مجله میدان آزادی: نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۲۰۲۵ از چهارشنبه 23 مهرماه 1404 کار خود را با شرکت ۴هزار ناشر از ۹۰ کشور جهان شروع کرده و تا ۱۹ اکتبر (۲۷ مهرماه) فردا ادامه دارد. این نمایشگاه به عنوان بزرگترین رویداد بین‌المللی در صعنت نشر شناخته می‌شود که پذیرای ناشران، نویسندگان، مترجمان، ناشران دیجیتال، و علاقه‌مندان به کتاب از سراسر جهان است. گزارشی پیرامون این نمایشگاه را با قلم علی سدیری بخوانید:
نمایشگاه کتاب فرانکفورت زیر سایه هوش مصنوعی!؛ گزارشی از نمایشگاه کتاب فرانکفورت 2025
نمایشگاه کتاب فرانکفورت که از 15 اکتبر بازگشایی شد، فردا در سالن رسمی نمایشگاه فرانکفورت به کار خود پایان خواهد داد.
این نمایشگاه که از سال 1948 آغاز به کار کرده و همواره به عنوان بزرگترین (یا یکی از بزرگترین) نمایشگاه‌های کتاب دنیا از نظر تعداد ناشران و عناوین کتاب‌های شرکت‌کننده مطرح بوده است، معمولا در دوره‌ای 5 روزه در اواسط ماه اکتبر برگزار می‌شود.
امسال در نشست افتتاحیه و نشست‌های دیگری که طی این رویداد برگزار شد بحث تاثیر تهدیدآمیز هوش مصنوعی بر صنعت نشر و فرهنگ‌های مختلف در کانون توجه قرارداشت. «ولفرام وایمر»، وزیر فرهنگ آلمان، این رویداد را با سخنرانی‌ای آغاز کرد که در آن ادعا می‌شد هوش مصنوعی می‌تواند «دنیای ادبیات را تکه‌تکه کند» و شرکت‌های هوش مصنوعی را به «استعمار دیجیتال»، «سرقت سازمان‌یافته» و تقلیل کل فرهنگ‌ها به «تأمین‌کنندگان مواد خام» متهم کرد.
یک آمار حیرت‌آور از اروپا!
در اوایل نمایشگاه، «انریکو تورین» از فدراسیون ناشران اروپایی نتایج یک نظرسنجی اخیر را به اشتراک گذاشت که نشان می‌داد ۵۲.۹ درصد از اروپایی‌های ۶۵ سال به بالا گزارش داده‌اند که در سال گذشته کتابی نخوانده‌اند، در حالی که این رقم برای افراد ۱۶ تا ۲۹ سال تنها ۳۹.۸ درصد بوده است. در میان کسانی که کتاب نمی‌خوانند، ۵۱.۳ درصد گفته‌اند که هیچ علاقه‌ای به خواندن کتاب ندارند، در حالی که ۲۱ درصد کمبود وقت را مقصر می‌دانند. پایگاه «پابلیشرز ویکلی» این آمار خجالت آور را با نگرانی وزیر فرهنگ آلمان پیوسته دانسته اما در عین حال گفته است حضور هوش مصنوعی در همه جای نمایشگاه احساس می‌شد؛ به عنوان مثال ناشری کهنه کار برای اولین بار از نویسنده‌ای شنید که «کتاب من را با هوش مصنوعی ترجمه کن!»
امسال پیش از آغاز نمایشگاه کتاب فرانکوفرت جایزۀ کتاب آلمان (German Book Prize) مراسم اعطای جوایز خود را در محل این نمایشگاه برگزار کرد که «دوروتی المیگر» به خاطر نوشتن رمان زنان هلندی (Die Holländerinnen) توانست این جایزه را کسب کند.
از ایرانی ها چه خبر؟
اگرچه حضور کشورمان در این نمایشگاه کتاب طی سال‌های اخیر با افت و خیزهایی همراه بوده است اما به گزارش تهران تایمز امسال پس از 3 سال غیبت، جمهوری اسلامی ایران با غرفه‌ای نسبتا کوچک و یک امتیاز همکاری با عنوان فلوشیپ انتشارات تهران در این نمایشگاه حضور داشت.
نمایشگاه کتاب فرانکفورت فروشگاه نیست!
مهم‌ترین تفاوت نمایشگاه کتاب فرانکفورت با نمایشگاه کتاب تهران این است که این نمایشگاه واقعا محل نمایش کتاب‌ها است و مخصوصا در 3 روز نخست آن مردم نمی‌توانند وارد آن شده و کتاب بخرند. تنها در دو روز پایانی است که امکان ورود برای عموم و خریدن کتاب فراهم است. این به تفاوت بنیادی ماهیت نمایشگاه تجاری با نمایشگاه عمومی برمی‌گردد. درواقع نمایشگاه کتاب فرانکفورت که محل آشنایی ناشران و نویسندگان با همدیگر است یک Trade Fair و نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که بیشتر محل فروش کتاب است (علی‌رغم چیزی که در تارنمای آن نوشته شده است!) یک Public Exhibition است.