مجله میدان آزادی: چهارمین فهرست از مجموعه فهرست‌‌های آموزشی برای علاقه‌مندان به معماری تدارک دیده شده است. تازه‌ترین صفحه پرونده «اردیبهشت کاغذی» و ستون فهرست کتاب‌های پیشنهادی برای خرید از نمایشگاه کتاب را با این فهرست به‌روز می‌کنیم که توسط خانم «زهرا نجاتی» -کارشناس ارشد معماری- نوشته شده است:
بی‌شک مسیر آموزش مفاهیم عینی بسی آسان‌تر از مفاهیم انتزاعی است. از این رو آموزش معماری که همواره ترکیبی از این دو مفهوم قلمداد می‌شود از دشوارترین آموزش‌هاست. در طی سالیان طولانی نویسندگان بسیاری کوشیده‌اند تا اصول معماری را در قالب کتاب و نوشتار به علاقه‌مندان بیاموزند. در متن پیش رو فهرستی از کتاب‌هایی که با رویکرد آموزش معماری به چاپ رسیده‌اند معرفی می‌شود. البته مطالعه‌ی این کتاب‌ها تنها مقدمه‌ای برای آشنایی با این هنر و علم سترگ است و لزوماً رهیافتی بر معمار توانمند شدن نیست. هرچه در مسیر آموختن معماری از طریق مطالعه پیش رویم، بیشتر به این شعر حافظ پی‌خواهیم برد که:
بشوی اوراق اگر هم‌درسِ مایی
که عِلمِ عشق در دفتر نباشد
تمام دروس و دانش تئوری معماری تنها پیش‌نیازی است برای طراحی و همه‌ی آن نیست، چراکه طراحی زاده‌ی خلاقیت است و خلاقیت، ورای همه‌ی کتاب‌ها، از ذهن و قلب خواننده بروز می‌کند.
1. معماری؛ فرم، فضا، نظم | فرانسیس دی
کتاب «معماری؛ فرم، فضا و نظم» نوشته‌ی فرانسیس دی. کی. چینگ و ترجمه‌ی زهره قراگزلو را انتشارات دانشگاه تهران چاپ کرده است. این کتاب مرجع مناسبی برای دانشجویان معماری به منظور آشنایی با فرم و فضا به عنوان الفبای طراحی است و به بررسی نحوه شکل‌دهی و سازمان‌دهی محیط به وسیله فرم و فضا می‌پردازد. کتاب حاضر قواعدی برای نظم بخشیدن به محیط اطراف ارائه می‌دهد. غالب کتاب به تحلیل تصاویر و ذکر مثال‌های متنوع اختصاص یافته است.
2. روند طراحی | سام اف. میلر
کتاب «روند طراحی» نوشته‌ی سام اف. میلر و ترجمه‌ی محمد احمدی‌نژاد و مهرنوش فخارزاده است که انتشارات خاک آن را چاپ کرده است. این کتاب درباره‌ی تلفیق دو عالم علم و هنر به عنوان پایه‌ای برای شکل‌گیری معماری و طراحی است؛ که نویسنده در این ساختار بخش علمی را شامل مصالح فیزیکی و نیازهای کارکردی، یعنی تمامی دانسته‌ها و تجربیات ملموس، و بخش هنری را متشکل از جنبه‌های ناملموس و خلاقانه‌ی طراح می‌داند. ساختار کلی این کتاب برمحور چرخه‌ی یادگیری و به‌دنبال آن خلاقیت است.
3. اقلیم و معماری | مرتضی کسمایی
کتاب «اقلیم و معماری» نوشته‌ی مرتضی کسمایی را انتشارات خاک چاپ کرده است و یکی از بهترین کتاب‌ها در زمینه‌ی تنظیم شرایط محیطی است که با نثری روان شرایط آب و هوایی شهرهای مهم ایران را تشریح می‌کند. نویسنده در این کتاب علاوه بر تحلیل و معرفی عناصر مختلف اقلیمی شامل دما، رطوبت نسبی هوا، وزش باد و تابش آفتاب، به تأثیر عناصر اقلیمی بر انسان و واکنش او در برابر تغییر شرایط اقلیمی می‌پردازد.
4. سبک‌شناسی معماری ایرانی | محمدکریم پیرنیا و غلامحسین معماریان
کتاب «سبک‌شناسی معماری ایرانی» را که تقریر دکتر محمدکریم پیرنیا و تألیف غلامحسین معماریان است، انتشارات گلجام چاپ کرده است. این کتاب درواقع درس‌گفتارهای پیرنیا است که غلامحسین معماریان آنها را تدوین کرده است. نویسنده در این کتاب علاوه بر ارائه چگونگی تکوین و تکمیل اصول پنج‌گانه‌ی معماری سنتی ایران به بیان اصول مختلف حاکم بر سبک‌های معماری سنتی می‌پردازد. این کتاب یکی کتب ضروری برای دانشجویان معماری و از منابع مهم کنکور ارشد و دکترا می‌باشد.
5. اطلاعات معماری نویفرت | ارنست نویفرت
کتاب «اطلاعات معماری نویفرت» نوشته‌ی ارنست نویفرت را کورش محمودی ترجمه و انتشارات شهرآب چاپ کرده است. این کتاب از کتاب‌های مرجع و مورد نیاز هر دانشجوی معماری به شمار می‌رود. در این کتاب کلیه استانداردهای ابعادی مورد نیاز برای طراحی معماری گردآوری و ارائه شده است.
