مجله میدان آزادی: امسال در ستون فهرست کتاب‌های پیشنهادی برای خرید از نمایشگاه کتاب علاوه بر فهرست‌های موضوعی کتاب، به سراغ آموزش‌های تخصصی نیز رفته‌ایم تا راهنمایی باشد برای کسانی که می‌خواهند به این جهان‌ها سرک بکشند و نمی‌دانند از کجا شروع کنند. این فهرست‌ها هرکدام توسط افراد متخصص در آن زمینه تهیه شده است و اولین فهرست از مجموعه فهرست‌های آموزشی پرونده «اردیبهشت کاغذی»، برای کسانی است که رویای انیمیشن‌ساز شدن در سر دارند و به دنبال مسیر آن می‌گردند. این فهرست را که توسط سرکارخانم راضیه کاظم‌زاده ایرانشهر -نویسنده و کارگردان انیمیشن- نوشته شده است را در صفحه بیست‌وچهارم پرونده بخوانید:
انیمیشن یا به قول فرهنگستان زبان پارسی «پویانمایی» یکی از هنرهای جدید پرطرفداری است که افراد زیادی را شیفته‌ی خود ساخته است. با انیمیشن می‌توان به دنیایی بدون محدودیت‌های فیزیکی و زمانی سفر کرد و به زمان‌ها و مکان‌هایی دست یافت که در دنیای واقعی وجود ندارند. این هنر به ما اجازه می‌دهد تا ایده‌های خود را با استفاده از تصاویر زیبا و شگفت‌انگیز زندگی ببخشیم و در معرض دید مخاطبان قرار دهیم. این هنر همچنین به یکی از پول‌سازترین صنایع جهان بدل شده و می‌تواند افق روشنی را از نظر مالی پیش روی علاقه‌مندانش روشن کند.
از جلوه‌های ویژه‌ی دیجیتالی هالیوودی گرفته تا انیمیشن‌های سه‌بعدی و دوبعدی پیکسار و دیزنی، انیمه‌های ژاپنی، موشن‌گرافی‌های اطلاع‌رسانی، همه و همه زیرمجموعه‌ی انیمیشن محسوب می‌شوند. در این صنعت، صدها شغل مختلف وابسته وجود دارد که به دوستدارانش امکان می‌دهد تا به فراخور علاقه‌شان به این حوزه وارد شوند.
برای شروع باید بدانیم که انیمیشن‌ها چند نوع هستند. پیدا کردن تکنیک مورد علاقه و همچنین نوع روایت داستان در انیمیشن نقطه‌ی مطمئنی برای شروع است.
قبل از مراجعه به هر کتابی به شما توصیه می‌کنیم که انیمیشن‌های مختلف در سبک‌های متفاوت را تماشا کنید؛ کوتاه، بلند، دوبعدی، سه‌بعدی و ... تا بتوانید از میان آن‌ها دنیای جذاب خود را انتخاب کنید. حتی به این هم فکر کنید که دوست دارید انیمیشن داستانی بسازید یا تبلیغاتی. کشف کنید که قصه‌ی شما چرا باید به‌صورت انیمیشن روایت شود. آیا ساختن آن به‌صورت فیلم زنده، لطف کمتری دارد؟
برای کسانی که می‌خواهند به دنیای جذاب انیمیشن وارد شوند، کتاب‌های زیادی وجود دارد که راهنما و الهام‌بخش‌اند و حتی با مطالعه‌شان می‌توان قدم بزرگی برای انیمیشن‌ساز شدن برداشت. در ادامه چند مورد از این کتاب‌ها را معرفی می‌کنیم.
1. فرهنگ جامع انیمیشن
کتاب «فرهنگ جامع انیمیشن» به تألیف فرناز خوشبخت، شما را با اصطلاحات هنری و فنی پرکاربرد در انیمیشن آشنا می‌کند و به شما این قدرت را می‌دهد که در این حرفه با مشتریان و همکاران‌تان تعامل تخصصی داشته باشید. انیمیشن مانند هر صنعتی از واژگان تخصصی خود بهره می‌برد و آشنایی با آن‌ها برای هر شخصی که در این حوزه کار می‌کند ضروری است.
این فرهنگ‌نامه از انتشارات ماتیکان، مانند یک منبع کامل می‌تواند در مسیر حرفه‌ای شدن، به شما کمک کند.
