مجله میدان آزادی: بیست و ششمین شماره از «کاغذ اخبار هنر» مجله میدان آزادی منتشر شد. طبق سنت مجله میدان آزادی، پایان هر ماه، سررسید انتشار کاغذ اخبار آن ماه است. این شماره به اخبار سینما، ادبیات، موسیقی و معماری در آبان‌ماه 1403 اختصاص دارد که در ادامه و به قلم «حنانه شکیبا» بخوانید:
ادبیات در پیچ‌و‌خم جایزه‌ها و سینما
کاغذ اخبار آبان ماه را با کتاب و مهمترین اتفاقات ادبی ایران و جهان آغاز خواهیم کرد. درمهر ماه نوبل ادبیات 2024 و در آبان ماه جایزه بوکر 2024 هر دو خبرهای مهم ادبیات بودند. اما مهمتر از همه این‌ها شاید؛ مهمترین اتفاق در این دو رویداد انتخاب دو نویسنده‌ی زن در جایزه‌هایی که به شدت مردانه بوده‌اند است. ادبیات روزگاری در تسخیر مردان بود اما اتفاقات این چند سال اخیر خبر از این دارد که مردان در این ماراتن استقامت، ظاهرا جام طلایی را به دست زنان خواهند سپرد! هان کانگ سیزدهمین زنی است که نوبل ادبیات گرفته است و سامانتا هاروی هفدهمین زنی است که بوکر 2024 را به خانه برده است.
سامانتا هاروی؛ برنده بوکر 2024 همراه با اثر برگزیده‌اش رمان «مدار»
برخی خبرها در مرز سینما و ادبیات قرر دارند. اما چون خبرهای سینما همیشه بیشتر از ادبیات است. این دو خبر را در دسته‌ی ادبیات قرار می‌دهیم که سرچشمه همیشه مقدم‌تر از رود است. خبرهایی از ادبیات ژاپن که در ایران و جهان طرفداران پروپاقرصی دارند و در قطار اقتباس به ایستگاه سینما رسیده‌اند.
اولین خبر اینکه روایت موراکامی از زلزله کوبه‌ی ژاپن در کتاب «پس از زلزله» به سینما می‌آید. این اقتباس به کارگردانی «اینوئه تسویوشی» بر اساس چهار داستان از شش داستان کوتاه در کتاب موراکامی به همین نام است که در سال ۲۰۰۰ منتشر شده است و از گزینه‌های اکران در جشنواره‌های بزرگ سینمایی در نیمه‌ی اول سال ۲۰۲۵ محسوب می‌شود.
ترجمه فارسی رمان «بعد از زلزله» اثر هاروکی موراکامی
و دومی اینکه «منظر پریده رنگ تپه‌ها»، اولین رمان کازوئو ایشی گورو نویسنده‌ی برنده‌ی جایزه‌ی نوبل، به صورت مشترک در دو کشور ژاپن و انگلستان نیز در قالب یک فیلم بلند ساخته می‌شود.
ظاهرا این فیلم یک درام معمایی خواهد بود که اسرار خاطرات یک بیوه‌ی ژاپنی را در فاصله‌ی بین ناکازاکی پس از جنگ در ژاپن دهه‌ی ۱۹۵۰ و انگلستان دهه‌ی۱۹۸۰ در پایان دوران جنگ سرد، روایت می‌کند.
رمان «منظر پریده رنگ تپه‌ها» نیز که 22 سال پیش منتشر شده است با تمرکز بر داستان یک زن میانسال ژاپنی نوشته شده که تنها در انگلستان زندگی می‌کند. وقتی دختر کوچکتر وی به ملاقات او می‌آید، آن‌دو در مورد خودکشی دختر بزرگتر زن و تلاش‌های زن برای شروع زندگی در کشوری جدید صحبت می کنند. باید ببینیم این دو اثر سینمایی، اقتباسی وفادارانه به دو اثر بزرگترین نویسندگان ژاپن خواهند بود یا نه؟
طرح جلد اولین نسخه‌ی رمان «منظر پریده رنگ تپه‌ها» نوشته‌ی کازائو ایشی گورو
یکی از تنها سه نسخه‌ی کمیاب کتاب «شازده کوچولو» که ویرایش‌ها و دست‌نویس‌های «آنتوان دوسنت اگزوپری» هم در آن هست، در نمایشگاه سالانه هنر ابوظبی که اواخر نوامبر برگزار می‌شود به نمایش گذاشته خواهد شد و ۱.۲۵ میلیون دلار ارزش‌گذاری شده است.
