مجله میدان آزادی: بیست و پنجمین صفحه، از صفحات پرونده «هزار و یک سریال» را با فهرستی از سریالهای خانوادگی بهروز میکنیم. این فهرست را به انتخاب و قلم مینو رضایی بخوانید:
وقتی صحبت از فیلم خانوادگی به میان میآید حداقل دو مفهوم همزمان در ذهن شکل میگیرد. یکم اینکه فیلم خانوادگی یعنی فیلمی مناسب از لحاظ اخلاقی و هم داستانی که بتوان آن را با همهی ردههای سنی خانواده تماشا کرد. دوم اینکه فیلم خانوادگی یعنی فیلمی که داستانش حول محور خانواده و تمام مشکلات ریز و درشتش بگذرد؛ مشکلاتی در زمینهی روابط روزمره و مسائل اقتصادی و سنتشکنیهای عاطفی و اختلافات فکری؛ مشکلاتی که میتواند درونخانوادگی باشد یا بین خانواده و سیستم اجتماعی موجود. در هرحال چه با تفکر اول و چه با تفکر دوم، درامهای خانوادگی همیشه طرفداران پروپاقرص خود را دارند. ما هم در این فهرست سعی کردیم از بین انبوه درامهای خانوادگی فهرست ده تا از بهترین سریالهای خانوادگی ایرانی و خارجی را برای شما تهیه کنیم. سعی اول ما این بود که آثار ایرانی و خارجی در این فهرست سهم یکسانی داشته باشند اما هرچه بیشتر در آثار ایرانی جستجو کردیم کمتر سریال قوی خانوادگی به آن مفهومی که در ابتدای مقدمه گفته شد یافتیم و فهرست پیشرو فهرستی از سریالهای خانوادگی خارجی شد؛ در هرحال در مجال اندک این فهرست سعی شده است از زاویهی دید متنوعی به درام خانوادگی نگاه کنیم.
1. شلدون جوان (Young Sheldon)
«شلدون جوان» یک کمدی خانوادگی ساخت آمریکاست. داستان این فیلم در حدود دههی 90 میلادی و حول زندگی پسری نابغه و خانواده پنج نفرهشان میگذرد. خانوادهای صادق، واقعبین و پویا اما با مشکلات و اختلافات زیاد و خاص، بهخصوص در مورد عضو نابغه و ناسازگار با اجتماعشان یعنی شلدون! اما نکتهی مهمی که دربارهی شلدون جوان باید در نظر داشت این است که این سریال یک اسپینآف موفق از سریال «بیگ بنگ تئوری» و شخصیت شلدون کوپر در آن سریال است. درواقع مخاطب ابتدا در بیگ بنگ تئوری، جوانی شلدون را میبیند و بعد در اسپینآف شلدون جوان، به دنیای کودکی او میرود، آن هم با کارگردانی چاک لوری. در تعریف اسپینآف اینطور میتوان گفت که «اثری که بر اساس داستان یا مفهوم یک اثر دیگر باشد. اسپینآف ممکن است جزئیات بیشتری از آن را روایت کند، و یا روایتگر داستان متفاوتی باشد. اسپینآفها معمولاً بر اساس کارهای بسیار موفق ساخته میشوند و گاه بر اساس شخصیتهای فرعی آن داستان هستند.»
2. این ما هستیم (This is us)
سریال (This is us) بی هیچ بند و تبصرهای یک درام خانوادگی تمامعیار است. داستان زندگی خانم و آقای پیرسون با سه فرزندشان. فرزندانی تنی و ناتنی که هرکدام بزرگ میشوند و راه زندگی خود را میگزینند و دوباره با خانوادههای کوچک خود به خانواده اولشان برمیگردند و آن را بزرگتر و ریشهدارتر میکنند. در سریال This is us هرچیزی که راجع به خانواده بخواهید پیدا میکنید: عشق، فرزندآوری، جدایی، مسائل تربیتی، فرزندپذیری، طلاق، ازدواج مجدد و به جز اینها انبوهی از داستانهای اجتماعی. این سریال شش فصلی آمریکایی که داستانهای خانوادگیاش در چند نسل ادامه مییابد را دن فاگلمن ساخته و بابتش جوایز معتبر بسیاری هم گرفته است.