2. راهنمای نگارش فیلم‌نامه‌ی سینمایی انیمیشن
تصور کنید ایده‌ی جذابی دارید که به‌راحتی می‌توانید آن را تعریف کنید. حتی فضایی که آن ایده در آن به وقوع می‌پیوندد نیز کاملاً در ذهن شما نقش بسته است، اما برای اینکه متن و ایده‌ی خود را برای دیگران در قالب فیلمنامه بازگو کنید، حتماً باید خودتان شخصاً حضور داشته باشید و این عملاً برای ارائه‌ی طرح و ایده و حتی همکاری با کسانی که با شما در حوزه‌ی انیمیشن همکاری می‌کنند، غیرممکن است.
پیاده‌سازی داستان در قالب فیلم‌نامه‌ی انیمیشن، با فیلم‌نامه‌نویسی برای فیلم‌های زنده، تفاوت دارد و از ریزه‌کاری‌های بیشتری برخوردار است.
کتاب «راهنمای نگارش فیلم‌نامه‌ی سینمایی انیمیشن» به قلم ماریلین وبر و ترجمه‌ی شقایق قندهاری علاوه‌بر مباحث کلی و آموزش فیلم‌نامه‌نویسی، با تکیه بر فیلم‌نامه‌ی موفق انیمیشن «فرار مرغی» به هنرجو یاد می‌دهد چگونه مباحثی را که فرامی‌گیرد عملی کرده و فیلم‌نامه‌ی انیمیشن بنویسد. این کتاب را می‌توانید از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تهیه کنید.
3. از کلمه تا تصویر (استوری‌برد و فراگرد فیلم‌سازی)
یکی از مهم‌ترین عواملی که در ساخت یک انیمیشن موفق به شما کمک می‌کند داشتن استوری‌برد است. این روزها نه‌تنها برای انیمیشن‌ها، بلکه برای اکثر فیلم‌ها استوری‌برد زده می‌شود. به این ترتیب کارگردان، تهیه‌کننده و عوامل همگی از قبل از کلیت قصه، نوع بازی، زوایای دوربین، حرکت دوربین، نورپردازی‌ها و ... مطلع می‌شوند.
در کتاب «از کلمه تا تصویر (استوری‌برد و فراگرد فیلم‌سازی)» به قلم مارسی بگلیتر و ترجمه‌ی مسعود مددی و میترا تیموریان، به شما آموزش داده می‌شود که چگونه در مرحله‌ی پیش‌تولید استوری‌برد بزنید. مطمئن باشید از انبوه جزئیات این کتاب که انتشارات سمت آن را منتشر کرده، تعجب خواهید کرد.
4. اصول طراحی شخصیت در انیمیشن
تصور کنید داستان‌تان کامل است و به فیلمنامه تبدیل شده. حالا نوبت خلق شخصیت‌هایی است که مانند بازیگران حرفه‌ای باید فیلمنامه را بازی کرده و به تصویر بکشند.
همان‌طور که یک کارگردان در انتخاب بازیگر حساس است، شما نیز باید در طراحی کاراکتر حساس باشید. گویی شما بازیگری را با تست گریم و طراحی لباس انتخاب می¬کنید. شخصیت، خلق‌وخو، محل زندگی، خانواده و انسان یا حیوان بودن شخصیت، همه و همه در طراحی یک کاراکتر موثر هستند. در کتاب «اصول طراحی شخصیت در انیمیشن» به قلم احسان سپهر، به شما آموزش داده می‌شود که چگونه از دنیای واقعی فاصله گرفته و به طراحی و خلق کاراکتر انیمیشن خود بپردازید. حواس‌تان باشد که در این بخش باید خیلی تمرین کنید. سه نکته‌ی ساده بودن، جذابیت بصری و استخوان‌بندی اصولی از نکاتی است که در این کتاب می‌آموزید. ان کتاب ارزنده را فرهنگسرای میردشتی منتشر کرده است.
5. اصول متحرک‌سازی کاراکتر، مهارت‌های پایه
احتمالا همه‌ی ما انیمیشن‌هایی را دیده‌ایم که از نظرمان ایرادات حرکتی داشته‌اند؛ مثلاً اسبی که پاهایش با تأخیر تکان می‌خورند یا پیرمردی که موقع حرکت زیادی بالا و پایین می‌رود.