همراه این کتاب، دو طراحی با مداد نیز وجود دارد که یکی از آن‌ها بازگشت شازده کوچولو به خانه را به تصویر می‌کشد.
«شازده کوچولو» از محبوب‌ترین کتاب‌های کودکان است و بدون در نظر گرفتن متون مذهبی، کتابی است که بیشترین ترجمه را در جهان داشته است.
نسخه کمیاب کتاب «شازده کوچولو»
سینما و تلویزیون مثل همیشه پر هیاهو!
از حاشیه‌های مهم سینمایی تلویزیونی این ماه واگذاری سریال «78 متر» کیانوش عیاری از طرف تلویزیون به یکی از پلتفرم‌های پخش فیلم بود که پیشتر عیاری گفته بود حتما در تلویزیون و از شبکه‌ی یک سیما پخش می‌شود. اما مهدی نقویان، رئیس فعلی سیما فیلم، در آبان‌ماه آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت: «صداوسیما به دلایلی تصمیم گرفت این سریال را پخش نکند، همکاری صد درصد هم برای فروش آن دارد که امیدواریم به نتیجه برسد».
پیشتر قرار بود این سریال که 8 سال از آغاز ساختش گذشته است، مرداد سال ۱۴۰۰ روی آنتن شبکه‌ی یک برود و حتی تیزر آن نیز منتشر شد اما این اتفاق رخ نداد.
کیانوش عیاری در پشت صحنه سریال «87 متر»
حالا که اسم از رئیس سیما فیلم در این گزارش آمد، بد نیست بگوییم که نقویان در آخرین نشست خبری که در آبان‌ماه برگزار کرد علاوه بر دست رد زدن به سینه‌ی سریال کیانوش عیاری، گفت: «فصلِ دوم‌سازی در دستور کار جدی تلویزیون است.» این یعنی اینکه باید منتظر فصل دوم سریالهای محبوب تلویزیون و یا حتی نامحبوب باشیم! حال سوال اینجاست که طبق آمار، در سریالهای ایرانی، نسخه‌ی اول، غالبا و جز در موارد استثنایی موفق‌ترین نسخه‌ی هر سریال بوده است و در فصول بعدی هر سریال با افت بیننده رو‌به‌رو می‌شود؛ در چنین شرایطی که تلویزیون به صورت عادی بینندگان خود را به دلایل متعدد از دست داده است چرا باید از طرح شکست‌خورده‌ی فصل دوم‌سازی حمایت کند؟
از موفق‌ترین سریالهای چند فصلی تلویزیون که البته موفقیت همه‌ی فصل‌هایش مثل هم نبود، سریال پایتخت است مه پس از کش و قوس‌های بسیار بالاخره قسمت هفتم آن هم در حال ساخت است. خبر خوش هم اینکه هومن حاجی‌عبدالهی تصویری همراه با هدایت هاشمی در اینستاگرامش منتشر کرد و از ادامه‌ی فیلمبرداری «پایتخت ۷» در شیرگاه خبر داد و نوشت: «بزرگترین رسالت پایتخت، شاد کردن دل مردم است».
