مجله میدان آزادی: بیست و هفتمین شماره از «کاغذ اخبار هنر» مجله میدان آزادی منتشر شد. طبق سنت مجله میدان آزادی، پایان هر ماه، سررسید انتشار کاغذ اخبار آن ماه است. این شماره به اخبار سینما، ادبیات، موسیقی، نقاشی و هنرهای تجسمی در آذرماه 1403 اختصاص دارد که در ادامه و به قلم «حنانه شکیبا» بخوانید:
سینما از فجر تا اسکار
از مهمترین اتفاقات آذرماه سینمایی‌ها در ایران، حتما و حتما برگزاری دو جشن حافظ و جشنواره سینما حقیقت است. جشن حافظ در اواسط آذر ماه برگزار شد که چندوچون برگزیدگان آن‌را در مطلب «فهرست: برگزیدگان جشن حافظ 1403» می‌توانید بخوانید. و جشنواره سینما حقیقت چند روز پیش در 26 آذرماه به کارش پایان داد و بعد از چند روز شلوغ و پرهیاهو برندگانش در تمامی رشته‌ها را معرفی کرد که با جزئیات بیشتر می‌توانید در این خبر بخوانید.
براساس آمار موجود در سامانه سمفا مجموع فروش کل سینما در هفته سوم آذر ماه ۶۸ میلیارد تومان است و فیلم‌های «هفتاد سی»، «زودپز» و «صبحانه با زرافه‌ها» همچنان در صدر جدول دیده می‌شود. در میان ۱۰ اثر پرفروش ماه آخر پاییز، ۳ اثر کمدی، ۴ اثر کودک و نوجوان قرار دارند که حضور 4 اثر کودک و نوجوان از اهمیت پرداختن به این آثار در سینمای ایران حکایت دارد.
از دیگر اخبار سینمایی آذر ماه که شاید برای شما نیز جالب باشد اینکه رکورد ۵ ساله‌ی مخاطبان روزانه سینما شکسته شد. طبق آمار، سه‌شنبه 20 آذرماه توانست با ۳۳۲ هزار مخاطبی که طی سه هزار و ۷۱۰ سانس به تماشای فیلم‌ها نشستند، عنوان پرمخاطب‌ترین روز سینما در پنج سال اخیر را به نام خود بزند. البته با توجه به نبود آمار فروش روزانه سینما تا قبل از سال 99، برخی رسانه‌ها این رکوردشکنی را نه تنها 5 ساله که 23 ساله می‌دانند.
اما با نزدیک شدن به زمستان و فرا رسیدن دی‌ماه، صدای سوت قطار جشنواره فیلم فجر حکایت از نزدیک شدن آن به ایستگاه برگزاری مهمترین رویداد سینمایی ایران دارد. در آذرماه نیز این جشنواره سهم قابل ملاحظه‌ای از خبرها را به خود اختصاص داد؛ از گمانه‌زنی برای بستن فهرست فیلم‌های حاضر در این جشنواره تا معرفی داوران بخش‌های مختلف. ما از میان پرشمار خبرهای این جشنواره چند و چون فیلم‌های حاضر در این رویداد را برای شما انتخاب کردیم.
آثار متقاضی رقابت در جشنواره چهل‌و‌سوم از پایان هفته‌ی آخر آذر مورد بازبینی هیات انتخاب قرار گرفت و حدود نیمی از آثار مربوط به فیلم اولی‌ها است. سهم بخش خصوصی حدود ۷۰ اثر و تهیه‌کنندگان دولتی نیز حدود ۲۲ اثر برای حضور در فجر چهل و سوم ارائه داده‌اند که در میان آن‌ها ۵۲ اثر اجتماعی، ۱۰ فیلم کمدی، ۵ فیلم کودک و نوجوان و ۱۰ فیلم دفاع مقدس متقاضی رقابت در جشنواره امسال هستند. ۳ فیلم انیمیشن هم در میان آثار ثبت نام شده حضور دارد.
