مجله میدان آزادی: در میان مطالبی که تاکنون درباره سهراب سپهری در مجله میدان آزادی منتشر کرده بودیم یک یادداشت به بررسی سیر نقاشی‌های او اختصاص داشت. حالا در این فهرست، می‌توانید ده نقاشی برگزیده از این شاعرنقاش ایرانی را در سالروز تولد او تماشا کنید. این فهرست را با مقدمه و انتخاب نگار رئوفی‌فرد در دومین صفحه از «پرونده‌پرتره سهراب سپهری» بخوانید:
در نخستین قسمت از سریال «دکالوگ» اثر «کیشلوفسکی»، پسرک داستان با چشمان مظلوم به‌یادماندنی‌اش از پدر درباره‌ی مرگ می‌پرسد: «بعد از مرگ چی باقی می‌مونه؟» و پدر پاسخ می‌دهد: «هر کاری که کردی. خاطره‌ی کاری که کردی به‌عنوان یک انسان. خاطره خیلی مهمه به‌نظرم. یادت می‌مونه یه نفر بود که با جهش‌های بامزه رد می‌شد. یا یه نفر که مرد مهربونی بود. چهره‌اش رو، لبخندش رو یادت میاد. فاصله‌ی بین دندونای جلوییش.» مدتی پیش، عکسی دیدم: انسانی در آغوش سایه‌ی درختی آرام گرفته بود. ناگاه یاد سهراب افتادم. «من ندیدم بیدی، سایه‌اش را بفروشد به زمین». فکر کردم اگر روزی پس از مرگم با عکسی که چنین به مهر آمیخته است، به یاد آورده شوم، چه خرسند خواهم بود.
عکس از «آدِم توپال»
امروز، ۱۵ مهرماه ۱۴۰۴، در نود و هفتمین سالروز تولد سهراب عزیز، می‌پردازیم به آنچه که سهراب را با آن به یاد می‌آوریم؛ مروری کوتاه بر خاطراتی که او از خود بر جای گذاشت.
سهراب سپهری شاعر و نقاش نازک‌اندیش اهل کاشان، در آثارش لحظه‌های ساده را با نگاهی شاعرانه به تصویر می‌کشید. تجربه‌های زیسته‌ی سهراب نفوذی عمیق بر اندیشه‌های او و تجلی آن در اشعار و نقاشی‌هایش داشت. سفرهایش به شرق و غرب، در کنار توجه به عرفان ایرانی و نگرش شرقی، سبکی شخصی برایش پدید آورد؛ از مهم‌ترین شاخصه‌های سبک او می‌توان به کشف ارزش «فضای خالی»، زاویه‌ی دید نو در انتخاب کادر و ترکیب‌بندی اشاره کرد که آن‌ها را با تکنیک‌های مختلف آبرنگ، گواش و رنگ روغن در نقاشی‌هایش به کار می‌برد.
سهراب دل‌بستگی ویژه‌ای به طبیعت داشت؛ ریشه‌ی این علاقه را می‌توان در دوران کودکی او، زمانی که در میان باغ‌ها و طبیعت کاشان می‌گذراند، جست‌وجو کرد. «مجموعه درختان» از معروف‌ترین آثار سهراب است که در چند سال اخیر، در حراجی‌های معتبر داخلی و بین‌المللی با قیمت‌های قابل توجهی به فروش رسیده‌اند. او در بیشتر نقاشی‌هایش زاویه دید نزدیک را برمی‌گزید؛ تنه‌های تنها چند درخت از میان انبوه درختان و بررسی ظریف ابعاد وجودی‌شان. این شیوه‌ی تماشای یک درخت، شکل زیبایی از توجه، شکوه و احترام را دربردارد. سهرابِ این نقاشی‌ها، همان سهرابِ ستایش‌گر شاعری است که هنگام خطاب، به گل سوسن می‌گفت «شما».