با نزدیک شدن به بهمن‌ماه، و مهمترین رویداد سینمایی ایران در این ماه، کم کم خبرهایی از جشنواره فیلم فجر بر صفحات رسانه‌ها ظاهر شد. در جدیدترین خبر از چهلوسومین جشنواره فیلم فجر، رائد فریدزاده که به‌تازگی بر مسند سازمان سینمایی ایران تکیه داده است، محمد مهدی حیدریان، سید محمد بهشتی، حسین انتظامی، فرهاد توحیدی، علیرضا شجاع نوری، محمد مهدی عسگرپور، علیرضا تابش، منوچهر محمدی و منوچهر شاهسواری را به عنوان اعضای شورای سیاستگذاری چهلوسومین جشنواره‌ی فیلم فجر معرفی کرد. با مشخص شدن اعضای این شورا، برخی از رسانه‌ها معرفی این تیم را بازگشت پدرخوانده‌ها به مدیریت سینمای ایران می‌دانند.
شورای سیاستگذاری چهلوسومین جشنواره فیلم فجر
فریدزاده در اواسط آبان‌ماه نیز منوچهر شاهسواری را دبیر چهلوسومین جشنواره فیلم فجر معرفی کرد. تیم جدید سینمایی دولت چهاردهم با تاکید وزیر فرهنگ باید بر تغییر مسیر جشنواره‌ی فیلم فجر و بازگرداندن هنرمندان و تماشاگران قهر کرده به سینما تلاش کنند. باید منتظر بود تا بهمن‌ماه و تماشای تغییرات سینمای ایران!
اما خبر بعدی در سینما اینکه پوران درخشنده، پس از «هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند» بالاخره خبرهایی از «هیس! پسرها فریاد نمی‌زنند» در رسانه‌ها منتشر کرد. پوران درخشنده درباره‌ی فیلم «هیس! پسرها فریاد نمی‌زنند» گفت این فیلم در مرحله ساخت متوقف شد و با مشکلاتی در تامین بودجه مواجه بود.
ظاهرا پس از رفع مشکل بودجه‌ی فیلم «هیس پسرها فریاد نمی‌زنند»، مدت زمان پروانه ساخت آن به اتمام رسید اما به دلایلی که درخشنده هم می‌گوید نمی‌داند چیست، علی‌رغم تمام توضیحاتی که ارائه شده است، پروانه ساخت فیلمش را تمدید نکرده‌اند که این تصمیم هم جای تعجب دارد. در فصلی از تاریخ سینمای ایران قرار داریم که شواهد، مرگ سینمای اجتماعی ایران که مهمترین شناسه‌ی سینمای پس از انقلاب بود را شاهد هستیم؛ چرا حالا که کارگردانانی با تمام مشکلات، سعی در زنده نگه داشتن آن دارند، همکاری‌های لازم صورت نمی‌گیرد؟
پوران درخشنده و بازیگران فیلم «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند»
و دیگر اینکه فیلم‌های کمدی همچنان پیشتاز جدول فروش گیشه هستند. فیلم‌های سینمایی «صبحانه با زرافه ها»، «زودپز»، «باغ کیانوش»، «سه جلد»، «نبودنت» و «شبگرد»، «نفرین آرتا» فیلم‌هایی هستند که در آبان‌ماه در گیشه با هم رقابت داشتند.
درهفت روز گذشته، سینمای ایران به فروش ۴۵ میلیارد و ۳۷۹میلیون و ۶۹۷ هزار تومانی رسید که نشان‌دهنده‌ی کاهش هفت میلیاردی نسبت به هفته گذشته است و به‌نظر می‌رسد روند صعودی فروش سینما به‌واسطه‌ی اکران فیلم‌های جدید متوقف شده است.
فیلم «صبحانه با زرافه‌ها» به کارگردانی سروش صحت که از ۹ آبان اکران شده، در هفته سوم با فروش ۱۸ میلیارد و ۲۸۳ میلیون تومان و جذب ۳۱۹ هزار تماشاچی به رتبه اول جدول فروش رسیده است. و تاکنون توانسته به فروش پنجاه و یک میلیارد و ششصد و پنجاه و سه میلیون و چهل و چهار هزار تومان برسد.