همانطور که تنور خبرهای جشنواره فیلم فجر در ایران داغ است، در سینمای جهان نیز گمانه‌زنی‌ها برای اسکار 2025 نیز بازار خود را دارد.
وبسایت ورایتی، فهرستی از پیش‌بینی نامزدها و برندگان مراسم اسکار را در آذرماه منتشر کرده است که در بین بهترین بازیگران زن، نام آنجلینا جولی به چشم می‌خورد. در بین بهترین کارگردان‌ها، کسانی چون ژاک اودیار، شان بیکر و ادوارد برگر در این فهرست حضور دارند و ۱۰ فیلم «آنورا»، «بروتالیست»، «یک ناشناخته کامل»، «مجمع کاردینال‌ها»، «تلماسه: بخش دو»، «امیلیا پرز»، «گلادیاتور ۲»، «حقایق سخت»، «بخوان بخوان» و «شرور» به عنوان بهترین فیلم‌ها انتخاب شده‌اند.
اسکار 2025 با حاشیه‌های سیاسی بسیاری همراه خواهد بود که از همین الان صدای بسیاری را در آورده است. شان پن بازیگر مطرح هالیوود در اعتراض به روند سیاسی انتخاب فیلم‌ها در این رویداد هنری، اسکار را بزدل خواند و گفت این جایزه شاخص هنری نیست.
شان پن
شان پن آکادمی اسکار را به «محدود کردن بیان‌های فرهنگی مختلف» متهم کرد و در همین حال حمایت خود را از فیلم «کارآموز» علی عباسی که نگاهی منتقدانه به زندگی دونالد ترامپ دارد، اعلام کرد و گفت مراسمی مانند اسکار بهتر است به عنوان برنامه تلویزیونی محسوب شود و کمتر به عنوان شاخصی برای شایستگی هنری مطرح شود.
خبرهای سینما تمامی ندارد و باید یک جایی نقطه‌ی پایان آن را گذاشت. با رفتن به سراغ دنیای انیمیشن به اخبار سینما پایان می‌دهیم.
نبض بازار انیمیشن در دست آمریکا
انیمیشن «موانا ۲» محصول دیزنی، با شروع اکرانش ۲۲۱ میلیون دلار در آمریکا و ۳۸۶ میلیون دلاری در سطح جهانی فروخت و رکورد جدیدی در گیشه کسب کرد.
«موانا ۲» در بازارهای بین‌المللی هم فروش خود را با ۱۶۵.۳ میلیون دلار آغاز کرد تا مجموع فروش خود را در گیشه جهانی به ۳۸۳.۳ میلیون دلار برساند. همچنین در سراسر آمریکای لاتین، این فیلم بهترین افتتاحیه تاریخ برای یک انیمیشن دیزنی را ثبت کرد و در استرالیا نیز همین اتفاق افتاد.
پوستر موآنا 2
«موانا 2» موفقیتش را به قسمت اول این انیمیشن مدیون است که در سال ۲۰۱۶ به یک موفقیت نسبی در گیشه دست یافت، اما بعدها به یک پدیده‌ی فرهنگی تبدیل شد و در سال ۲۰۲۳ به عنوان پرتماشاگرترین فیلم در تمامی پلتفرم‌ها شناخته شد.
طرفداران انیمیشن بهتر است مطلع باشند که در سال 2025، قرار است ۳۷ انیمیشن در سینما اکران شوند که تولیدکننده‌ی ۲۱ اثر استودیوهای پیکسار و والت دیزنی هستند.
ادبیات و ماجرای پول‌های کثیف
به سراغ ادبیات برویم که اگرچه در دو ماه گذشته خبرهای بسیار مهمی داشت اما در آذر ماه می‌توان تنها به برگزیده‌ی جایزه‌ی ادبیات غیرداستانی «بیلی جیفورد» اشاره کرد که حاشیه‌هایی مهمتر از متن داشت.
