مجله میدان آزادی: با شروع فصل تابستان و شروع ایام فراغت، پرونده‌ای را آغاز می‌کنیم که در چهارمین صفحه پرونده «ماجرای انیمیشن ایرانی»، بخوانید فهرستی از بهترین مجموعه انیمیشن‌های ایرانی برای آموزش مهارت‌های رفتاری و ارتباطی، به قلم مینو رضایی:
اگر نگوییم همه اما بخش بسیار زیادی از انیمیشن‌های ایرانی مهارت‌محورند. یعنی با هدف آموزش نوعی مهارت برای زندگی ساخته شده‌اند. حالا این مهارت ممکن است فیزیکی باشد، مثل آموزش گره زدن و آشپزی و کاردستی یا ممکن است غیرفیزیکی باشد؛ مثلاً مهارت‌های ارتباط با دیگران، مهارت‌های اقتصادی، مهارت‌های خودشناسی و حتی مهارت‌های علمی. در هر حال انیمیشن‌های مهارت‌محور کم نیستند. ما در این فهرست از بین انبوه مجموعه انیمیشن‌های مهارت‌محور به‌سراغ آن‌هایی رفته‌ایم که روی مهارت‌های رفتاری و ارتباطی و اخلاقی تاکید دارند. بیشتر انیمیشن‌های انتخابی این فهرست مخاطب خردسال و کودک و تعداد کمتر آنها مخاطب نوجوان دارند.
اما قبل از رفتن سراغ فهرست، باید نکته‌ای را درباره‌ی محتواهای مهارت‌محور برای خردسالان و کودکان بگوییم. یکی از انتقادات عمومی که به محتوای این‌طور مطالب می‌شود این است که کودک را با ترس‌ها و نکاتی که از آنها بی‌خبر است آشنا می‌کند و اصطلاحاً «کار یاد کودک می‌دهد»! مثلاً ممکن است کودکی با مقوله‌ی ترس از تنهایی و تاریکی یا بیماری‌های واگیردار آشنایی نداشته باشد اما این‌طور محتواها باعث می‌شود کودک تازه بفهمد از تنهایی یا تاریکی هم می‌توان ترسید! یا دچار وسواس در مسئله‌ی بیماری‌های واگیردار شود. پس باید گفت بسیاری از کتاب‌ها و انیمیشن‌هایی که روی مهارت‌های مربوط به زندگی تمرکز دارند کمی تا قسمتی با این نقص دست‌وپنجه نرم می‌کنند که ابتدا یک نکته‌ی منفی را پیش روی کودک می‌گذارند و سپس طرز مقابله با آن را به او یاد می‌دهند. نکته‌ی منفی‌ای که روح کودک هم از وجود آن خبر ندارد. فهرست ما هم ممکن است از این موضوع مستثنا نباشد و خانواده‌ها باید آگاهانه و با توجه به روحیات فرزند خود دست به انتخاب بزنند. بنابراین و با علم به این موضوع فهرست بهترین انیمیشن‌های ایرانی مهارت‌محور مجله‌ی میدان آزادی به این شرح است:
انیمیشن «مهارت‌های زندگی»، به کارگردانی «فرخ یکدانه»
1. مهارت‌های زندگی
اولین عنوان فهرست بهترین انیمیشن‌های ایرانی مهارت‌محور، خود مجموعه‌ی «مهارت‌های زندگی» است. «مهارت‌های زندگی» بدون اغراق پربازدیدترین و پرمخاطب‌ترین مجموعه انیمیشن ایرانی است و به‌خاطر همین پرقسمت‌ترین آنها نیز هست؛ بیش از پانصد قسمت! بنابراین این پانصد قسمت نویسنده‌های متعددی نیز دارد. سرپرست گروه کارگردانی مهارت‌های زندگی «فرخ یکدانه» و تولیدکنندهی آن مرکز حور است. احترام به افراد، آداب حضور در جمع، آشنایی با زبان بدن، آموزش قدرشناسی، کنترل تعجب، نگه داشتن حد و مرز در شوخی، نحوه‌ی صحبت با غریبه‌ها، کمک کردن به دیگران و مسائل دوست‌یابی فقط برخی از مواردی هستند که قرار است به کمک کاراکترهایی چون مهسا و خانواده‌ی فرهنگ و پدربزرگ و مادربزرگ یاد بگیریم.