زودپز به کارگردانی رامبد جوان نیز که از ۱۷ مهر اکران شده، با فروش ۱۸ میلیارد و ۲۷۶ میلیون و یک کاهش دو میلیاردی در رتبه دوم قرار گرفته و جایگاهش را نسبت به هفته‌های پیش از دست داده است. «زودپز» از ۱۷ مهر ۱۴۰۳ در سینما‌های ایران اکران شد و در بیش از یک ماه اکران در سینما‌های کشور توانسته به فروش صد و پنجاه و هفت میلیارد و چهارصد و نوزده میلیون و پانزده هزار و پانصد تومان برسد.
انیمیشن «ببعی قهرمان» نیز که از چهارم مهر اکران شده، با فروش چهار میلیارد و ۲۲۶ میلیون تومان اگرچه در جایگاه سوم قرار گرفته اما همچنان با کاهش فروش در گیشه مواجه بوده است.
سینمای جهان و سریال‌سازی
در سینمای جهان هم درحالی‌که دو ماه تا پخش فصل دوم سریال «بازی مرکب» باقی مانده، در خبرها آمده است که نسخه‌ی انگلیسی زبان این سریال را دیوید فینچر، فیلمساز تلخ آمریکایی، در سال ۲۰۲۵ برای نتفلیکس می‌سازد. حال و هوای این سریال به دیگر آثار فینچر که لحن تلخی دارند نزدیک است.
فصل اول «بازی مرکب» پاییز سال ۲۰۲۱ در دسترس قرار گرفت و به پربیننده‌ترین سریال اصلی تاریخ نتفلیکس تبدیل شد. اردیبهشت‌ماه امسال لی جونگ-جه، بازیگر نقش سونگ گی-هون از شروع پخش فصل دوم این سریال در ماه دسامبر ۲۰۲۴ برابر با آذر/دی ۱۴۰۳خبر داده بود.
سریال بازی مرکب
اسم نتفلیکس آمد، بد نیست بدانید سامانه‌ی نمایش آنلاین نتفلیکس به حذف ۱۹ فیلم فلسطینی یا درباره‌ی فلسطین از این پلتفرم اقدام کرده است.
نتفلیکس به انتقادات مربوط به حذف این ۱۹ فیلم از پلتفرم استریم خود، تنها در بیانیه‌ای اعلام کرد که مجموعه‌ای تحت عنوان «داستان‌های فلسطینی» که شامل ۳۲ فیلم بود، در اکتبر ۲۰۲۱ به عنوان بخشی از یک قرارداد سه ساله صدور محتوا بود که منقضی شده است. «مانند همیشه، ما به سرمایه‌گذاری در طیف وسیعی از فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی با کیفیت ادامه می‌دهیم تا نیازهای اعضای خود را برآورده کنیم و صدای کشورهای مختلف باشیم.»
تصمیم به عدم تمدید مجموعه داستان‌های فلسطینی به عنوان بخشی از قرارداد صدور محتوا، ائتلافی از گروه‌های حقوق بشری از جمله ائتلاف «آزادی به پیش» را واداشت تا نامه‌ای سرگشاده به تیم اجرایی نتفلیکس بنویسند و توضیح دهند چرا ۱۹ فیلم فلسطینی یا درباره فلسطینی‌ها حذف شده است.
سوال اینجاست که چرا در این برهه‌ی زمانی که بیش از دو میلیون فلسطینی در غزه تحت نسل‌کشی نظامیان اسرائیلی قرار دارند آیا این عمل نتفلیکس باعث نخواهد شد صدای فلسطینی‌ها به حاشیه رانده شود؟ آیا این اقدام با سیاست «صدای کشورهای مختلف بودن» نتفلیکس تناقض ندارد؟
از دیگر اخبار سینما و تلویزیون اینکه نسخه‌ی ترکی سریال «شهرزاد»، نُقل خبرهای سریالی آبان‌ماه بود و در اوایل آبان با انتشار فیلمی، از استایل و گریم بازیگران ترکی این سریال رونمایی شد و به یکی از مهمترین خبرهای سریالی رسانه‌ها تبدیل شد.
