یادداشت ها و مطالب
مجید اسطیری
به بهانه‌ی تولد پاییز
در تاریخ هنر، تقلید از طبیعت و تلاش برای بازنمایی آن، تاریخچه‌ای بسیار طولانی دارد. این تقریبا همان چیزی است که ارسطو در کتاب بوطیقا آن را محاکات می‌نامد. محاکات در هنر موسیقی در دوره‌های مختلف به اشکال گوناگون خودش را نشان داده است. در موسیقی روزگار...
چهارشنبه، 18 مهر 1403 - 11:00
پرونده قهرمانان بی‌داستان | صفحه چهاردهم
صبح امروز خبر انفجار معدنی در طبس و کشته و مفقود شدن کارگران رنجبر و زحمتکش قلب مردم ایران را به درد آورد. به همین بهانه تصمیم گرفتیم پرونده قدیمی خود در موضوع هنر و ابدیات کارگری -«قهرمانان بی‌داستان»- را با یک صفحه تازه به روز کنیم. در ادامه بریده...
یکشنبه، 01 مهر 1403 - 21:06
پرونده هزار و یک سریال | صفحه بیست و هفتم
این سریال فاجعه‌ی هسته‌ای چرنوبیل که در آوریل ۱۹۸۶ در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و تلاش‌های پاک‌سازی بی‌سابقه‌ای که به دنبال آن رخ داد را به تصویر می‌کشد. سوانح بزرگ، جنگ‌ها و فجایع طبیعی سوژه‌های خوبی برای ساختن فیلم یا سریال هستند. چون پیشاپیش ز...
دوشنبه، 19 شهریور 1403 - 17:00
به مناسبت سالروز تولد نویسنده‌ی بزرگ خراسانی؛
«کلیدر» بی‌شک مهم‌ترین اثر محمود دولت‌آبادی است. رمانی که اگرچه فقط یک نام میان بسیاری کتاب‌های نوشته شده توسط اوست اما از همه کامل‌تر و شناخته شده‌تر است. بزرگی این اثر فقط به حجم آن که هنوز هم (اگر رمان بی‌مخاطب منصور انوری را نادیده بگیریم) از هر ...
ﺳﻪشنبه، 09 مرداد 1403 - 19:27
به مناسبت سالروز تولد صادق چوبک؛
داستان زارمحمد (زائرمحمد) تنگسیر، پیش از آنکه در رمان «تنگسیر» نوشته‌ی صادق چوبک روایت شود در داستان «شیرمحمد» از داستان‌های کوتاه مجموعه «شلوارهای وصله‌دار» نوشته‌ی رسول پرویزی روایت شده بود. اگرچه این دو اثر به حکم تفاوت قالب (یکی داستان کوتاه و دی...
پنجشنبه، 14 تیر 1403 - 12:36
به بهانه سالروز درگذشت ارنست همینگوی
امروز دوازدهم تیر (دوم ژوئیه) سالروز درگذشت نویسنده سرشناس آمریکایی «ارنست میلر همینگوی» (زاده ۱۸۹۹ – درگذشته ۱۹۶۱) خالق رمان مشهور «پیرمرد و دریا»ست. به همین بهانه شما را به خواندن یادداشتی تازه از آقای مجید اسطیری -نویسنده و منتقد- درباره زندگی و ...
ﺳﻪشنبه، 12 تیر 1403 - 17:23
مولوی، شمس تبریزی و «سر بریدن عرفان»
از آنجایی‌که وجه اجتماعی رابطه‌ی شمس و مولانا ظرفیت عاشقانه (ازدواج شمس با کیمیاخاتون)، ظرفیت جنایی (احتمال قتل شمس) و هم ظرفیت داستان‌پردازی اجتماعی (کینه‌ی اطرافیان مولوی از اینکه شمس کاملاً توجه مولوی را به خود جلب کرده) دارد احتمالاً هر کارگردانی...
شنبه، 12 خرداد 1403 - 16:30
بازخوانی سوگوارههای مهم ادبیات و هنر | صفحه ششم
احساس می‌کردم که ستمی بی‌پایان مثل هوا ما را احاطه کرده و ما را با دست‌های بسته به قربانگاه می‌برند، حتی گاه مجال فریادی و اعتراضی نیست و این شعر فردوسی که حقیقتی سخت خشن و عریان را بیان می‌کند، پیوسته به خاطرم می آمد:همه کارهای جهان را در استمگر مرگ...