انیمیشن «کوچول محله»، به کارگردانی «مسعود حمزه‌ئی»
2. کوچول محله
«کوچول محله» از جمله انیمیشن‌های مهارت‌محور برای رده‌ی سنی خردسالان است. ماجرای این انیمیشن در یک محله می‌گذرد که ساکنان فانتزی و کوچکی دارد و شکل ظاهری هر کدام نماینده‌ی یک احساس است: خجالت، غرور، ترس و... . در هر قسمت از این مجموعه اتفاقاتی برای کوچول‌ها پیش می‌آید که در نهایت حل آن به دست خردسال و با راهنمایی بزرگ‌ترها انجام می‌شود و کودک یکی از مهارت‌های رفتاری مناسب سن خردسالی را می‌آموزد. مهارت‌هایی چون مشارکت در کارها، رعایت حق تقدم، مسیر درست دادن به کنجکاوی‌ها و... . «کوچول محله» کاری است به سفارش سیمای استان زنجان، نویسنده‌ی آن «راضیه کاظم‌زاده ایرانشهر» و کارگردان آن هم «مسعود حمزه‌ئی» است.
انیمیشن «قصه‌های ریرا»، به کارگردانی «بابک نظری»
3. قصه‌های ریرا
ریرا دختربچه‌ای خردسال است که دوست دارد چالش‌هایش را خودش حل کند و برای همین دچار دردسرهای بامزه‌ای می‌شود تا به نتیجه‌ی نهایی برسد. نتیجه‌ای که با کمک آقای راوی به دست می‌آید. مجموعه «قصه‌های ریرا» که به‌خاطر موزیکال‌بودن بسیار با مخاطب خردسال ارتباط می‌گیرد، با تکنیک کات‌اوت و به کارگردانی «بابک نظری» ساخته شده است. همین‌طور نویسندگان بسیاری در نگارش «قصه‌های ریرا» همکاری داشته‌اند که سرپرست آنها «آناهیتا تیموریان» است. مرکز صبا تولیدکنندهی «قصه‌های ریرا»ست.
.jpg?ver=NZZfCtIF4QWMV7zqqlhR3Q%3d%3d)
انیمیشن «نقاش کوچولو»، محصول «مرکز پویانمایی صبا»
4. نقاش کوچولو
سهم بعدی این فهرست باز هم به «بابک نظری» می‌رسد؛ البته این بار با همکاری «هدا مسعودی». انیمیشن «نقاش کوچولو» درباره‌ی پسربچه‌ای کوچک است که عاشق نقاشی کشیدن و دوستی با حیوانات جنگلی است. در دوستی این پسربچه با حیوانات جنگلی هر بار پرسشی طرح می‌شود که حل کردن آن یک مهارت جدید به کودک یاد می‌دهد که بر پایه‌ی تقویت خلاقیت و خیال کودک است. «نقاش کوچولو» با وجود گرافیک ساده که شبیه دفترچه‌های نقاشی کودکان است توانست محبوبیت بسیاری به دست آورد تا آنجا که تا شش فصل تولید شد و انتشارات سروش نیز کتاب‌های «نقاش کوچولو» را منتشر کرد. انیمیشن «نقاش کوچولو» را گروه نویسندگان نوشته‌اند و مرکز صبا آن را تولید کرده است.
انیمیشن «بچه‌های ساختمان گل‌ها»، به کارگردانی «حسین صفارزادگان»
5. بچه‌های ساختمان گل‌ها
«بچه‌های ساختمان گل‌ها» که به «حسنا کوچولو» هم معروف است مجموعه‌ای است به نویسندگی گروه پویانگاران فردا (به سرپرستی محمدرضا سرشار) و کارگردانی «حسین صفارزادگان». بچه‌های ساختمان گل‌ها هر بار ماجراهایی با پایان شیرین را از سر می‌گذرانند. ماجراهایی که معمولاً از یک سوءتفاهم آغاز می‌شوند؛ ماجراهایی چون رفتار با خواهر و برادر جدید، صبر کردن، حسادت نکردن و... . «بچه‌های ساختمان گل‌ها» از معدود انیمیشن‌های ایرانی است که کاراکتر زنان را در داخل خانه بی‌حجاب نمایش می‌دهد.
انیمیشن «کوچولوهای کنجکاو»، به کارگردانی «آتنا مسلمی»
6. کوچولوهای کنجکاو
«کوچولوهای کنجکاو» یک مجموعه خردسال و کودک است به نویسندگی «نغمه تفلیسی» و کارگردانی «آتنا مسلمی». این مجموعه که از تولیدات مرکز صباست داستان‌های یک خانواده‌ی پنج‌نفره شامل پدر و مادر و سه فرزند را به تصویر می‌کشد. این سه فرزند شیطنت‌های خاص خودشان را دارند و به‌خصوص امید (فرزند کوچک‌تر) ماجراهایی را به وجود می‌آورد. این ماجراها با کمک پدر و مادر و همین‌طور تخیل‌ورزی سه خواهر و برادر برای یافتن راه چاره، حل می‌شوند.