تصاویر سیمای بارلاس در نقش شهرزاد، اسماعیل حاجی‌اوغلو در نقش قباد، ایتاچ شاشماز در نقش فرهاد در نسخه‌ی ترکی سریال شهرزاد
در این تصاویر سیمای بارلاس در نقش شهرزاد، اسماعیل حاجی‌اوغلو در نقش قباد، ایتاچ شاشماز در نقش فرهاد، و بورجو کاورار در نقش شیرین جلوی دوربین رفته‌اند.
موسیقی: گلزار کجا، خواجه‌امیری و چاووشی کجا
در آبان‌ماه، انتشار تک آهنگ جدید محمدرضا گلزار با نام «بیچاره من» که این روزها علاوه بر کسوت بازیگری و خوانندگی دستی هم بر آتش اجرا دارد، واکنش‌هایی را در پی داشت. رسانه‌های منتقد خوانندگی گلزار معتقدند او بیش از اینکه از ترانه، تنظیم و صدا در این آهنگ‌ها بهره برده باشد از شهرتش بهره برده است!
اما برخلاف آثار نه‌چندان حرفه‌ای برخی از سلبریتی‌ها که ذکرشان در خطوط پیشین آمد، احسان خواجه‌امیری بعد از ۶ سال، جدیدترین آلبوم خود با نام «این روزها» را در ۸ قطعه و در همکاری با هنرمندانی همچون علیرضا افکاری، هومن نامداری، امیربهادر دهقان، حسین غیاثی، اهورا ایمان و... از یکشنبه ۲۷ آبان روانه‌ی بازار موسیقی کرد.
خواجه‌امیری که از نسل سوم خوانندگان پاپ کشور است دهمین آلبوم خود را در روزگاری منتشر می‌کند که بسیاری از هم‌نسلانش به انزوا کشیده شدند و خوانندگان مطرح، این روزها به انتشار تنها یک تک‌آهنگ بسنده می‌کنند. اما خواجه امیری بعد از 6 سال نه تنها پرقدرت که حرفه‌ای نیز به روی استیج آمده است.
احسان خواجه امیری و علیرضا افکاری | همکاری در آلبوم «این روزها»
خبر دیگر از عالم موسیقی ایران اینکه رسانه‌ها با بررسی پرمخاطب‌ترین آهنگ‌های مهر و آبان، ترانه «همین مونده بود» محسن چاووشی را پرمخاطب‌ترین ترانه این دو ماه اعلام کردند که بیشترین میزان بازدید، پسند و انتشار را داشت.
تئاتر: آنجا چراغی روشن است
اکبر زنجانپور که بعد از 8 سال دوری از صحنه، آبان‌ماه با نمایش «اکتینگ» در تماشاخانه‌ی ایرانشهر به روی صحنه رفته بود به علت فشار کار در بخش مراقبت‌های ویژه‌ی بیمارستان بستری و اجراهای نمایشش برای یک هفته متوقف شد. اما شنبه ۱۹ آبان ماه مرخص شد و به رسانه‌ها گفت اجرای نمایش اکتینگ از روز سه‌شنبه ۲۲ آبان‌ماه آغاز می‌شود.
اکبر زنجانپور پس از هشت سال در حال تمرین نمایش «اکتینگ»
اجرای اپرای مولوی از شاهکارهای بهروز غریب‌پور هم در آبان‌ماه پس از سال‌ها به روی صحنه رفت که جزئیات آن را می‌توانید اینجا بخوانید.
معماری: تلفیقی از سنت و مدرنیته
در شاخه‌ی معماری نیز طرح ایرانی پروژه‌ی «شوپه» (Shoupé)، ساخت یک مرکز تجاری، مسکونی و تفریحی در ساحل بابلسر برنده‌ی جشنواره جهانی معماری سال 2024 شد.