یکشنبه، 06 خرداد 1403 - 18:23
به بهانه دومین سالروز درگذشت آهنگساز مشهور یونانی
اوانجلوس اودیسه پاپاتاناسیو آهنگساز بزرگ یونانی بود که به نام هنری ونجلیس شناخته می‌شد. او در دهه شصت میلادی مانند خیلی از هنرمندان دیگر یونانی که به دنبال فضای آزادتری برای فعالیت هایشان بودند به فرانسه و سپس لندن مهاجرت کرد.در این سال‌ها سبک آهنگسا...
جمعه، 28 اردیبهشت 1403 - 17:00
پرونده اردیبهشت کاغذی | صفحه سی‌ودوم
پنجمین فهرست از مجموعه فهرست‌‌های آموزشی را برای دوست‌داران عالم نویسندگی و داستان و رمان تدارک دیدیم. در این فهرست قرار است از نوشتنی حرف بزنیم که عموما به ادبیات مرتبط است. به داستان‌نویسی، رمان‌نویسی و حتی شاید تا حدی فیلم‌نامه‌نویسی و نمایشنامه...
پنجشنبه، 27 اردیبهشت 1403 - 15:13
پرونده قهر | صفحه سیزدهم
آلوین و هنری بیش از ده سال بود که با هم «قهر» بودند. اما حالا هر دو پا به سن گذاشته بودند و بیماری درِ خانه‌شان را زده بود؛ بنابراین آلوین سفر دور و درازش را شروع کرد و معلوم بود قصد دارد با برادرش آشتی کند اما برعکسِ پدر من، او هیچ عجله‌ای نداشت و ب...
دوشنبه، 27 فروردین 1403 - 12:02
به مناسبت سالروز تولد فرهاد حسن‌زاده؛
رنجی که کودکان می‌کشند به عنوان یک مسئله‌ی حل نشده در فلسفه‌ی اخلاق، مورد توجه نویسندگان بزرگی چون داستایوفسکی، کازانتزاکیس، کامو و... واقع شده است. رمان «زیبا صدایم کن»، اثر فرهاد حسن‌زاده، اگرچه درباره یک نوجوان پانزده ساله است اما از این جنبه ارزش...
دوشنبه، 20 فروردین 1403 - 05:00
پرونده جایزه فیلم اسکار | صفحه چهاردهم
«قاتلان ماه کامل» مجموعه‌ای از کلاه‌برداری و جنایت را پیش چشم مخاطب قرار می‌دهد که از قضا همین روزها شکل مستند آن از غزه به جهان مخابره می‌شود. نمی‌شود انواع روش‌های آدمکشی را در فیلم اسکورسیزی دید و به یاد غزه نیفتاد.
پنجشنبه، 24 اسفند 1402 - 00:03
پرونده پرواز بر فراز آشیانه‌ی سیمرغ | صفحه شصت و چهارم
در شرایطی که خیلی از فیلم‌های سینمای ایران قهرمان را از ابتدا با یک شکل و شمایل وارد داستان می‌کنند و در انتها با همان شکل و شمایل، همان عادات و آرزوها و همان عقاید و رفتار از داستان بیرون می‌برند، فیلم «پرویزخان» موفق شده سیر تحول و مکاشفه‌ی نفس در...
یکشنبه، 13 اسفند 1402 - 14:22
پرونده پرواز بر فراز آشیانه‌ی سیمرغ | صفحه شصت و سوم
فیلم سینمایی «آسمان غرب» دومین فیلم بلند محمد عسگری است که پیش از این با «اتاقک گلی» خود را به سینمای ایران معرفی کرده است. آسمان غرب به یک مقطع کوتاه ولی مهم از زندگی شهید احمد شیرودی می‌پردازد و آن نخستین روزهای حمله‌ی ارتش بعثی به ایران و آغاز جنگ...
پنجشنبه، 03 اسفند 1402 - 23:21
به مناسبت تولد پدر داستان کوتاه فارسی؛
حرف جمالزاده این است که هدایت دریچه‌ی جهانی را گشوده است که ما را نهایتا در دارالمجانین محبوس می‌کند در حالی که زندگی واقعی آن بیرون در جریان است. همان‌طور که محمود، شخصیت اول داستان، به چاهی می‌افتد که هدایت‌علی خان یا همان موسیو برایش کنده و وقتی ب...
به بهانه سالروز درگذشت این منتقد عکس سرشناس
یک منتقد برجسته‌ی عکس مثل «سوزان سانتاگ» از چندین دهه پیش، بر این مسئله پافشاری کرده است که دیدن رنج دیگران لازم است و ناگزیریم به عکس‌هایی که می‌بینیم بیندیشیم.در سال 1973 سوزان سانتاگ با انتشار کتاب تاریخ‌ساز «درباره عکاسی»، مباحث مهمی درباره‌ی تفس...
