن، دوبلور ماندگار «فهیمه راستکار» به جای تمام شخصیت‌ها، بک‌گراندهای ساده و هنری و ایرانی «ابراهیم حقیقی»، همه‌وهمه علی کوچولو را ماندگار کرد.
انیمیشن «خداوند لک‌لک‌ها را دوست دارد»، ساخته‌ی «سعیده ذاکری و هماشکیبی»
2. خداوند لک‌لک‌ها را دوست دارد
«سعید ذهنی» آهنگساز توانمند تلویزیون، آهنگسازی تیتراژ خاطره‌انگیز «خداوند لک‌لک‌ها را دوست دارد» را بر عهده داشته است. تیتراژ این سریال انیمیشنی هم به‌خاطر موسیقی و هم به‌خاطر شعر خاطره‌انگیز آن درباره‌ی دعا برای بازگشت لک‌لک‌ها به روستا همیشه در ذهن کودکان متولد انتهای دهه‌ی شصت و دهه‌ی هفتادی‌ها می‌ماند. در ادامه به این آهنگ که تیتراژ ابتدایی «خداوند لک‌لک‌ها را دوست دارد» است گوش دهید:
انیمیشن «شکرستان»، ساخته‌ی «بابک نظری»
3. شکرستان
همه چیز مجموعه‌ی «شکرستان» بسیار ایرانی است؛ از قصه‌ها و طراحی شخصیت تا نقوش پس‌زمینه و البته موسیقی. موسیقی تیتراژ ابتدایی شکرستان از آلبوم مستانه‌ی «جلال ذوالفنون» است و خواننده‌ی آن شعر معروف «یکی بود یکی نبود، ولایتی بود به اسم شکرستون، مردمونش همه خوب و مهربون...» نیز «مرتضی احمدی» است. مرتضی احمدی این تیتراژ کوتاه را در سال‌های پایانی عمرش خواند و اعتقاد داشت همین چند بیت کوتاه باعث شهرت دوباره‌ی او شده است. صدای مرتضی احمدی را در تیتراژ شکرستان بشنوید:
انیمیشن «ببعی و ببعو»، ساخته‌ی «حسین صفارزادگان»
4. ببعی و ببعو
«ببعی» یا «ببعی و ببعو» ابتدا قرار بود بیست و شش قسمت باشد ولی موفقیت آن باعث شد بیش از دویست قسمت از آن تولید شود. تیتراژ موفق این سریال نیز در تمام این دویست قسمت ثابت بود و جزو خاطرات ثابت کودکان متولد دهه‌ی نود شد. تیتراژی با آهنگ ریتمیک و کودکانه که یادآور شعر «چشم چشم دو ابرو» است و نام «آرش عمرانی» و «پویا صفا» به‌عنوان دست‌اندرکاران موسیقی آن خودنمایی می‌کند. موسیقی تیتراژ ابتدایی «ببعو» را بشنوید:
انیمیشن «پهلوانان»، ساخته‌ی «سیاوش زرین‌آبادی»
5. پهلوانان
موسیقی متن و تیتراژ مجموعه‌ی «پهلوانان» پا به پای داستان‌ها و طراحی کاراکتر و فضاهای این انیمیشن آمدند تا «پهلوانان» را برای بیش از یک دهه در ذهن مخاطب کودک و بزرگسال ایرانی ماندگار کنند. «سعید انصار»، آهنگساز پرتجربه‌ی سینما و تلویزیون کار ساخت موسیقی تیتراژ «پهلوانان» را به عهده گرفته است. موسیقی‌ای که گرچه ریتمی تندتر از ورزش‌های زورخانه‌ای دارد اما تکرار صدای زنگ زورخانه در آن، فضای زورخانه و ورزش و منش پهلوانی را برای مخاطب تداعی می‌کند.
انیمیشن «موزه»، ساخته‌ی «بهروز یغمائیان»
6. موزه
«موزه» یا «دزدی از موزه» یکی از بهترین و مهم‌ترین استاپ موشن‌های ایرانی است. مجموعه‌ای که به بهانه‌ی دزدی چند موش شرور و خلافکار از موزه، بچه‌ها را با گنجینه‌های هنری ایرانی آشنا می‌کند. طبق معمول همه‌ی انیمیشن‌های موفق، موسیقی خوب تیتراژ ابتدایی هم باعث ماندگاری این استاپ موشن شده است. موسیقی‌ای که «کیوان کیارس» همراه با گروه «بُمرانی» ساخته است.
