مجله میدان آزادی: در پروندهپرترههای امسال تا الآن سراغ چهرههایی از هنرهای عکاسی، موسیقی و ادبیات کودک رفتیم. جای نقاشی و ادبیات بزرگسال هنوز خالیست، که میخواهیم با یک تیر دو نشان بزنیم! امروز پانزدهم مهرماه، زادروز سهراب سپهری شاعر و نقاش سرشناس ایرانی است و به همین بهانه چهارمین پروندهپرتره امسال مجله میدان آزادی را از امروز شروع میکنیم. سرمقاله پروندهپرتره سهراب سپهری را به قلم صدرالدین عالینژاد بخوانید:
اگر از شاعرها و ادبیاتیهای حرفهای درمورد اینکه سهراب سپهری شاعر بوده در اصل یا نقاش بپرسیم عموما میگویند او یک شاعر بزرگ بوده که کنار شعر نقاشی هم میکشیده، اگر از نقاشها و تجسمیکارهای حرفهای همین سوال را بپرسیم عموما میگویند سهاب سپهری یک نقاش بزرگ بوده که کنار نقاشی شعر هم مینوشته (یا میسروده). پرسشگری که از هردو گروه این پاسخها را شنیده باشد میفهمد نه کنار و حاشیهای وجود ندارد، بلکه ما با هنرمند بزرگی مواجهیم که دستکم در این دو هنر بسیار هنرمند و جزو برترینها بوده، و وقتی پرسشگر، پژوهشگر شود و خودش را در شعرها و نقاشیهای سهراب سپهری غرق کند میبیند این هنرمند خاص بین دو هنر ظاهرا بسیار دور از هم پلی ابدی زده است، دستکم در هنرو ادبیات ایران. سهراب خود در پاسخ به خواهرش پروانه که بالاخره شعر را بیشتر دوست داری یا نقاشی را؟ گفته بود: «هر دو برای من یکسان است» و در نامهای به احمدرضا احمدی شاعر -آنزمان بسیار جوانتر از خودش- نوشته بود:
«من خیلیها را دیدهام که به نقاشی سواری میدهند. باید کمی مسلح بود، و بعد رفت دنبال نقاشی. گاه فکر میکنم شعر مهربانتر است. ولی نباید زیاد خوشخیال بود. من خیلیها را شناختهام که از دست شعر به پلیس شکایت کردهاند. باید مواظب بود. من شبها شعر میخوانم. هنوز ننوشتهام. خواهم نوشت. من نقاشی میکنم. شعر میخوانم. و یکتایی را میبینم. و گاه در خانه غذا میپزم و ظرف میشویم. و انگشت خودم را میبرم و چند روز از نقاشی باز میمانم. غذایی که من میپزم خوشمزه میشود به شرطی که چاشنی آن نمک باشد و فلفل و یک قاشق اغماض. غذاهای مادرم چه خوب بود. تازه من به او ایراد میگرفتم که رنگ سبز خورش اسفناج چرا متمایل به کبودی است. آدم چه دیر میفهمد. من چه دیر فهمیدم که انسان یعنی عجالتاً. ایران مادرهای خوب دارد و غذاهای خوشمزه و روشنفکران بد و دشتهای دلپذیر و همین»
آنچه روشن است این است که سهراب سپهری «در اتاق آبی» تنهایی و خیال و خلوت خود، مدام در حرکت و پویایی بوده، حرکتی سبز مثل حرکت گیاه، رویان و طبیعی و زیبا، گاهی از سمت کوچهباغهای طبیعت سبز به سمت سرزمینِ هنر سبز و گاهی برعکس. گاهی از سمت شعر به سمت نقاشی و گاهی از سمت نقاشی به سمت شعر. «از سبز به سبز» یک سیر ابدی و هموارۀ هنری و اصلا وجودی در زندگی و هنر سهراب سپهری است، مسیر و سفری که دوست داریم در این پرونده با آن همراه شویم.
در پرونده سهراب سپهری به جز مرور زندگی و آثار این هنرمند بزرگ ایرانی، هم از شعرهای سهراب سپهری میخوانید و میشنوید هم از نقاشیهایش، هم از پیوندها و قصههایی که بین این دو وجود دارند:
صفحه پرونده تخصصی سهراب سپهری