مجله میدان آزادی: هفدهم اکتبر زادروز یکی از مهمترین نمایشنامهنویسان و نویسندگان دنیای تئاتر و ادبیات یعنی «آرتور اشر میلر» است. به همین مناسبت، خانم «فاطمه صادقیمقدم» به یکی از نمایشنامههای او یعنی «آوای رستاخیز» نگاهی داشتهاند. این یادداشت را بخوانید:
رسانه و پیامبری عصر جدید
امروز سالروز تولد یکی از بزرگترین نمایشنامهنویسان آمریکایی و معروف در جهان، آرتور میلر است. میلر آثار بسیار معروفی دارد که بعضی از آنها همچون «مرگ فروشنده» یا «تمام پسران من» به گوش بسیاری از اهالی ادبیات و سینما آشنا مینماید. او به خاطر تجربیات بسیاری که در زندگی داشته؛ نمایشنامههایش رنگ و بوی مردم عادی را دارد. من برای پیشنهاد مطالعه در چنین روزی نمایشنامهی «آوای رستاخیز» را انتخاب کردم، چراکه فضا و دغدغهی آن را متناسب با امروز جهان دیدم و حالا خواندن این کتاب را با ترجمهی شیما الهی از انتشارات چترنگ به شما نیز توصیه میکنم.
نمایشنامهی آوای رستاخیز بهترین اسم را برای خود برگزیده است. درونمایهی این اثر دربارهی دوباره برخاستن و رستاخیز در یک جامعهی مدرن است. جامعهای که در آن تبلیغات، تجارت و پول حرف اول را میزند.
میلر در این نمایشنامه با لحنی استعاری یا نمادین از ظهور مسیح سخن گفته. درجریان نمایشنامه متوجه میشویم که مردم از حضور مردی حرف میزنند که باعث امید در آنها شده است. مردم دلایلی پیدا کردند تا خوب کار کنند. تا از بدیها دست بکشند و یا از مرگ صرفنظر کنند. مردم خیال میکنند مسیح دوباره ظهور کرده است.
اما در این میان شخصیتی دیگر که نقش اصلی این نمایشنامه را ایفا میکند رئیس جمهور این کشور است. فردی که دانش یا تخصص زیادی برای این کار ندارد. در عین حال فردی سادهلوح است که به بقای خود میاندیشد. برای چنین کسی چه چیزی با ارزشتر از پول وجود دارد؟
این مسیح یا مسیح نمادین در چشم مردم، وسیلههایی هستند برای کسب درآمد بیشتر آقای رئیس جمهور. او قصد دارد با سرکوب و تصلیب مسیح و ساختن برنامه تلویزیونی از آن به درآمد کلانی دست یابد و خودش را نیز از وجود خطری که میتواند موجب بیدار شدن مردم و به خطر افتادن موقعیتش شود برهاند.
اما بهنظر میرسد مسئلهی اصلی این نمایشنامه مسئلهی «رسانه» است؛ رسانه و تاثیر آن بر همهچیز. بر تجارت، بر دین و اعتقادات مردم و هرچیز دیگر. اینجا بحث بر سر فریب رسانه است و کار را به جایی میرساند که حتی مثلا خود مسیح قصه هم برای تصمیمی که میگیرد به اثر رسانهای آن فکر میکند!
از طرفی دیگر مسئلهی این نمایشنامه، رستاخیز انسانهاست، این رستاخیز حتی روی رئیس جمهور نیز اثر خود را میگذارد و او نیز این موضوع را تا حدی با یک تجربه عاشقانه درک میکند.
خواندن «آوای رستاخیز» البته چندان آسان نیست و نیاز به تامل بسیار در بخش زیادی از متن آن دارد. اما این نمایشنامه برای تامل و تعمق در بسیاری از مفاهیم اجتماعی، سیاسی و ارتباطات انسانی کارآمد است. اگر میخواهید نمایشنامهای را ورای سرگرمی و برای تفکر بخوانید حتما خواندن این اثر خاص آرتور میلر را تجربه کنید.