این طرح در بخش «پروژه‌های آینده» و در زیرگروه ساختمان‌هایی با «استفاده‌ی چندمنظوره» رتبه‌ی اول این جایزه جهانی را به دست آورد. ویژگی خاص این طرح این است که ساختار سنتی محله‌ها و روستاهای شمال ایران را در قالب یک برج مدرن مجسم می‌کند و شما با یک سازه‌ی کاملا مدرن اما با حال و هوای معماری سنتی روستاها و طبیعت مازندران و با تاکید بر سازمان محله، رو‌به‌رو می‌شوید. این برج که با الهام از روستاهای کوهستانی مازندران به صورت بلندمرتبه و در ارتفاع طراحی شده است میدان‌های عمومی و بازارهای محلی را نیز در تمام محله‌های 18 طبقه‌ی خود جای داده است.
نمایی از طراحی برج «شوپه» | برنده جشنواره جهانی معماری 2024
در توضیح نام این پروژه آمده است: در مناطق شمالی گیلان و مازندران در ایران، سنت برنج‌کاری از دیرباز به دیده‌بانی کوشا با نام محلی «شوپه» متکی بوده است؛ نگهبان شب‌پایی که وظیفه‌ی حیاتی «شب‌پایی» را بر عهده دارد و از شالیزارها در برابر حیوانات وحشی شب‌زی محافظت می‌کند. برج شوپه با الهام از این میراث، مانند یک چراغ دریایی در کنار دریا ایستاده و نور خود را بر چشم‌انداز اطراف می‌تاباند و بر آن نظارت می‌کند.
جشنواره جهانی معماری (WAF) یکی از معتبرترین رویدادهای معماری در دنیاست که در اواسط آبان‌ماه مراسم نهایی تازه‌ترین دور‌ه‌ی آن در سنگاپور برگزار شد و برندگان نهایی خود را اعلام کرد.
نقاشی و هوش مصنوعی
رد پای هوش مصنوعی در تمام صفحات خبری این روزها دیده می‌شود! در آبان‌ماه در عالم نقاشی نیز اولین اثر هنری خلق شده توسط ربات انسان‌نما به قیمت ۱.۳۲ میلیون دلار به فروش رسید. پرتره کشیده‌شده از «آلن تورینگ» (پدر علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی) با عنوان «خدای هوش مصنوعی» (God AI) توسط یک ربات که Ai-Da نام دارد قرار بود در حراجی با قیمت 150 هزار پوند (196 هزار دلار) فروخته شود. زمانی که این اثر هنری در حراجی «ساتبیز» به مزایده گذاشته شد، ۲۷ پیشنهاد خرید دریافت و در نهایت به قیمتی فراتر از پیش‌بینی‌ها با قیمت 1.32 میلیون دلار فروخته شده است.
این برای اولین‌باری است که اثر تولیدشده توسط یک ربات در حراجی با قیمت قابل‌توجهی به‌فروش می‌رسد.
درگذشتگان عالم هنر در آبان‌ماه
تونی تاد، چهره محبوب هالیوود مهمترین شخصیتی بود که عالم هنر در آبان‌ماه از دست داد. سینما دوستان تونی تاد را با صدای «ونوم» و شخصیت «کندی‌من» می‌شناسند.
تونی تاد، با بیش از ۲۰۰ نقش‌آفرینی در سینما و تلویزیون از جمله فیلم‌های «جوخه»، «مقصد نهایی»، «مقصد نهایی»، «صخره» و «کندی‌من» در سن ۶۹ سالگی چشم از جهان فروبست.
تونی تاد صدا پیشه‌ی شخصیت «ونوم» و بازیگر نقش «کندی‌من»
آنچه تونی تاد را در نظر مردم بسیار محبوب کرده بود علاوه بر سینما این بود که او از شهرتش در سینما و تلویزیون برای فعالیت‌های اجتماعی و برگزاری سمینار‌های بازیگری برای بچه‌های محروم استفاده می‌کرد.
تا کاغذ اخبار ماه بعد، منتظر ما باشید و در پناه حق.