اصول متحرک‌سازی براساس آناتومی‌ها و شخصیت‌پردازی، موضوعی است که استیو رابرتز در کتاب «اصول متحرک‌سازی کاراکتر، مهارت‌های پایه» به آن می‌پردازد. نثر روان کتاب به‌درستی شیوه‌ی دویدن انسان، راه رفتن حیوانات، پرواز پرندگان و به‌طور کلی آناتومی و زبان بدن کاراکترهای متحرک را به‌صورت تکی یا متعدد در یک قاب، بیان می‌کند و به انیماتور می‌آموزد که چگونه به مخاطب خود حس واقعی بودن انیمیشن را منتقل کند. این کتاب را می‌توانید از انتشارات دیباگران تهیه کنید.
توصیه می‌کنم که در ادامه کتاب «اصول متحرک‌سازی پیشرفته» را نیز که به میمیک‌های لب و صورت می‌پردازد مطالعه کنید.
6. کلید انیمیشن
این روزها نرمافزارهای زیادی در حوزه‌ی انیمیشن وجود دارند و حتی بیشتر موبایل‌ها هم به برنامه‌های انیمیشن‌سازی ساده مجهز هستند. تنها نکته‌ی آن‌ها سایز خروجی و محدودیت‌هایی است که اجازه نمی‌دهد انیمیشن‌تان قابلیت ارائه به عرصه‌های رقابتی را پیدا کند. شاید اسم نرم‌افزارهایی مانند «فلش» به گوش‌تان خورده باشد. ممکن است فلش از نظر شما پیچیده به نظر بیاید، برای همین کتاب «کلید انیمیشن» به قلم احسان مظلومی نرم‌افزاری را به شما آموزش می‌دهد که کار کردن با آن به‌اندازه‌ی اپلیکیشن‌های موبایلی راحت است و خروجی انیمیشن‌هایش مانند انیمیشن‌های ساخته‌شده با نرم‌افزار «فلش» است. نرم‌افزار «سویش مکس» که این کتاب به آن پرداخته به شما کمک می‌کند تا به‌راحتی و بدون نیاز به پیچیدگی‌های آموزش نرمافزارهای مختلف، انیمیشن‌های حرفه‌ای و تبلیغاتی بسازید. انتشارات کلید آموزش این کتاب را روانه‌ی بازار کرده است.
7. انیمیشن‌سازی با Anime Studio
انیمیشن‌های دوبعدی همیشه یکی از پرطرفدارترین انیمیشن‌ها هستند. این روزها یکی از نرم‌افزارهایی که در میان انیماتورها طرفدار زیادی دارد و کار کردن با آن به‌خصوص در آپدیت‌های جدیدش راحت شده، نرم‌افزار «انیمه استودیو» است. «انیمه استودیو» که نسخه پرو و موهو نیز دارد، یکی از کاربردی‌ترین و کامل‌ترین نرمافزارهای ساخت انیمیشن است. کتاب «انیمیشن‌سازی با Anime Studio» به قلم چاد ترافتگروبن و ترجمه‌ی محمود خاوریان در نه فصل، از نحوه لایه‌بندی و استخوان‌گذاری ریگ گرفته تا چگونگی خروجی کامل با صدا و موسیقی را به شما آموزش می‌دهد.
8. کلید ساخت انیمیشن یک دقیقه‌ای
اگر معلم، دانش‌آموز، دانشجو یا استاد دانشگاه هستید و می‌خواهید محتوای آموزشی انیمیشنی تولید کنید، کتاب «کلید ساخت انیمیشن یک دقیقه‌ای» به قلم حسین کیالها به درد شما می‌خورد.
این کتاب همچنین برای تولید محتوا در رابطه با توضیحات محصول و همچنین فضاهای مجازی نیز مفید است. آموزش‌های ساده‌ی این کتاب با زبانی ساده طیف وسیعی از مخاطبان را در بر می‌گیرد و سادگی روش‌های آموزشی و نرمافزارهای انتخابی در کنار هم می‌تواند از هر کسی یک انیمیشن‌ساز بسازد. ناشر این کتاب کلید آموزش است.