6. زیبایی‌شناسی در معماری | یورگ کورت گروتر
کتاب «زیبایی‌شناسی در معماری» نوشته‌ی یورگ کورت گروتر را با ترجمه‌ی جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر کرده است. در این کتاب آن دسته از مبانی عمومی ادراک که در توضیح خصیصه‌های زیبایی‌شناسی معماری کاربرد دارد، بیان شده است. و در مجموع نویسنده در این کتاب سعی در ساده‌سازی مفاهیم پیچیده و ذهنی زیبایی‌شناسی برای عینیت بخشیدن آن در طراحی دارد.
7. حس وحدت | نادر اردلان و لاله بختیار
کتاب «حس وحدت» نوشته‌ی نادر اردلان و لاله بختیار را انتشارات علم معمار چاپ کرده است. این کتاب از از بهترین‌ها کتاب‌ها در زمینه معرفی اصول معماری ایرانی است. در این کتاب علاوه بر ریشه‌یابی سنت‌های ایرانی، به بررسی مؤلفه‌های مختلف معماری ایرانی و ایرانی-اسلامی و ارتباط این معماری با سایر هنرها و مکاتب ادبی و فلسفی پرداخته شده است.
8. تاریخ معماری غرب: از عهد باستان تا مکتب شیکاگو | امیر بانی مسعود
کتاب «تاریخ معماری غرب» نوشته‌ی امیر بانی مسعود را انتشارات خاک منتشر کرده است. این کتاب به بررسی متون و نظریه‌ها و سبک‌های معماری غرب در عهد باستان، قرون وسطی، رنسانس، باروک و جهان مدرن می‌پردازد.
9. معماری فرم | محمد پیرداوری
کتاب «معماری فرم» تألیف محمد پیرداوری را انتشارات کتاب فکر نو چاپ کرده است. این کتاب دربردارنده‌ی آموزش و تمرین بیش از پنجاه متد مختلف، است که در زمینه ایجاد خلاقیت و آموزش مهارت‌های طراحی به دانشجویان کمک می‌کند. همچنین این کتاب با بیش از هزار اتود، منبع فوق‌العاده‌ای برای اسکیس به شمار می‌رود. کتاب حاضر شیوه‌های عملی و کاربردی را برای ساخت فرم، به عنوان مهم‌ترین و نهایی‌ترین مسئله‌ی معماری ارائه می‌دهد.
10. تجزیه و تحلیل و نقد و بررسی شاهکارهای معماری | راجر کلارک و مایکل پاوز
کتاب «تجزیه و تحلیل و نقد و بررسی شاهکارهای معماری» اثری از راجر کلارک و مایکل پاوز است که آن را سعید سعیدی‌پور ترجمه و انتشارات سروش دانش منتشر کرده است. این کتاب ضمن ارائه اطلاعاتی از معماران مختلف و نقد و بررسی آثار برجسته آنها به طراحان در شکل‌دهی ایده‌هایشان کمک می‌کند.
اگر علاقه‌مند به کتاب‌های معماری هستید، برای مطالعه بیشتر در این زمینه، کتاب‌های زیر نیز پیشنهاد می‌شود:
*. مبادی سواد بصری | دنیس ای. داندیس
کتاب «مبادی سواد بصری» نوشته‌ی دنیس ای. داندیس و ترجمه‌ی محمدحامد مسیح تهرانی است که انتشارات سروش دانش آن را منتشر کرده است. نویسنده در این کتاب به معرفی اجزای ترکیبی و تشکیل‌دهنده یک جریان بصری (عکس، فیلم، نقاشی و ...) می‌پردازد و یکی از بهترین کتاب‌ها برای کلیه دوستداران هنرهای تجسمی و معماری است.
*. درک رفتار سازه‌ها | فولر مور
کتاب «درک رفتار سازه‌ها» نوشته‌ی فولر مور با ترجمه‌ی محمود گلابچی از کتاب‌های انتشارات دانشگاه تهران است. این کتاب به بررسی و تشریح سیستم‌های سازه‌ای می‌پردازد و با استفاده از هفتاد و شش مطالعه‌ی موردی، سعی در معرف هرچه بیشتر این سیستم‌ها دارد. مطالعه این کتاب به دانشجویان رشته‌های مهندسی عمران، سازه و معماری توصیه می‌شود.
*. اندیشه و تدبیر در طراحی معماری؛ رهیافتی در تجزیه و تحلیل فرم | جفری هوارد بیکر
کتاب «اندیشه و تدبیر در طراحی معماری» نوشته‌ی جفری هوارد بیکر و ترجمه‌ی سیروس بزرگ گرایلی است که در انتشارات اهورا به چاپ رسیده است. این کتاب، اصول طراحی را به روش تجزیه و تحلیل و به‌صورت یک کالبدشکافی سازمان‌یافته ارائه و به وسیله فرم‌های بسیار ساده، نحوه‌ی ارائه‌ی دیاگرام‌ها و روند تکامل طرح را تشریح می‌کند.
*. تفکر ترسیمی برای معماران و طراحان | پل لازیو
کتاب «تفکر ترسیمی برای معماران و طراحان» نوشته‌ی پل لازیو با ترجمه‌ی سعید آقایی در انتشارات پرهام نقش چاپ شده است. این کتاب علاوه بر تشریح تفکر ترسیمی، نکاتی در زمینه ارتباط بین طراح و کسی که برای او طراحی انجام می‌شود، بیان می‌کند. مطالعه‌ی این کتاب به تقویت مهارت‌های پایه و کاربردی دانشجویان معماری کمک می‌کند.