3. تاج (The Crown)
سریال «تاج» یا «The Crown» هم به نوعی داستان خانواده است؛ خانوادهی سلطنتی! این سریال شش فصلی، شش دهه از زندگی ملکه الیزابت دوم را نمایش میدهد. پیتر مورگان نویسندهی این درام تلویزیونی و کارگردانان آن، گرچه جوایز بسیاری برای سریال تاج کسب کردند اما از طرفی بابت انعکاس نادرست و غیرشفاف برخی مسائل مورد انتقاد مداوم بودند. با اینحال سریال تاج از حیث اینکه داستانهای موازی و گاه متاثر روابط خانوادگی، سیستم پادشاهی، جنگ جهانی، مسائل سیاسی و اجتماعی و زوم کردن روی زندگی افراد معروف را با هم پیش میبرد انتخاب مناسبی برای فهرست سریالهای خانوادگی است. این سریال ساخت کشور انگلستان است.
4. جادوگران محله ویورلی «Wizards of Waverly Place»
داستان سریال «جادوگران محله ویورلی» یا «Wizards of Waverly Place» در یک خانواده پنج نفره میگذرد: پدر و مادر و سه فرزند. سه فرزندی که پنهانی از همسالانشان در حال کسب مهارت جادوگری هستند! مهارتی که پدرشان به آنها میآموزد اما در نهایت یکی از این سه فرزند میتواند قدرت جادویی را تا آخر عمر برای خود نگه دارد و بقیه آن را از دست میدهند. این فیلم اصلا فضای تاریک و تنشزای فیلمهای جادوگری ندارد و به عکس؛ بسیار شاد و کمدی و دلنشین است و حتی توجه نوجوانان را میتواند به خود جلب کند. طنز قوی، حس و حال جادویی و فانتزی و بازی خوب بازیگران از برگهای برندهی سریال جادوگران محله ویورلی به کارگردانی تاد جی. گرینوالد هستند.
5. Reply 1988
نوبتی هم که باشد نوبت یک سریال خانوادگی از کره است. «Reply 1988» داستان پنج خانواده و پنج نوجوان است در سئول اواخر دههی 80 میلادی. پنج خانواده و پنج نوجوان که هرگز قرار نیست نبرد خیر و شر در بینشان دربگیرد چون شری وجود ندارد! آدمهای این درام خانوادگی به شدت معمولی، به شدت شگفتانگیز و به شدت شرقی هستند! این سریال ممکن است به خاطر یادآوری روزگار دوستیهای از دست رفته، همسایههای همچون خانواده، ذائقههای سالم، محلههای امن با مردم همدل و بخشنده و سختکوش، کمی هم حس نوستالژیک شما را تحریک و حتی کمی هم غمگینتان کند!
6. ماجراهای ناگوار (A Series of Unfortunate Events)
«A Series of Unfortunate Events»، «حوادث ناگوار» یا «ماجراهای ناگوار» یا حتی «بچههای بدشانس» فرقی نمیکند! در هرحال این سریال نتفلیکسی نوع دیگری از ساختار عاشقانه و متعهدانهی خانواده را نشانمان میدهد! سه فرزند یک خانواده بعد از مرگ ناگهانی پدر و مادرشان تحت سرپرستی قیمی به نام کنت الاف درمیآیند. کنت الافی که به شدت شرور و بدجنس است و نقشههای مختلفی برای تصاحب ثروت سه کودک میکشد. هضم این درام فانتزی و سیاه فقط به لطف اتحاد و هوشمندی سه خواهر و برادر برای حفظ خانواده کوچکشان و خنثی کردن نقشههای کنت الاف یا همان جیم کری معروف امکانپذیر است! ضمن اینکه به شما اطمینان میدهیم سریالی که بر اساس اقتباس از یک اثر ادبی ساخته شده عموما موفق است. ابتدا دنیل هندلر سری رمانهای «A Series of Unfortunate Events» را نوشت و بعدا رابرت گوردن آن را فیلمنامهای کرد که برد سیلبرینگ آن را ساخت.