انیمیشن «مثلنامه»، ساخته‌ی «مهدی حیدریان و مهدی کیانی انبوهی»
7. مثلنامه
«مثلنامه» یکی از موفق‌ترین تیتراژهای ابتدایی انیمیشن‌های ایرانی را دارد. تیتراژی که با صدای کمان پنبه‌زنی آغاز شده و به شعر شیرینش وصل می‌شود:
«اولش حرفی بودند که زود از یاد می‌ره
پنبه‌دونه‌ای که با هوهوی باد می‌ره»
و بعد به شانه‌به‌سر و زاغوی دوست‌داشتنی و دنیای ضرب‌المثل‌ها یا مثلنامه می‌رسد. «سید حامد سادات کیایی» آهنگساز «مثلنامه» است که می‌توانید تیتراژ آن را بشنوید:
انیمیشن «نقاش کوچولو»، ساخته‌ی «بابک نظری»
8. نقاش کوچولو
«نقاش کوچولو» یکی از مجموعه انیمیشن‌های پرطرفدار خردسالان است؛ هم در قصه، هم در اجرا و هم در موسیقی. «شاندیز مهرآبادی» ساخت موسیقی «نقاش کوچولو» را به عهده داشته است. البته شعری که «فرزاد شیرمحمدی» گفته و آن را با «زهرا افقه» اجرا کرده در ماندگاری تیتراژ «نقاش کوچولو» بسیار اهمیت دارد. تیتراژ «نقاش کوچولو» را از اینجا بشنوید:
انیمیشن «دانشمندان بزرگ»، ساخته‌ی «فرخ یکدانه»
9. دانشمندان بزرگ
«دانشمندان بزرگ» اثر شاخص «فرخ یکدانه» است که تیتراژ ابتدایی آن با شعر «ماندانا جعفری» برای همیشه ماندگار شد:
«اسم این کشور آباد چیه؟ ایرانه
اسم من امیده اسم داداشم ایمانه
این داداش من می‌خواد فیلسوف بشـــه
دوست داره یه آدم معروف بشــه....»
شعری که «جواد پزشکیان» و «شوکت حجت» آن را با آهنگسازی «حامد کیایی» اجرا کردند. موسیقی تیتراژ ابتدایی «دانشمندان بزرگ» را بشنوید:
انیمیشن «سفرهای سعدی»، ساخته‌ی «سامان عبدی‌ننژاد»
10. سفرهای سعدی
سریال «سفرهای سعدی» کاری از مرکز استان فارس است و در سال ۱۴۰۲ توانست جایزه‌ی ویژه‌ی هیئت داوران دوسالانه‌ی پویانمایی را بگیرد. موسیقی تیتراژ سفرهای سعدی را «بهرنگ قدرتی» ساخته است. هنگام پخش سریال، دیدن مردم کوچه و بازار از چشم سعدی به جذابیت این موسیقی افزوده است. موسیقی تیتراژ «سفرهای سعدی» را اینجا بشنوید:
انیمیشن «مهارت‌های زندگی»، ساخته‌ی «فرخ یکدانه»
11. مهارت‌های زندگی
«مهارت‌های زندگی» پرقسمت‌ترین مجموعه انیمیشن ایرانی است که موسیقی ماندگار تیتراژ آن را «بهرنگ قدرتی» کار کرده است؛ کسی که علاقه‌ی خاصی به تولید آلبوم‌های بی‌کلام دارد. موسیقی آشنای «مهارت‌های زندگی» را بشنوید:
انیمیشن «شنگول آباد» ساخته «امیرحسین داوودی»
12. قصه‌های شنگول‌آباد
شروع تیتراژ شنگول‌آباد با کلاغ است. کلاغی که در کهن الگوهای ایرانی خبرچین است:
«آی خبر خبر خبر، آی خبر خبر خبر خبر برات میارم
منم که قصه‌های تازه دارم»
همین خبر دادن کلاغ، قلابی است که مخاطب کودک و حتی بزرگسال را پای «قصه‌های شنگول آباد» می‌نشاند. قصه‌هایی که موسسه گل‌آقا آن را تولید کرده است و «بهنام معیریان» آهنگسازی آن را عهده‌دار شده است. آهنگی که روی شعر دکتر اسماعیل امینی و صدای سعید شیخ‌زاده در نقش کلاغ نشست و در ذهن‌ها خاطره خوب باقی گذاشت.
فهرست بهترین موسیقی‌های تیتراژ مجموعه‌ها و سریال‌های انیمیشنی ایران