9. آموزش تخصصی و کاربردی موشن گرافیک
همه‌ی ما به‌واسطه‌ی محیط‌های آموزشی با پاورپوینت آشنایی داریم. موشن‌گرافی در حقیقت نوعی پیشرفته از پاورپوینت است که می‌توان از تکنیک آن برای ارائه‌ی آمار، تبلیغات و پرزنت کردن استفاده کرد. انتقال محتوا به‌صورت بصری به مشتری و مخاطب، همیشه تأثیرگذارتر بوده و آن‌ها را بیشتر مجاب می‌کند. در کتاب «آموزش تخصصی و کاربردی موشن گرافیک» به قلم مجتبی کاظم‌پور، یکی از این نرمافزارهای دقیق و حرفه‌ای در این زمینه به نام Adobe After Effect آموزش داده می‌شود. از این نرم‌افزار می‌توان در سطح مبتدی و فوق حرفه‌ای استفاده کرد. اگر اهل تمرین کردن هستید حتماً Adobe After Effect را به‌صورت حرفه‌ای دنبال کنید. مطمئن باشید با کسب مهارت در این نرم‌افزار در هر جای جهان می‌توانید کار پیدا کنید. این کتاب شروع این مسیر خواهد بود. در ادامه، کتاب «کلاس درس در یک کتاب Adobe After Effects CC» به قلم لیزا فری نیز می‌تواند به شما کمک کند.
10. اصول و مبانی مدل‌سازی: مجموعه کتاب‌های انیمیشن سه‌بعدی و جلوه‌های تصویری رایانه‌ای
اگر به انیمیشن‌های سه‌بعدی علاقه دارید، اول باید بتوانید کاراکترهایی را که طراحی کرده‌اید یا طراح در اختیارتان گذاشته است، به مدل‌های سه‌بعدی تبدیل کنید که بتوانند در محیط‌های نرم‌افزاری سه‌بعدی قابل اجرا باشند. از شکل ظاهری گرفته تا استخوان‌بندی و طرح و رنگ کاراکتر، همه در این مرحله ساخته و پرداخته می‌شوند. شما در کتاب «اصول و مبانی مدل‌سازی: مجموعه کتاب‌های انیمیشن سه‌بعدی و جلوه‌های تصویری رایانه‌ای» به قلم آیزاک‌ویکتور کرلو و ترجمه‌ی محمد ظریف صدر می‌آموزید که چگونه به طرح‌های خطی بعد بخشیده و مانند یک مجسمه‌ساز از یک تصویر، یک کاراکتر سه‌بعدی خلق کنید. کتاب را از انتشارات فرهنگسرای میردشتی تهیه کنید.
11. کلید انیمیشن سه‌بعدی (MAYA)
انیمیشن‌های جذاب سه‌بعدی همواره می‌توانند همگان را مجذوب خود کنند. برای ساخت این نوع انیمیشن‌ها نرمافزارهای زیادی وجود دارد و می¬توان گفت یکی از کامل‌ترین و برترین نرم‌افزارهایی که تاکنون عرضه شده Autodesk Maya نام دارد. این نرم‌افزار نه‌تنها در استودیوهای فیلم‌سازی و انیمیشن، بلکه در صنعت بازی‌های کامپیوتری نیز کاربرد دارد. شما همچنین می‌توانید برای مدل‌سازی و طراحی صنعتی، معماری و طراحی داخلی نیز از مایا استفاده کنید.
یادگیری مایا به‌صورت تخصصی به تمرین و ممارست زیادی احتیاج دارد که البته کتاب «کلید انیمیشن سه‌بعدی (MAYA)» به قلم علی حیدری و چاپ انتشارات کلید آموزش به‌راحتی به شما یاد می‌دهد که مثلاً چگونه مدل یک خانه را بسازید و کاراکترها را حرکت دهید.
12. تهیه‌کنندگی انیمیشن
روزی که یک انیمیشن‌ساز شدید، قطعاً متوجه می‌شوید که چه افراد متعددی با تخصص‌های مختلف در این کار دخیل هستند. مدیریت امور پیش‌تولید، تولید و پس‌تولید، انتخاب تیم‌های مربوط به هر بخش، همچنین بحث‌های مالی و فروش و... همگی از وظایف یک تهیه‌کننده‌ی انیمیشن است.
حال که در این راه پا گذاشته‌اید، باید به فکر پروژه‌های بزرگ‌تر نیز باشید. کتاب «تهیه‌کنندگی انیمیشن» تألیف کاترین ویندر و زهرا دولت‌آبادی و ترجمه‌ی فاطمه نصیری‌فرد، به شما می‌آموزد که چگونه از یک کار کوچک شخصی تمرین تهیه‌کنندگی را شروع کرده و سپس گام‌های بلندتری بردارید. کتاب را از انتشارات سوره مهر تهیه کنید.
