مجله میدان آزادی: جدیدترین ستون مجله‌ی میدان آزادی، با عنوان «کاغذ اخبار هنر» که برگرفته از نام اولین روزنامه ایران است آغاز به کار کرد. شما در این ستون، گزیده اخبار مهم هفته، ماه و سال را با موضوع ادبیات و هنر -در ایران و جهان- به انتخاب و روایت مجله میدان آزادی می‌خوانید. این گزارش را خانم «حنانه شکیبا» تدوین و نگاشته‌است.
اردیبهشت کاغذی
برای ما ایرانی‌ها اولین و مهمترین خبر اردیبهشت ماه چیزی نیست جز افتتاح سی و چهارمین نمایشگاه کتاب در تهران که امسال با حرف و حدیث‌های بسیاری از حضور و عدم حضور برخی نشرها همراه بود و به برخی شایعات سیاسی هم دامن می‌زد؛ اما با افتتاح نمایشگاه و شرکت کردن بسیاری از این ناشران در نمایشگاه فروش مجازی، تقریبا برای همه روشن شد که مثل همیشه پای پول در میان است و گرانی غرفه‌ها، کاغذ و هزینه‌های جانبی حضور در نمایشگاه، تعدادی از ناشران را به عدم حضور فیزیکی و تنها، حضور مجازی واداشت.
قرار نیست بسته‌خبری اردیبهشت ماه را با خبرهای نمایشگاه کتاب پرکنیم که مجله میدان آزادی به طور مفصل در پرونده‌ی اردیبهشت کاغذی به آن پرداخته است؛ فقط همین‌که نمایشگاه تا 30 اردیبهشت در مصلای تهران در جریان بود و با استقبال بسیار خوبی بعد از شرایط کرونا مواجه شد و اگرچه کتاب بسیار گران بود اما به روایت اخبار، نمایشگاه پر از شور زندگی، خواندن و آینده بود.
رکورد اکران آنلاین
بعد از کتاب مهمترین خبر، باید از یک فیلم باشد! فیلم «غریب» اگرچه در جدول پخش در رده سوم پرفروش‌های سینمای ایران قرار دارد اما چهارشنبه بیستم اردیبهشت‌ماه رکورد زد و در اولین روز اکران آنلاین توانست رکورد تماشای برخط را در ۲۴ ساعت نخست پخش، با یک میلیارد و سیصد میلیون تومان فروش، بشکند.
میدان آزادی هم تا الآن سه نقد از سه منظر مختلف درباره این فیلم منتشر کرده که می‌توانید اینجا بخوانید.
کن در محاصره
حالا که حرف از سینما شد بد نیست سری بزنیم به سینمای جهان و مهمترین رویداد این روزهای سینما، یعنی جشنواره‌ی کن که در حال برگزاری است. امسال ۲۱ فیلم برای ربودن نخل طلا با هم رقابت می‌کنند و از میان آنها ۷ فیلم ساخته‌ی کارگردان‌های زن است که رکوردی برای کن در طول ۸ دهه فعالیتش محسوب می‌شود.
در جشنواره کن 2023 فیلم «آیه‌های زمینی»، تنها فیلم بلندی است که از ایران به روی پرده می‌رود. این فیلم به کارگردانی و نویسندگی مشترک علی عسگری و علیرضا خاتمی است و مجید صالحی، گوهر خیراندیش، حسین سلیمانی و... بازیگران آن هستند.
کن، امسال اولین اکران چند فیلم مهم و پرسروصدا را در برنامه دارد، از جمله: «قاتلان ماه کامل» ساخته‌ی مارتین اسکورسیزی، فیلمی که مصیبت سرخپوستان قبیله اوسیج در دهه۱۹۲۰ را با بازی «لئوناردو دی کاپریو» و «رابرت دنیرو» روایت می‌کند.
اما جشنواره کن 2023 حاشیه‌هایی مهمتر از متن هم دارد و آن اعتصاب کارگران مهمان‌نواز (هتل‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها) شهر کن است که گردانندگان جشنواره در تب‌و‌تاب دور نگه داشتن سر و صداهای آنها از جشنواره کن هستند.
اخبار بیشتر درباره جشنواره کن امسال را در پرونده جشنواره کن بخوانید.
اعتراض زنانه
از اعتراض گفتیم، بد نیست این را هم بدانید که سال ۱۹۹۱ پس از اعلام جوایز من‌بوکر، زنان نویسنده‌ی زیادی به فهرست نامزدهای نهایی که در آن هیچ اثری از نویسندگان زن وجود نداشت اعتراض کردند؛ بعد از چندین سال و پس از اعتراض‌های زیاد، جایزه ادبیات داستانی زنان در سال ۱۹۹۶ تاسیس شد. این جایزه هر ساله به برترین رمان بلندی تعلق می‌گیرد که یک نویسنده زن به زبان انگلیسی نوشته و در بریتانیا منتشر شده باشد. امسال در جدیدترین دوره‌ی این جایزه شش نامزد نهایی با حضور دو برنده سابق و چند رمان اولی اعلام شد.