پنجشنبه، 07 دی 1402 - 11:31
واقع‌گرایی سایه‌ی سنگینی بر ادبیات داستانی ایران انداخته است. در چند دهه‌ی گذشته پرخواننده‌ترین نویسندگان ایرانی آن‌هایی بوده‌اند که واقع‌گرایانه نوشته‌اند. این واقع‌گرایی به مسائل اجتماعی بسیار علاقه‌مند است، چراکه اجتماع مهم‌ترین چیزی است که همگان...
دوشنبه، 04 دی 1402 - 06:00
پرونده پرتره هایائو میازاکی | صفحه سیزدهم
چرا هیچ کدام از تیرهای آشیتاکا به خطا نمی‌رود؟ چرا او به‌خاطر این همه قدرت به خودش نمی‌بالد؟ چرا از کشتن دشمن خودش خوشحال نمی‌شود؟این خصائل قطعاً برازنده‌ی «شاهزاده‌ی مونونوکه» است اما در خارج از بافت شخصیتی او این خصائل ما را به برخی ویژگی‌های اخلاق...
دوشنبه، 06 آذر 1402 - 19:21
پرونده روزی روزگاری تلویزیون | صفحه سی‌ونهم
ماجرای سربازی که به خاطر انجام وظیفه‌اش، از یک نماینده‌ی مجلس سیلی خورده بود را به خاطر دارید؟ راستی بالاخره آن نماینده را اعدام کردند یا نه؟ یا الآن توی حبس ابد است؟ماجرای آن کسی که یک زباله‌گرد را چپه کرد توی سطل زباله را چطور؟ آن را که دیگر حتماً ...
دوشنبه، 10 مهر 1402 - 08:08
پرونده روزی روزگاری تلویزیون | صفحه نهم
پخش سریال «روزگار قریب» در سال 1386 از تلویزیون ایران آغاز شد. سریالی که بر اساس زندگی دکتر محمد قریب، بنیان‌گذار پزشکی نوین اطفال در کشور ساخته شده و فیلم‌برداری آن از اسفند سال 1381 آغاز و در 28 مهر 1387 پایان گرفت. به‌علاوه عیاری به بهانه‌ی مرور ز...
چهارشنبه، 14 تیر 1402 - 09:30
وقتی کودکان کار، سر راه آنجلوپولوس را می‌گیرند!
قهرمان فیلم «ابدیت و یک روز»، الکساندر، یک نویسنده‌ی مشهور و موفق است که در واپسین روزهای زندگی‌اش آنچه را از سر گذرانده مرور می‌کند. مهم‌ترین اتفاقی که برای الکساندر می‌افتد آشنایی غیرمنتظره با یک «کودک کار» است که از آلبانی و به‌قصد کار کردن به یون...
یکشنبه، 21 خرداد 1402 - 00:14
پرونده اردیبهشت کاغذی | صفحه هفتم
طرح جلد کتاب همیشه محل هنرنمایی گرافیست‌های خوش‌ذوق و دقیق بوده است اما به نظر می‌رسد از اواخر دهه‌ی هشتاد نوآوری در طراحی جلد مسیری را آغاز کرد که نتیجه‌اش غیرقابل پیش‌بینی بود. گاهی پارچه، گاهی بند کفش و حتی چیزهای عجیب‌تر در طراحی جلد کتاب‌ها استف...
جمعه، 22 اردیبهشت 1402 - 15:31
پرونده قهرمانان بی‌داستان | صفحه هشتم
کارگر نزدیک‌ترین رابطه را با «کار» خودش دارد و خیلی بیش از اینکه صاحب‌کار بداخلاق و مستبد را ببیند، ابزار کار خودش را می‌بیند، با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند و به‌مرور آن‌ها عضوی از اعضای بدن او می‌شوند. اما در ادبیات اعتراضی جهان که در مکاتب ناتورال...
دوشنبه، 11 اردیبهشت 1402 - 12:00
پرونده از شیشه رنگی کلیسا | صفحه پانزدهم
به هر حال وقتی از زویا پیرزاد حرف می‌زنیم داریم از مهم‌ترین رمان‌نویس ارمنی ایران حرف می‌زنیم. نویسنده‌ای که با خلق رمان «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» اولین ارمنی رمان‌نویس در ایران شد. او متولد 1331 در آبادان است و اکنون در ایروان زندگی می‌کند.
پرونده از شیشه رنگی کلیسا | صفحه چهارم
"آندره آرزومانیان" یکی از بهترین پیانیست های ایران و یک نمونه‌ی نادر در کشف و اجرای واریاسیون بود. اوج قدرت نوازندگی او را می‌توان در تک‌نوازی هایی شنید که در همکاری با مجید انتظامی داشته شنید. ملودی های انتظامی عموماً ساده هستند ولی وقتی از زیر د...