مجله میدان آزادی: یکی از دغدغه‌های رمان خارجی‌خوان‌ها این است که برای آثار مشهور از ادبیات کلاسیک جهان کدام ترجمه را برگزینند که آن‌ها را از جهان آن رمان دور نکند و به متن اصلی وفادار باشند؟ آقای «علی سدیری» در این مطلب و در صفحه‌ی هجدهم پرونده‌ی «اردیبهشت کاغذی»، پانزده اثر شاخص در ادبیات کلاسیک جهان را برگزیده و بهترین ترجمه برای آن‌ها به زبان فارسی را معرفی کرده‌است. البته بعضی از این آثار آنقدرها هم کلاسیک محسوب نمی‌شوند، ولی شهرت و محبوبیت و اهمیتشان آن‌ها را در کنار باقی عناوین گذاشت. با انتشار این مطلب دوست داریم در اوضاعی که ناشران و مترجمان قلابی رشدی قارچ‌گونه دارند، سهمی در سوق دادن مخاطبان به سمت ناشران اصیل و مترجمان حرفه‌ای و شریف داشته‌باشیم.
کدام ترجمه رمان‌های مشهور کلاسیک را بخوانیم؟
۱. بهترین ترجمه کوری - ژوزه ساراماگو
از این رمان محبوب بی‌اندازه ترجمه‌های مختلف در بازار موجود است اما فقط سه ترجمه قابل اعتنا هستند. ترجمه‌های مینو مشیری در نشر علم، مهدی غبرایی در نشر مرکز و اسدالله امرایی در نشر مروارید. از این سه مینو مشیری گوی سبقت را ربوده‌است و ترجمه‌اش بیش از دیگران مورد استقبال مخاطبان رمان قرار گرفته‌است.
۲. بهترین ترجمه آناکارنینا - لئو تولستوی
در میان ترجمه‌های مختلف آناکارنینا دو ترجمه که از زبان روسی انجام شده‌اند بیشتر نظر را جلب می‌کنند: ترجمه‌ی سروش حبیبی در انتشارات نیلوفر و ترجمه‌ی حمیدرضا آتش برآب در انتشارات علمی و فرهنگی. سروش حبیبی با مقدمه‌ی فاضلانه‌ای که بر ترجمه‌ی خودش نوشته از نهایت وسواسش در کار گفته اما حمیدرضا آتش برآب که دکترای زبان روسی را از مسکو گرفته‌است چندی پیش با ادعای یکی از دانشجویانش مواجه شد که مدعی بود آتش برآب ترجمه‌های او را به نام خودش چاپ کرده! انتخاب با شماست.
۳. بهترین ترجمه جنگ و صلح - لئو تولستوی
تقیربا با همان دلایل گفته شده در عنوان قبلی پیشنهاد ما برای مطالعه جنگ صلح ترجمه سروش حبیبی در نشر نیلوفر است.
۴. بهترین ترجمه برادران کارامازوف - فئودور داستایفسکی
از شاهکار داستایفسکی تا حالا شاید بیش از ده ترجمه در بازار منتشر شده است، اما همچنان ترجمه صالح حسینی جزو کم‌ایرادترین‌ها و نزدیک‌ترین‌ها به متن اصلی است. مثلا در سالهای اخیر چند ترجمه مستقیما از زبان روسی به فارسی انجام شده، اما بعضی از این ترجمه‌ها با تغییر نثر به نثری دم دستی یا حتی محاوره‌ای روح این اثر فاخر و کلاسیک را در هم شکسته‌اند، در حالیکه ترجمه صالح حسینی با اینکه از انگلیسی انجام شده با نثری استخوان‌دار و قدرت‌مند انجام شده و بسیار به روح متن اصلی نزدیک‌تر است.
۵. بهترین ترجمه جنایت و مکافات - فئودور داستایفسکی
در مورد این شاهکار دیگر داستایفسکی هم با همان دلایل مورد قبلی، ترجمه مهری آهی در نشر خوارزمی همچنان جزو بهترین ترجمه‌هاست.
۶. بهترین ترجمه صدسال تنهایی - گابریل گارسیا مارکز
ترجمه بهمن فرزانه از این رمان در انتشارات امیر کبیر از معتبرترین و قدیمی‌ترین ترجمه‌هاست که همچنان خواندنی و ارزشمند است، اما در میان ترجمه‌های جدید ترجمه کاوه میرعباسی در انتشارات کتاب‌سرای نیک قطعا بهترین ترجمه است و در کنار ترجمه فرزانه می‌ایستد و حتی شاید بالاتر از آن. علت این است که این تنها ترجمه‌ای است که مستقیما از زبان اسپانیایی انجام شده و البته که نثر زیبایی هم دارد.
۷. بهترین ترجمه پیرمرد و دریا - ارنست همینگوی
وقتی ترجمه‌ای از استاد برجسته‌ای چون نجف دریابندری که در تسلط بر نثر فارسی کاملا چیره دست بود موجود است به سادگی می‌توان همه‌ی ترجمه‌های دیگر پیرمرد و دریا را کنار گذاشت و فقط سراغ نسخه‌ی خوارزمی رفت.