کتاب «سوال شماره ۷» نوشته «ریچارد فلاناگان» به عنوان اثر برگزیده‌ی جایزه‌ی ادبیات غیرداستانی «بیلی جیفورد» انتخاب شد تا این نویسنده استرالیایی به نخستین فردی تبدیل شود که هم این جایزه و هم جایزه بوکر برای ادبیات داستانی را دریافت کرده باشد.
ریچارد فلانگان- برنده ادبیات غیرداستانی 2024
اما در کمال تعجب او این جایزه را رد کرد و در سخنرانی دریافت جایزه‌ی خود گفت که تا زمانی که مسئول مدیریت بودجه این جایزه، برنامه‌ای برای کاهش سرمایه‌گذاری خود در استخراج سوخت‌های فسیلی و افزایش سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه نکند، جایزه ۵۰۰۰۰ پوندی را نمی‌پذیرد.
شرکت «بیلی جیفورد» که از سال ۲۰۱۶ حمایت مالی این جایزه ادبی را برعهده داشته است، در سال‌های اخیر به دلیل سرمایه گذاری‌هایش در سوخت‌های فسیلی و شرکت‌های مرتبط با اسرائیل مورد انتقاد نویسندگان قرار گرفته است.
نقاشی: وقتی سینماگران نقاش می‌شوند
مهمترین اتفاقات نقاشی هم این روزها چیزی نمی‌تواند باشد جز حراج‌های آنچنانی و یا به نمایش گذاشتن یک شاهکار هنری پس از مدت‌ها دیده نشدن، که اولین خبر نقاشی کاغذ اخبار آذرماه از جنس دومی است. یک تابلو نقاشی اثر «خواکین سورولا»، نقاش نامدار اسپانیایی که برای مهارت در به تصویر کشیدن نور شهرت دارد، برای نخستین‌بار از زمانی که ۱۳۴ سال پیش به یک مجموعه‌دار خصوصی فروخته شد، در معرض دید عموم قرار گرفته است.
تابلو نقاشی «بلوار پاریس» اثر «سورولا» | نمایی از یک کافه شلوغ در هنگام غروب
این تابلو نقاشی پس از اینکه بیش از یک قرن از نظرها پنهان مانده بود، یکی از ۷۷ نقاشی است که در نمایشگاه «سورولا، صد سال نوگرایی» در گالری «مجموعه‌های سلطنتی» واقع در مادرید برای مردم به نمایش گذاشته شد.
اما خبر دوم از عالم نقاشی کمی متفاوت از همیشه، مربوط به برگزاری نمایشگاه نقاشی مسعود کیمیایی، کارگردان نامدار ایرانی است.
نمایشگاه نقاشی «جسدهای جاندار»، تجربیات متفاوت این هنرمند در نقاشی به حساب می‌آید. مسعود کیمیایی نزدیک به سه دهه پیش کتاب رمان خود را با نام «جسدهای شیشه‌ای» منتشر کرد که نقبی به شکل زیست انسان معاصر ایرانی در دهه‌های گذشته بود. منتقدان می‌گویند مسعود کیمیایی در نمایشگاه نقاشی‌اش لایه‌های متفاوتی از زیست همان انسان ایرانی را به نمایش می‌گذارد که سال‌ها در فیلم‌هایش آن را به تماشا گذاشته است.
پوستر نمایشگاه «جسدهای جاندار» | آثار نقاشی مسعود کیمیایی
تجسمی: آثاری که خورده می‌شوند
از جنجالی‌ترین خبرهای آذرماه در حوزه‌ی هنرهای تجسمی، خورده شدن یک موز بود! این اثر هنر مفهومی تحت عنوان «کمدین» که توسط، مائوریتزیو کاتلان، هنرمند ایتالیایی خلاق و بدعت‌گذار در این حوزه طراحی و خلق شده در واقع یک موز است که با نوار چسبی نقره‌ای رنگ به دیوار چسبیده شده است و نخستین نمایش آن در میامی در سال ۲۰۱۹ سروصدای زیادی به پا کرد.