«فایر راش» نوشته «ژاکلین کروکس»، «تعدی» به قلم «لوئیز کندی» و «پروانه‌های سیاه» از «پریسیلا موریس» سه رمان اولی هستند که در میان شش نامزد نهایی جایزه ادبیات داستانی زنان در سال ۲۰۲۳ قرار دارند.
قارچ‌خور وارد می‌شود
بچه‌های دهه‌ی شصت نوستالژی‌های مشترک زیادی دارند اما شاید یکی از معروفترین آنها، ماریو قارچ‌خور باشد که هر از چندگاهی در سال‌های مختلف ظهور و افول داشت. مهمترین ظهور ماریو همین اواخر در فروردین ماه بود با انیمیشن «برادران سوپر ماریو» که همه‌ی رکوردها را شکست و به پرفروش‌ترین اقتباس سینمایی از بازی‌های انیمیشن تبدیل شد. اما خبر جدید این است که این اقتباس موفق، به تازگی به فارسی دوبله شده است و با فاصله‌ی کوتاهی از بازار جهانی در شبکه نمایش خانگی در دسترس انیمیشن‌بازان ایرانی قرار گرفته است.
آوازی از دور
سری به جهان موسیقی بزنیم و مهمترین خبرهای موسیقی را مرور کنیم. در ایران مهمترین خبر موسیقایی بعد از راه افتادن کنسرت‌ها و رونقشان در اردیبهشت ماه، انتشار آلبوم موسیقی متن سریال «آواز مه» به آهنگسازی «مجید انتظامی» در ۲۹ قطعه و پس از ۲۱ سال به صورت دیجیتال است. تیتراژ ابتدایی و پایانی آواز مه، تخیلات، دیدار، تازیانه، ارواح، آرزو، گذشته، درد، دکتر، گناه، پوپک، رویا، شیما، تنهایی، زایمان و... از جمله قطعات این آلبوم هستند.
انتظامی حدود یکصد موسیقی فیلم و حدود ۱۰ موسیقی صحنه‌ای نوشته است و با دریافت چهار سیمرغ بلورین برای فیلم‌های «بای‌سیکل ران»، «روز واقعه»، «آژانس شیشه‌ای» و «دیوانه‌ای از قفس پرید» در کنار «حسین علیزاده» و «محمدرضا علیقلی» برنده بیشترین سیمرغ بلورین در بخش بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر است.
جایزه یوروویژن
و مهمترین خبر موسیقایی اردیبهشت‌ماه جهان قطعا، اختصاص جایزه یوروویژن به یک خواننده سوئدی مراکشی‌الاصل است.
مسابقه آواز یوروویژون یک مسابقه بین‌المللی موسیقی است که از سال ۱۹۵۶ به صورت سالیانه برگزار می‌شود و کشورهای فعال عضو اتحادیه‌ی پخش برنامه‌های اروپایی، امکان شرکت در این مسابقه را دارند. این مسابقه از طولانی‌ترین مسابقات جهان و پربیننده‌ترین مسابقه بعد از مسابقات ورزشی است.
شکرشکن شوند همه طوطیان هند...
و خبر بعدی اینکه، همه می‌دانیم زبان پارسی به عنوان هویت ایرانی و زبان ملی ایران و کشورهای فارسی‌زبان اهمیت ویژه‌ای دارد. خبر تازه این است که بعد از سال‌ها، بالاخره قدمی هر چند کوچک برای پیوند ملت‌های فارسی‌زبان و صیانت از زبان ملی و هویت ایرانی برداشته شده و فرهنگستان زبان و ادب فارسی از نشان جایزه «قند پارسی» در همایش روز بزرگداشت فردوسی و پاسداشت زبان فارسی، رونمایی کرد. این جایزه دو محور اصلی همایش یعنی «خوبان پارسی‌گو» و «زبان مادری» را متعلق به همه فارسی‌زبانان جهان، اعلام کرد.
فارسینما
در یک حرکت نوآورانه‌ی دیگر برای پاسداشت زبان فارسی، دانشگاه تهران و حوزه‌ی هنری جایزه‌ی «فارسینما» یا به تعبیری «زبان فارسی در سینما» را برای چهارمین دوره برگزار کرد و این‌بار با حضور یک مهمان ویژه -استاد علی نصیریان- در تالار فردوسی دانشگاه تهران.
سه دوره‌ی قبلی این جایزه در جشنواره‌ی فیلم فجر داوری و به فیلم‌های «سرخ‌پوست»، «خورشید» و «نگهبان شب» اهدا شد. چهارمین جایزه‌ی فارسینما را فیلم «هفت بهارنارنج» از آنِ خود کرد. فیلم «هفت بهارنارنج» با بازی علی نصیریان را «فرشاد گل‌سفیدی» کارگردانی کرده است.
