مجله میدان آزادی: به بهانه‌ی گرامی‌داشت روز جهانی توان‌یاب‌ها، پنج فیلم دیدنی از کارگردانان ایرانی با انتخاب و مقدمه‌ی خانم فاطمه پالیزوان را بخوانید:
«جهان قلب‌های زلال»
چشم‌های خود را ببندید و زمانی را تصور کنید که در فضای سبز و زیبایی در حالی که به زیر سایه‌ی درختی پناه گرفته‌اید و رودخانه‌ای کنار شما آهسته و آرام در حال گذر است، صدای دلنشینش، لذتِ بی‌وصفی را به قلب شما جاری می‌کند. زلالی رودخانه حاکی از پاکی آن دارد و جاری شدنش.
در اطراف ما آدم‌هایی در حال نفس کشیدن هستند که قلب‌هایشان همانند این رودخانه، پاک است و زلال. آنقدر که فقط درس محبت را یاد گرفته‌اند، ساده‌اند و پیچیدگی‌های دنیای امروز را بلد نیستند. به دنبال منفعتی نمی‌گردند، به دنبال ضرری هم نیستند. در جهان آن‌ها نه جنگ مفهومی دارد نه تحقیر و... . درحالی‌که خودشان به اتهام متفاوت بودن اولین قربانی تحقیرها هستند. ما انسان‌ها در هر جمعی که به آن خو می‌گیریم، همانند اعضای یک پیکر، در برابر موجود ناشناخته و متفاوتی که از بیرون وارد می‌شود، شبیه گلبول‌های سفید از خودمان واکنش نشان می‌دهیم و شروع به مقابله می‌کنیم. چراکه نه درکی از ضرر آن داریم و نه منفعت آن.
فیلم‌هایی که در دنیا با موضوع توان‌یاب‌های عزیز، ساخته شده است در زمینه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند؛ مانند کم‌توانی جسمی، ذهنی، روانی و... . اما از بالا که نگاه می‌کنیم همه سعی در زدن حرفی واحد را دارند:
انسان‌های متفاوتِ ساده و پاک هم، حقی برای زیستن دارند، حقی برای داشتن خانواده، حقی برای دریافت محبت و... . آن‌ها مانند همه، استعدادهای خفته‌ای دارند که گاهی یک معلم، یک مادر، یک پدر و یا حتی یک رفیق و دوست همراه می‌تواند با اندکی زمان بیشتر در زندگیشان، آن‌ها را کشف و شکوفا کند به قهرمان شدن در داستان‌ها کمک کند. آن وقت است که درسی تمام‌قد به همه‌ی اطرافیانی می‌دهند که با وجود سلامت کامل، به گَردِ پای آن‌ها هم نرسیده‌اند!
به مناسبت هفته‌ی توان‌یاب‌های عزیز، ما در این مطلب سعی داریم، ده فیلم از بهترین آثاری که توانسته‌اند آینه‌ی نماینگر این قلب‌ها باشند را به شما معرفی بکنیم. باشد که بتوانیم به قلب‌های مهربانشان نزدیک‌تر شویم.
در ایران «پوران درخشنده»، یکی از سردمداران ساخت فیلم با موضوع توان‌یابی است. ما در این یادداشت سعی داریم به معرفی پنج فیلم برتر ایرانی بپردازیم:
پوستر فیلم سینمایی «بچه‌های ابدی»
1. بچه‌های ابدی
فیلم با دست‌نوشته‌ای از پوران درخشنده کارگردان فیلم، شروع می‌شود:« تقدیم به همه‌ی آن‌هایی که کفش‌های کودکی‌شان، هنوز اندازه‌ی پاهایشان است.» داستان از آن جایی شروع می‌شود که الهام حمیدی در نقش نگار درست زمانی که تصمیم به ازدواج با شهاب حسینی در نقش ایمان گرفته‌است، متوجه حضور برادری به اسم علی در خانواده‌ی ایمان می‌شوند که شرایط ازدواج آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. علی که «سندرم دان» دارد، با آشنایی با خانواده‌ای نگار، موضوع یکی از شرط‌های ازدواج نگار و ایمان می‌شود. پدر نگار شرط می‌کند که برای به خوشبختی رسیدن دخترش باید علی را به آسایشگاه ببرد. از این سکانس شب بارانی داخل ماشین، ایمان میان دو راهی نگهداری برادر خود و ازدواجش با نگار گیر می‌کند و تصمیمی می‌گیرد که تا پایان داستان مخاطب را به تماشای تبعات آن تصمیم می‌نشاند. توصیه می‌کنیم به خاطر تماشای انتهای داستان و بازی زیبا و واقعی «علی احمدی‌فر» که در سال ۱۳۸۶ برنده‌ی پرنده‌ی زرین بهترین بازیگری در بیست و یکمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم‌های کودکان و نوجوانان شد، دیدن این فیلم را از دست ندهید.