«کمدین» اثر مفهومی «مائوریتزیو کاتلان»
مائوریتزیو کاتلان هدف از خلق این اثر هنری را، برانگیختن پرسش‌هایی درباره مفهوم هنر و ارزش آن عنوان کرده بود که تنها سه نسخه از آن وجود دارد. البته «وجود داشت» بهتر است! چون میلیاردر چینی یکی از سه نسخه را در یک کنفرانس خبری از روی دیوار کند و خورد!
این اثر هنری مفهومی، اوایل آذرماه در حراجی «ساتبیز» شهر نیویورک به قیمت ۶.۲ میلیون دلار (۵.۹ میلیون یورو) به جاستین سان، مجموعه‌دار چینی-آمریکایی که از او به عنوان بنیانگذار پلتفرم ارزهای دیجیتال «ترون» یاد می‌شود فروخته شد و او پس از گاز زدن نخستین تکه از موز ۶.۲ میلیون دلاری رو به دوربین‌های خبرنگاران و تماشاگران گفت: «واقعاً خیلی خوشمزه است! این خیلی بهتر از بقیه موزهاست.» و توضیح داد: «خوردن آن در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی نیز می‌تواند بخشی از تاریخ این اثر هنری باشد».
مائوریتسیو کاتلان، هنرمند خالق این اثر پیشتر گفته بود: «این بازار است که تصمیم گرفته موز چسبیده به دیوار را تا این حد جدی بگیرد».
شاید در واکنش به کل این رویدا بتوان گفت که هنر در این دوره و زمانه، تبدیل به امری به‌غایت دست‌یافتنی و سهل شده و دیگر کمتر می‌توان رگه‌هایی از امور ممتنع و پیچیدگی‌های خاص که این امور به آن وابسته‌اند را جست‌وجو کرد.
عکاسی فعال در ثبت لحظه‌ها
در رشته عکاسی هم آذرماه با ترافیک خبرهای مسابقات عکاسی روبه‌رو بود از عکاسی کمدی حیوانات تا عکاسی میکروسکپی که پرداختن به همه‌ی آن‌ها خارج از حوصله‌ی کاغذ اخبار است. از همه‌ی این رویدادها مسابقت عکاسی از مناظر طبیعی و عکاسی سیاه و سفید عمومیت بیشتری دارد که اینا از جزئیات آن خواهید خواند.
در مسابقه بین‌المللی عکاسی از مناظر طبیعی 2024، بیش از 3 هزار و 600 اثر از سراسر جهان به این مسابقه ارسال شدند که جایزه‌ی 5 هزار دلاری آن به «اندرو میلزینسکی»(Andrew Mielzynski) از کانادا رسید. اندرو میلزینسکی برای ثبت 4 عکس از درختان، عکاس سال مناظر طبیعی شد.
«زمستان صنوبرها» اثر اندرو میلزینسکی
آثار برگزیده‌ی عکاسی سیاه و سفید Exposure One Awards، شامل مناظر شگفت‌انگیز، پرتره‌های احساسی و روایت‌های تصویری است که همگی در قالبی سیاه‌وسفید ارائه شده‌اند.
یکی از برندگان مسابقه عکاسی سیاه و سفید 2024 | عکاس Gary Cox
موسیقی با حضور پیشکسوتان
در حوزه‌ی موسیقی نیز بعد از یک دهه، فرهاد فخرالدینی با ارکستر سمفونیک «منظومه سیمرغ (قاف)» به روی صحنه رفت.
پوستر ارکستر سمفونیک قاف
فرهاد فخرالدینی ۸۷ ساله، علاوه بر اینکه موسیقیدان، آهنگساز و رهبر ارکستر شناخته‌شده‌ای محسوب می‌شود، موسیقی متن‌های به یادماندنی را در سینما و مجموعه‌های تلویزیونی ساخته است. «سربداران»، «امام علی (ع)» و «بوعلی سینا»، «مسافر ری»، «کیف انگلیسی» و «روشن‌تر از خاموشی» جزء این آثار است.
این بود گزیده‌ای از اخبار هنر در آذرماه که تقدیم دیدگان شما شد.