مجله میدان آزادی: در مطلب پیشین از بخش «اربعین از نگاه هنر»، هشت سفرنامه با موضوع زیارت و یا امور مذهبی را مرور کردیم. در این یادداشت، آقای «یوسف نظام‌طهرانی» به جلوه‌ای دیگر از گردهمایی معنوی و جهانی اربعین، یعنی «هنر آشپزی» می‌پردازند. با این مطلب همراه باشید:
از پژوهش‌های هنر آشپزی، چنین به دست می‌آید که مکتب‌های اصلی و بنیادین آشپزی در جهان، عبارتند از: مکتب چین، مکتب روم و مکتب ایران. آنچه امروز به نام آشپزی هندی، ترکی و عربی می‌شناسیم شاخه‌های منشعب و متاثر از مکتب آشپزی ایرانی به حساب می‌آیند. آشپزخانه‌هایی که به تعبیر نجف دریابندری مثل فرزندانی هستند که از مادرِ خویش پیشی گرفته‌اند و در جهان، بسیار معروفتر و پر مصرف‌تر از غذاهای ایرانی سربرآورده‌اند.
رویداد پیاده‌روی اربعین که به شکل سالانه در کشور عراق صورت می‌گیرد و میلیون‌ها انسان را از نقاط مختلف جهان کنار هم جمع می‌کند، در کنار سایر هنرها، بستر ظهور و نمایش هنر آشپزی میزبانان عراقی نیز به حساب می‌آید.
آشپزخانه عراقی هرچند متاثر از مکتب ایران، جذابیت‌های خاص خود را دارد. آنچه میزبانان عراقی با آن از میهمانان این رویداد پذیرایی می‌کنند شامل انواع وعده‌های اصلی، نوشیدنی‌های متنوع، میان‌وعده‌ها و دسرهای رنگارنگ است که بخشی از میراث فرهنگی نیمه‌ی جنوبی عراق محسوب می‌شوند. آنها که تجربه‌ی شرکت در این گردهمایی عظیم بشری را دارند این جمله را تصدیق می‌کنند که تنوع طعم‌ها و ترکیب‌های ویژه‌ی این پذیرایی، در کنار شیوه‌ی ارائه و تعامل عاطفی میزبانان، اتفاق منحصر به فردی را در این ضیافت حماسی رقم زده است.
احتمالا آشپزهای عراقی در موکب‌های این مسیر، از جمله کسانی هستند که وقتی کفگیرشان به ته دیگ می‌خورد از صمیم قلب خوشحال می‌شوند.
آنچه در پی می‌آید مختصری از چهار رقم از پذیرایی‌هایی‌ست که عراقی‌ها در رویداد اربعین ارائه می‌دهند:
1- «قیمه نجفی» (قیمه علاچی)
یکی از محبوب‌ترین غذاهای عراقی که پای ثابت مراسم عزاداری شیعیان است. هرچند با غذای معروف ایرانی‌ها یعنی خورش قیمه تشابه اسمی دارد اما با آن کاملا متفاوت است. هم در ترکیبات و هم در ظاهر. شمایل این غذا به گونه‌ای‌ست که ایرانی‌ها در اولین مواجهه احتمالا تصور می‌کنند که حجمی از گوشت کوبیده روی برنج را می‌بینند. قیمه نجفی نه سیب‌زمینی دارد و نه لیمو عمانی و نه حتى لپه. ترکیب اصلی این غذا را گوشت، نخود، پیاز، رب، زعفران، دارچین و گرد لیمو تشکیل می‌دهد.
2- «توپک خرما و ارده»
یکی از دسرهای معروف عراقی که حضور پررنگی در طریق نجف تا کربلا دارد، توپک‌های خرما و ارده است. عراقی‌ها برای تهیه این دسر، خرماهای بدون هسته را چرخ می‌کنند و حین ورزدادن به آن کره‌ی گرم‌شده و ارده می‌افزایند. بعد آن را به شکل کره‌هایی به قاعده‌ی یک گردو در می‌آورند و در مخلوط پودر نارگیل و کنجد می‌غلطانند. این بمب‌های انرژی‌زا، توان لازم را برای پیاده‌روی سه روزه، تامین می‌کنند.
3- «لبلبی»
میان‌وعده محبوب عراقی که البته در زمستان طرفدار بیشتری دارد. خاستگاه آن تونس است اما شکل عراقی‌اش شهرت بیشتری پیدا کرده. ترکیب این میان وعده خوشمزه، نخود، آب، پیاز، نمک و سرکه است که گاهی به آن فلفل قرمز هم اضافه می‌کنند.
4- شربت «مونی بصره»
لیموی خشک در ایران با رنگ قهوه‌ای روشن و با نام عمانی معروف است و در عراق با رنگ سیاه و با نام «لیمون بصراوی» (مونی بصرة) شهرت دارد.
عراقی‌ها از لیموی سیاه برای تهیه یک نوشیدنی خنک و پر خاصیت استفاده می‌کنند که بخش جدایی‌ناپذیر راهپیمایی اربعین است. عراقی‌ها حین جوشاندن آب علاوه‌بر لیمو، به آن شکر و گلاب و هل اضافه می‌کنند تا از آن یک ترکیب اعجاب‌انگیز بسازند.