پولیتزر همه فن حریف
در ادبیات جهان هم جایزه‌ی پولیتزر 2023، برندگان خود را شناخت. جوایز پولیتزر نخستین‌بار در سال ۱۹۱۷ اهدا شدند و هر سال برای تجلیل از برتری در خبرنگاری، کتاب، موسیقی و درام از طرف دانشگاه کلمبیا اهدا می‌شوند.
امسال ۷ جایزه در بخش ادبیات اهدا شد که در بخش کتاب ادبیات داستانی، در تصمیمی غیرمعمول، جایزه بخش داستان به ۲ کتاب رسید؛ «شیطان کله‌مسی» (دیو مسین‌سر) نوشته باربارا کینگ‌سالور که بازنویسی استادانه دیوید کاپرفیلد است و مواجهه با فقر، اعتیاد، شکست‌های سازمانی و فروپاشی اخلاقی و تلاش برای غلبه بر آنها را روایت می‌کند.
و کتاب دوم «تراست» یا «اعتماد» نوشته هرنان دیاز که رمانی پرخاطره است که در آمریکای گذشته رخ می‌دهد و عشق و قدرت را در کشوری که سرمایه‌داری در آن حاکم است به تصویر می‌کشد.
جایزه بخش نمایش هم به «انگلیسی» نوشته‌ی ساناز طوسی رسید که درباره ۴ ایرانی بزرگسال است که آماده می‌شوند تا یک زبان جدید بیاموزند و در آزمون زبان انگلیسی شرکت کنند.
و در موسیقی «عمر» ساخته ریحانون گیدنس و میشل ابلز به عنوان برنده انتخاب شد. این موسیقی ادای احترامی به زبان اپرا به آفریقایی‌هایی است که به آمریکا آمدند.
اگر می‌خواهید درباره پولیتزر بیشتر بدانید این مطلب را از دست ندهید:
فهرست تمام برندگان جایزه پولیتزر در بخش داستان همه دوره‌ها + برگزیدگان 2023
جایزه‌ی آقای خاص
در میان عکس‌های به جا مانده از عباس کیارستمی، تک درختی است که در حومه‌ی دماوند واقع در روستای آرو حدود 500 سال ریشه دوانده است و عکس‌های این درخت در گالری‌های مطرح جهان به نمایش گذاشته شده و به ثبت جهانی رسیده است. همه‌ی این‌ها دلیلی بر بنیانگذاری جشنواره بین‌المللی «عکس 5» شده است که نامش را هم از یکی از فیلم‌های کیارستمی وام گرفته است.
جایزه بین‌المللی عکس پنج یک رویداد بین المللی در حوزه عکس و ویدیو آرت است و قصد دارد پلی ارتباطی بین کشورهای مختلف جهان ایجاد کند و تبادل اندیشه و فرهنگ‌های مختلف با این سرزمین پهناور بوده است.
مشارکت عکاسان زیادی از جای‌جای جهان، گردانندگان این جشنواره را به اهدای سمبل و نمادی از کشورمان به این عکاسان ترغیب کرد و چه نمادی بهتر از دوربین طلایی آقای خاص!
این جایزه در بخش «نگاه نو» به عکاسی برتر، چه داخلی و چه خارجی اهدا می‌شود که در آن خلاقیت و فتومونتاژ حرف اول را می‌زند.
جایزه بخش «نگاه نو» یک لوح بین‌المللی را شامل می‌شود با امضای رئیس هیأت داوران ناکافوجی و دوربین طلای عباس کیارستمی که قالبی از دست و دوربین و عینک اوست.
از عالم شعر
در میان انبوه جایزه‌های معروف ایران و جهان، یک جایزه نه چندان مشهور داریم که امسال هفدهمین دوره‌اش برگزار شد و آن جایزه کتاب سال شعر ایران به انتخاب خبرنگاران است که با داوری جمعی از شاعران خبرنگار و فعال رسانه در حوزه فرهنگ و ادبیات، برگزار می‌شود و هفدهمین دوره‌اش با نکوداشت یاد مفتون امینی و هوشنگ ابتهاج همراه بود. مثل دوره‌های گذشته، این جایزه در سه بخش اصلی کتاب سال، ویژه (شاعران بدون کتاب شعر) و تجلیل (از یک عمر فعالیت شعری) برگزار شد و از میان ده نامزد نهایی این دوره، شاعر خوزستانی «میثم خالدیان» با مجموعه شعر «گودال» شاعر منتخب خبرنگاران شناخته شد. از دیگر نامزدهای این جایزه می‌توان به «به رنگ صدا» (نیلوفر بختیاری)، «ذکر نام نزدیک تو» (حمیدرضا شکارسری)، «براده‌های ترس» (افرا شهباززاده) «تو مگر تا کدام نقطه» (ابوالفضل پاشا) و «ویار زیتون» (صابر سعدی‌پور) اشاره کرد.
نقطه‌ی اولین بسته خبری کاغذ اخبار هنر را همین‌جا می‌گذاریم، اگرچه خبرهای دنیای هنر و ادبیات خیلی بیشتر از این‌هاست.