7. آسمان هفتم (7th Heaven)
«7th Heaven» یا «آسمان هفتم» یک سریال یازده فصلی آمریکایی به کارگردانی برندا همپتون است که پخش آن از سال 1996 آغاز شد و تا 2007 ادامه داشت؛ بنابراین شاید آنچنان باب سلیقهی مخاطب نسل زد نباشد. این فیلم داستان یک خانواده است که پدر آنها کشیش است اما چندان مذهبی و سختگیر نیست و اتفاقا سعی میکند نقش یک مصلح اجتماعی را برای اطرافیانش ایفا کند. شاید همین کشیش بودن پدر باعث شود این خانواده کمی با خانوادههایی که در سریالهای آمریکایی سراغ داریم متفاوت باشد. اگر میخواهید سریال آسمان هفتم را برای تماشا انتخاب کنید دو نکته درباره آن را باید بدانید: نخست اینکه این سریال هم، مانند بیشتر سریالهای چند فصلی در فصلهای پایانی دچار افت میشود. دوم اینکه سریال 7th Heaven سال 1996 را نباید با سینمایی 7th Heaven سال 1927 اشتباه گرفت!
8. جانشینی (Succession)
«Succession» که در فارسی «وراثت» یا «جانشینی» هم معنا میشود گزینهی هشتم این فهرست است. سریالی که هم درباره خانواده است و هم شغل خانوادگی. یک سریال پرتأمل از یک خانواده که مالک یکی از بزرگترین شرکتهای رسانه و سرگرمی هستند. خانوادهای پدرسالار که تجارت خانوادگیشان حکم نوعی امپراطوری را برایشان دارد. امپراطوریای که در آن آدمها هر لحظه به خاطر رقابت برای به دست آوردن پول و قدرت پیمان میبندند، پیمان میشکنند و با هم میجنگند. البته فضای این درام خانوادگی درآمیخته با کمدی سیاه و خُردکننده هم هست! از نقطه قوتهای این سریال برندهی گلدن گلوب و امی میتوان به بازیهای بسیار قوی تک تک بازیگران، سوژههای جدید و غیرتکراری، و کیفیت بالای همه فصلها اشاره کرد.
9. چیزهای بهتر (Better Things)
«چیزهای بهتر» یک سریال آمریکایی است با موضوع خانواده. خانوادهای متشکل از یک مادر مجرد بازیگر و سه دختر نوجوانش. چالشهای شغلی و والدگری مادر خانواده با بازی پاملا آلدون و همچنین رویدادهای ساده روزانه، تاثیرات عمیقی بر اعضای خانواده و روابطشان میگذارد؛ چالشهای شغلی یک بازیگر میانسال در شغلی که فیزیک جوان و زیبا در آن حرف اول را میزند! البته گمان نکنید این سریال مانند بیشتر سریالهای اجتماعی ایرانی فضایی خاکستری و حتی تیره دارد. بهعکس، کمدی و توجه به ظریفترین احساسات، بار اصلی جذابیت سریال چیزهای بهتر را به دوش میکشند. یکی از دلایل واقعی بودن کاراکترهای این سریال را میتوان در این دانست که پاملا فیونا آلدون بازیگر نقش اصلی، از سازندگان سریال نیز هست و به زیروبم سختیهای کار یک زن در هالیوود احاطهی کامل دارد.
10. پدرم عجیبه (My Father Is Strange)
«پدرم عجیبه» آخرین عنوان این فهرست ده تایی و از بین انبوه «Kdrama» هاست. یک سریال کرهای آرام دربارهی خانوادهای معمولی و خوشبخت. پدر و مادری با عشقی مراقبتکننده و پایدار با فرزندانشان. اما این زندگی آرام با حضور شخصی که ادعا دارد فرزند این خانواده است و قصد دارد با آنها زندگی کند دچار تلاطم میشود. این سریال هم مثل بسیاری از سریالهای خانوادگی کرهای در نهایت پایان خوبی دارد البته اگر طولانی بودن آن یعنی 52 قسمت یک ساعته را نادیده بگیریم. این سریال بیشتر با ذائقهی کسانی که سریالهای کرهای -که روابط آنها عموما طرح داستانی ندارند و با اتفاقات معمول کاری و روزمرگی پیش میرود- سازگارتر است.