«پوران درخشنده»، سعی کرده است از طریق یک ماجرای درام عاشقانه، مشاوره‌ای به مخاطب بدهد که دنیای این کودکان را بهتر درک کرده و به رشد آن‌ها کمکی بکنند.
این فیلم در سال ۱۳۸۵ توسط کشور ایران با مدت زمان ۱۱۰ دقیقه و ژانر درام و خانوادگی ساخته شده است.
۲. رابطه
ناصر نوجوان پانزده ساله ناشنوا که در محیط اجتماعی و خانوادگی مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد، گرفتار بحران روحی شده و حالت انزوا پیدا می‌کند. بعد رفته رفته نسبت به توانائی‌های خود شناخت پیدا می‌کند و به کمک خانواده و معلمش سعی می‌نماید بر مشکلات خود غلبه یافته و بحران روحی‌اش را رفع کند. به این طریق ناصر از انزوا خارج شده و رابطه‌ای عادی و منطقی با اطرافیان خود پیدا می‌کند. فیلم سینمایی «رابطه» به‌کارگردانی پوران درخشنده، در سال 1365 تولید شده است که اولین فیلم پوران درخشنده محسوب می‌شود. در این فیلم بازیگرانی چون پرویز پورحسینی، خسرو شکیبایی، پوراندخت مهیمن، منیژه آقایی، شهرام شمس، علیرضا رضاییان و مهری ودادیان به ایفای نقش و بازیگری پرداخته‌اند.
پوستر فیلم سینمایی «زمانی برای دوست داشتن»
۳. زمانی برای دوست داشتن
ماجرا از آن جا شروع می‌شود که پدری به نام محسن با شرایط کاری خوبی که در جنوب دارد، ناگهان به خاطر غیبت‌های طولانی خود از سر کار اخراج می‌شود و به اجبار باید برگردد به سر خانه و زندگی‌اش. محسن که این ماجرا را تقصیر پسر کوچک خودش به اسم بابک می‌داند، با بازگشت به خانه و دیدن تنش‌هایی که بابک با برادر خود افشین دارد و سختی‌هایی که به خاطر ناتوانی بابک به خانواده متحمل شده است، تصمیم می‌گیرد بابک را به آسایشگاه معلولین تحویل بدهد. اما مادر بابک مانع این کار می‌شود. بعد از این اتفاق، بابک به خاطر تمسخرهای دیگران و شرمندگی خانواده‌اش از وضعیت او، سعی می‌کند در زمان برگزاری جمع‌های خانوادگی و مهمانی‌ها به اتاق خود برود تا حس بدی به پدر و برادرش منتقل نشود. ادامه‌ی داستان این فیلم، سروکله‌زدن‌هایی است که این مسئله، خانواده و بابک را در موقعیت‌های اجتماعی مختلفی قرار می‌دهد.
در این فیلم که در سال ۱۳۸۶ توسط «ابراهیم فروزش» ساخته شده است، بازیگرانی همچون «محسن تنابنده»، «نگین صدق‌گویا» نقش‌آفرینی کرده‌اند. «علی شادمان» نیز در این فیلم توانسته است همانند تجربه‌ی موفق دیگرش در «میم مثل مادر»، خوش بدرخشد. این فیلم در ژانر خانوادگی و درام ساخته شده است و مناسب تماشای افرادی با سن بالای ۱۵ سال است.