انیمیشن «سارا و سامان»، به کارگردانی «ناهید صمدی امین»
7. سارا و سامان
انیمیشن چند فصلی «سارا و سامان» به کارگردانی «ناهید صمدی امین» و تولید مرکز صبا است. این مجموعه داستانیِ آموزنده و دل‌نشین، درباره‌ی دو خواهر و برادر خردسال است که در مسیر زندگی روزمره با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند. سامان، پسربچه‌ای کم‌حرف و درون‌گراست و سارا خواهر سامان دختری کنجکاو و پرانرژی است. این دو با ترس‌ها و حتی ضعف‌هایی در مهارت‌های فردی و خانوادگی خود مواجه می‌شوند. اما سارا و سامان در دل ماجراهای ساده و کودکانه، کم‌کم رشد و تغییر می‌کنند. آنها با کمک خانواده بر ترس‌هایشان پیروز شده و مهارت‌های زندگی را یاد می‌گیرند.
انیمیشن «ببعی و ببعو»، به کارگردانی «حسین صفارزادگان» و «میثم حسینی»
8. ببعی و ببعو
«ببعی» یا «ببعی و ببعو» داستان یک خانواده ی چهارنفره از ببعی‌هاست که در شهری با ساکنان حیوانی زندگی می‌کنند. خانواده‌ی چهارنفره‌ی ببعی، دو دختر بازیگوش به نام ببعی و ببعو دارند که با خلقیات و روحیات کاملاً متفاوت خود در خانواده اتفاقاتی را رقم می‌زنند و همین‌طور در تلاش‌هایی که برای ارتباط با دیگر حیوانات شهر دارند، ماجراهایی را می‌سازند. اتفاقاتی ساده که هر کدام به یادگیری یک مهارت زندگی منجر می‌شود. مجموعه‌ی ببعی را استودیو ایما وابسته به سازمان اوج از سال ۱۳۹۷ تا سال ۱۴۰۳ تولید کرد و به بخشی از خاطره‌ی جمعی دهه نودی‌ها از تلویزیون ایران تبدیل شد. محبوبیت مجموعه‌ی ببعی تا آنجا پیش رفت که فیلم سینمایی «ببعی قهرمان» هم ساخته شد. «مرتضی غفاری»، سرپرست نویسندگان این مجموعه‌ی دوبعدی خاطره‌انگیز است.
انیمیشن «ماجراهای سعید»، به کارگردانی «محمدامین حامد»
9. ماجراهای سعید
«ماجراهای سعید» یک مجموعه انیمیشن خردسال است که هر قسمت آن چهار تا پنج دقیقه طول می‌کشد. در این انیمیشن سعید هر بار با مسئله‌ای کوچک مواجه می‌شود که با راهنمایی خانم راوی آن را حل می‌کند. گاهی اوقات هم سعید آینه‌ی رفتار خودش را در رفتار دیگران می‌بیند و متوجه می‌شود باید آن رفتار را اصلاح کند. مجموعه انیمیشن «ماجراهای سعید» گرافیک و قصه‌ی بسیار ساده‌ای دارد و نویسنده و تهیه‌کننده و کارگردان آن «محمدامین حامد» است. این مجموعه به سفارش سیمای استان اصفهان ساخته شده.
انیمیشن «چی شد این رنگی شدم؟»، به کارگردانی «فرخ یکدانه»
10. چی شد این رنگی شدم؟
آخرین عنوان این فهرست باز هم کاری از «فرخ یکدانه» است. «چی شد که این رنگی شدم؟» یک مجموعه انیمیشن است که خردسال و کودک را از طریق ماجراهای «سامین کوچولو» و اعضای خانواده‌اش با احساسات اصلی آشنا می‌کند. مثلاً صورت سامین به هنگام تجربه‌ی احساس اضطراب به رنگ نارنجی درمی‌آید و خانم راوی (روانشناس) درباره‌ی اسم این احساس و چگونگی مواجهه با آن به زبان کودکانه صحبت می‌کند. فیلم‌نامه‌ی مجموعه‌ی «چی شد این رنگی شدم؟» تحت نظر مشاور تربیتی کودک نوشته شده و سبک بصری آن بسیار روانشناسانه و فکرشده است.
فهرست بهترین مجموعه انیمیشن‌های ایرانی برای آموزش مهارت‌های رفتاری و ارتباطی