رنگ‌ها در آثار سهراب، خاموش، نزدیک به هم و برگرفته از طبیعت هستند. این لکه‌رنگ‌های روان که گاه شکلی از انتزاع به خود می‌گیرند، به‌گونه‌ای در هم تنیده شده که گویی تمامی عناصر طبیعت و هستی را به هم دوخته، در هم آمیخته و با هم آشتی داده‌اند. نقاشی‌هایش، شکل تصویری شخصیت آرام و منزوی او هستند؛ شکل تصویری میل او به خلوت که در وسعت فضاهای خالی و بی‌سکنه‌‌ی آثارش پیداست.
سهراب می‌دانست که یک نقاش خوب نه‌تنها با چشم و دست، بلکه با تمام وجودش نقاشی می‌کند و او فلسفه‌ی خود را در آثارش، در اشعار و کلمات و نقاشی‌هایش زیست. با هر بار خواندن شعرهای سهراب و تماشای نقاشی‌های او به جمله‌ای فکر می‌کنم که چندی پیش در مقاله‌ای خواندم: «شاید ما زندگی روزمره‌مان را آن‌طور که باید، زندگی نمی‌کنیم.» و گویی سهراب آن‌طور که باید، زندگی می‌کرد و ما را نیز دعوت می‌کرد به «پهنا دادن خویشتن» در این روزمرگی.
چه زیبا، در یادها، به یاد آورده می‌شوی.
در ادامه، نگاهی داشته باشیم بر ده نمونه از آثار سهراب؛ خاطراتی که از خود بر جای گذاشت:
یک.
بدون عنوان، ۱۳۳۸ ه.ش، رنگ روغن روی بوم، ۸۰ در ۱۳۰ سانتی‌متر
این اثر در هفدهمین دوره از حراج تهران، در تیرماه ۱۴۰۲، به قیمت ۲۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان، بالاترین قیمت از میان ۱۱۰ اثر ارائه‌شده، فروخته شد.
دو.
بدون عنوان، ۱۳۳۹ ه.ش، رنگ روغن روی بوم، ۵۰ در ۷۰ سانتی‌متر
سه.
از مجموعه «تنه درختان»، دهه‌ی ۱۳۵۰، رنگ‌روغن روی بوم، ۸۰ در ۱۲۰ سانتی‌متر
این اثر در پانزدهمین حراج تهران ـ هنر مدرن ایران ـ که در دی‌ماه ۱۴۰۰ برگزار شد، به قیمت ۶ میلیارد تومان به فروش رسید.
چهار.
بدون عنوان، ۱۳۴۵ ه.ش، رنگ روغن روی بوم، ۷۰ در ۱۰۰ سانتی‌متر
پنج.
بدون عنوان، ۱۳۴۸، رنگ روغن روی بوم، ۱۰۰ در ۳۰۰ سانتی‌متر
شش.
بدون عنوان (از مجموعه‌ی انتزاعی)، حدود اوایل دهه‌ی ۱۳۵۰ ه.ش، رنگ روغن روی بوم، ۹۷ در ۱۳۰ سانتی‌متر
یک دوره‌ی بسیار متفاوت، دوره‌ی هندسی سپهری بود که علاقه‌مندان به نقاشی‌اش را غافلگیر کرد. او به‌جای شکل‌‌های آشنای طبیعت، اشکال مختلف هندسی را بر پرده نشاند، اما پس از مدتی دوباره به راه سابق خود بازگشت.
هفت.
از مجموعه‌ی «تنه‌ی درختان»، ۱۳۵۱ ه.ش، رنگ روغن روی بوم، ۱۲۰ در ۱۸۰ سانتی‌متر
هشت.
بدون عنوان، ۱۳۵۳ه.ش، رنگ روغن روی بوم، ۸۰ در ۱۲۰ سانتی‌متر
نه.
بدون عنوان، دهه‌ی ۱۳۴۰، رنگ روغن روی بوم، ۷۲ در ۷۲ سانتی‌متر
ده.
بدون عنوان، مرکب روی مقوا، ۴۹ در ۶۴.۵ سانتی‌متر