فیلم زمانی برای دوست داشتن در عرصه‌های بین‌المللی جوایز متعددی کسب نموده است؛ به طور مثال دو جایزه از جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان المپیا دریافت کرد. (هیئت داوران این جشنواره، جایزه‌ی بهترین فیلم را به دلیل نمایش داستانی درباره‌ی سبعیت و تبعیض، به فیلم زمانی برای دوست داشتن اهدا کرد. همچنین جایزه‌ی بهترین بازیگر نوجوان به دلیل بازی علی شادمان که بیشترین مشارکت را در انتقال پیام قدرتمند فیلم داشته به این بازیگر اهدا شد.) همچنین جایزه ویژه‌ی جشنواره بین‌المللی فیلم «پیونگ یانگ» به فیلم «زمانی برای دوست داشتن» ساخته ابراهیم فروزش اهدا شد. جایزه‌ی بهترین فیلم جشنواره‌ی آرت آمفورا در بلغارستان، جایزه‌ی بخش بالای ۱۰ سال در سی و نهمین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم جیفونی، جایزه‌ی بهترین فیلم بلند در ششمین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم بنیاد ارتقای محصولات سینمایی و تلویزیونی کودکان و نوجوانان رولان باکوف ارمنستان از دیگر عناوین جوایز اثر ابراهیم فروزش است.
پوستر فیلم سینمایی «پرنده کوچک خوشبختی»
۴. پرنده‌ی کوچک خوشبختی
اثر «پوران درخشنده»، در سال ۱۳۶۶ با ژانر درام و خانوادگی و بالای ۱۵ سال ساخته شده است. این داستان از مدرسه شروع می‌شود، آن جا که معلم نقاشی و متخصص امور تربیتی برای اولین بار وارد مدرسه‌ی ناشنوایان شده و با صحنه‌ی خودکشی ناموفق یک دختر از بالکن مواجه می‌شود. نام این دختر ملیحه است که بر اثر ضربه‌ی روحی‌ای که در كودكی در اثر آتش‌سوزی اتفاق افتاده است، قدرت تكلمش را از می‌دهد و با یادآوری گذشته دچار تشنج عصبی می‌شود. آزار بچه‌های دیگری که در مدرسه حضور دارند، پرخاشگری او را تشدید می‌كند. تا آن جا که مسئولان آموزشگاه ناشنوایان تصمیم به اخراج او می‌گیرند، اما با تقاضای خانم شفیق، معلم نقاشی و همراهی‌هایش اتفاقات متفاوتی برای ملیحه رقم می‌خورد. این فیلم از جهت تاثیراتی که معلمان در شکوفایی استعدادهای افراد توان‌یاب دارد، شبیه فیلم مشهور هندی «ستاره‌ها روی زمین» است. این فیلم در سال 1366 در ژانر درام و خانوادگی ساخته شده است که «عطیه معصومی»، «امین تارخ»، «هما روستا»، «جمیله شیخی» و... نقش‌آفرینی کرده‌اند.
پوستر فیلم سینمایی «رنگ خدا»
۵. رنگ خدا
این فیلم با شعری زیبا در تیتراژ ابتدایی شروع می‌شود:
«ای تو پیدا و ای تو پنهانم
جز تو یاری دگر نمی‌خواهم
جز تو نامی دگر نمی‌خوانم»
این فیلم به کارگردانی «مجید مجیدی» در سال 1376 در 90 دقیقه ساخته شده است و در ژانر خانوادگی و درام است و برای تماشای افراد با سن بالای ۱۵ سال توصیه می‌شود. نگاه بکنند. حسین محجوب از بازیگران این فیلم است. داستان از آن جایی شروع می‌شود که محمد دانش آموز هشت سالهای که در مدرسه‌ی نابینایان تهران درس می‌خواند و پس از یک سال همراه پدر به زادگاهش، روستایی در ارتفاعات شمال و نزد مادربزرگ و دو خواهر خردسالش باز می‌گردد. این بازگشت، مکاشفه‌ی او در طبیعت و هستی است. مکاشفه‌ای که پدر از آن غافل است. حسین محجوب، محسن رمضانی، سلمه فیضی، الهام شریفی، فرحناز صفری، بهزاد رفیعی، محمد رحمانی آشتیانی، مرتضی فاطمی، کمال میرکریمی، معصومه زینتی و... از بازیگرانی هستند که در این فیلم نقش‌آفرینی کرده‌اند.
از آن جا که این موضوع و مسائل مربوط به آن هنوز پیرامون ما جاری است و مشکلات خاص خود را به همراه دارد، و از آن جایی که قبل‌ترها این موضوع بیشتر سوژه‌ی کارگردان‌ها قرار می‌گرفته است، امید داریم در سالهای آینده دوباره، شاهد ساخت چنین فیلم‌هایی در سینمای ایران باشیم تا منجر به آگاهی بیشتر مردم نسبت به شرایط زندگی توان‌یاب‌ها شود.