۸. بهترین ترجمه طاعون - آلبر کامو
مترجمان مختلفی به سراغ این اثر ارزشمند فرانسوی رفته‌اند. از آن میان نام رضا سیدحسینی، پرویز شهدی در نشر مجید و کاوه میرعباسی در نشر چشمه شناخته شده‌تر از دیگران است. این هر سه، رمان را از فرانسوی به فارسی برگردانده‌اند. کار هر کدام ارزش‌های خودش را دارد اما بدون تردید می‌توان گفت ترجمه‌ی رضا سیدحسینی در انتشارات نیلوفر که نخستین ترجمه است هنوز شیوا و خواندنی است و گرد زمان رویش ننشسته است.
۹. بهترین ترجمه مسخ - فرانتس کافکا
ناشران بسیاری هنوز هم این رمان را با ترجمه‌ی صادق هدایت منتشر می‌کنند اما نثر هدایت دیگر هیچ نسبتی با نثر امروز جامعه‌ی ایرانی ندارد و ترجمه علی اصغر حداد از نشر ماهی کاملا ترجیح دارد.
۱۰. بهترین ترجمه خوشه‌های خشم - جان اشتاین بک
این هم از رمان‌هایی است که چندین‌بار توسط ناشران مختلف ترجمه شده است. با اینحال پیشنهاد ما ترجمه مشترک شاهرخ مسکوب و عبدالرحیم احمدی در انتشارات امیرکبیر است، دو مترجم قدیمی و با سواد، مخصوصا مسکوب که وسواس و دقت علمی و ادبی‌اش خیال آدم را از وفاداری به متن اصلی و شیوایی نثر راحت می‌کند.
۱۱. بهترین ترجمه ناطوردشت - جروم دیوید سالینجر
ترجمه‌ی محمد نجفی از ناطوردشت (یا ناتورِ دشت) که نشر تیلا آن را منتشر کرده ترجمه‌ی بسیار خوبی است که نثر اسکازِ سلینجر را با دقت به فارسی منتقل کرده. بنابراین این ترجمه به ترجمه‌های دیگر از جمله ترجمه احمد کریمی که توسط انتشارات فرانکلین چاپ شده و بسیار قدیمی است برتری دارد.
۱۲. بهترین ترجمه تنهایی پرهیاهو - بهومیل هرابال
این رمان را جز با ترجمه‌ی پرویز دوایی با هیچ ترجمه‌ی دیگری نباید خواند چرا که دوایی سال‌ها در پراگ زندگی کرده و کاملا به ظرایف نثر چک آشنایی دارد. ترجمه‌ی دوایی از تنهایی پرهیاهو را می‌توانید از پارس کتاب تهیه کنید.
۱۳. بهترین ترجمه وداع با اسلحه - ارنست همینگوی
باز هم باید گفت وقتی ترجمه نجف دریابندری هست به سختی می‌شود سراغ ترجمه‌های دیگر رفت. دریابندری چنان بر انگلیسی مسلط بود که دیداری و گفتگویی جدی با فیلسوف بزرگ انگلیسی برتراند راسل داشت. امروزه نمی‌توان تصور کرد هر کس که خودش را مترجم می‌نامد بتواند با یک فیلسوف همکلام شود. این کتاب در نشر نیلوفر و علمی فرهنگی در دسترس است.
۱۴. بهترین ترجمه پاییز پدرسالار - گابریل گارسیا مارکز
از میان ترجمه‌های مختلف پاییز پدرسالار می‌توان ترجمه کیومرث پارسای در نشر آریابان را بیشتر جدی گرفت چرا که او هم به اسپانیایی و هم انگلیسی مسلط است.
۱۵. بهترین ترجمه سوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای سرگشتگی - هاروکی موراکامی
مهدی غبرایی خیلی از رمان‌های موراکامی را ترجمه کرده‌است و با جهان او آشنایی خوبی دارد اما یکی از دقیق‌ترین ترجمه‌های او مربوط به رمان «سوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای سرگشتگی» است در انتشارات جیحون. علیرغم ترجمه‌های فراوانی که از این رمان در بازار کتاب موجود است هیچ‌کدام خالی از اشکال نیست. اولا که خیلی ها نام «سوکورو» را «تسوکورو» ترجمه کرده‌اند که این اشتباه است. چون می‌دانیم مخاطب ایرانی حرف ت را با کسره میخواند در صورتی که این ت در ابتدای نام خاص مسکون است و بسیار کوتاه و تقریبا آمیخته با حرف س ادا می‌شود. طوری که برخی مترجمان آن را چ ترجمه می‌کنند. خلاصه این واجی است میان س و چ که ما در فارسی نداریم. از طرف دیگر اگر کسی رمان را بخواند متوجه می‌شود که سوکورو به هیچ زیارتی نمی‌رود و pilgrim در معنای «سلوک و سرگشتگی درونی برای کشف خود» آمده‌است. بنابراین دقیق‌ترین نام کتاب همان است که غبرایی انتخاب کرده یعنی سالهای سرگشتگی.
اگر با انتخاب‌‌های ما موافق نیستید یا فکر می‌کنید اثر و ترجمه‌ای را از قلم انداخته‌ایم نظرتان را در بخش نظرهای همین مطلب برایمان بنویسید