مجله میدان آزادی: دهمین ماه از سال 1402 به پایان رسید و مثل همیشه نوبت به مرور اخبار هنر و ادبیات در قالب «کاغذ اخبار هنر» رسید. دهمین شماره‌ی این ماهنامه را به قلم خانم «حنانه شکیبا» بخوانید:
زمستان آمد و با شروع دی ماه حال و هوای دنیای هنر، هم در ایران و هم در جهان با شروع سال جدید میلادی، رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. زمستان، آبستن بهار است و با تب و تاب آمدن بهار انگار خبرهای شاخه‌های مختلف هنری نیز به سمت رویش و بالندگی پیش می‌روند. این شما و این کاغذ اخبار دی ماه با خبرهایی از دنیای ادبیات، تئاتر، موسیقی، سینما و هنرهای تجسمی به روایت و انتخاب مجله‌ی میدان آزادی.
با رسیدن به میلاد حضرت مسیح علیه‌السلام، و آغاز سال نوی میلادی، عالم هنر و پیشتاز این عالم یعنی سینما، پر شد از خبرهای مربوط به پایان سال 2023 و آغاز سال 2024. در فصلنامه‌ی پاییز کاغذ اخبار از اعلام نامزدهای گلدن‌گلوپ گفتیم و از مهمترین اتفاقات سینمای جهان در دی ماه علاوه بر اعلام نامزدهای اسکار، اعلام برندگان دو جایزهی گلدن گلوپ و امی بود که هر کدام طرفداران خودش را داشت.
گلدن‌گلوپ 2024 و دو غافلگیری بزرگ
منتقدان، برگزیدگان گلدن گلوب را موثرترین انتخاب بر برگزیدگان اسکار می‌دانند و از این جهت، اهمیت گلدن‌گلوب دوچندان می‌شود.
اما گلدن‌گلوب 2024 دو غافلگیری بزرگ داشت؛ فیلمی که همه انتظار داشتند حداقل نیمی از جوایز را از آن خود کند تنها در دو بخش نه چندان مهم جایزه گرفت و آن فیلمی نبود جز «باربی»! هشتاد و یکمین دوره‌ی جوایز سینمایی و تلویزیونی گلدن گلوب در حالی به کار خود پایان داد که فیلم «باربی» را می‌توان بی‌تردید بازنده‌ی بزرگ این جایزه دانست! باربی با همه‌ی موفقیتش در گیشه و نامزدی در چند رشته، چندان موفقیتی در این جایزه نداشت و موجب غافلگیری بسیاری از مخاطبان سینما شد.
داوران گلدن‌گلوب با هوشمندی دریافتند که موفقیت این فیلم در گیشه به معنای موفقیت هنری این اثر نیست و اگرچه نامزد دریافت 9 بخش در این جایزه بود اما تنها موفق به کسب جایزهی جدید «دستاورد گیشه» و جایزهی «بهترین ترانه‌ی اصلی» شد و مهم‌تر اینکه «باربیِ میلیاردر» در شاخه‌ی بهترین فیلم «کمدی-موزیکال» یعنی مهمترین جایزه‌ای که می‌توانست دریافت کند، به فیلم «بیچارگانِ» یورگوس لانتیموس باخت.
برای بازیگران بومی بسیار نادر است که در هالیوود نقش‌های اصلی را بازی کنند و غافلگیری بعدی گلدن‌گلوب این بود که «لیلی گلداستون» بازیگر فیلم «قاتلان ماه کامل» به عنوان نخستین بازیگر سرخپوست، برنده‌ی این جایزه در تاریخ ۸۱ ساله‌ی جوایز گلدن‌گلوب شناخته شد.
«اوپنهایمر» مهمترین جایزه‌ها، یعنی بهترین فیلم، کارگردانی، بازیگر نقش اصلی مرد و نقش مکمل و موسیقی متن را از آن خود کرد و در بخش انیمیشن نیز، «پسر و مرغ ماهیخوار» آخرین اثر هایائو میازاکی، گوی سبقت را از رقیبان قدرتمندی چون «برادران سوپر ماریو» و «مرد عنکبوتی میان دنیای عنکبوتی» ربود.
جا‌به‌جایی مرزهای فروش سینمای ایران
در سینمای ایران به جز اعلام اسامی فیلم‌های حاضر در چهل‌ودومین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم فجر در بخش‌های «سودای سیمرغ»، «فیلم اولی‌ها» و «پویانمایی»، اتفاق قابل عرض دیگر جا‌به‌جایی مرزهای فروش سینمای ایران در دی ماه بود که از مرز هزار میلیارد تومان گذشت. پیش‌بینی عوامل اقتصادی سینما این بود که سینمای ایران تا پایان امسال به این رقم فروش برسد اما استقبال مردم از سینما، این رقم را دو ماه زودتر از موعدی که تصور می‌شد محقق کرد.
بازگشت مرد خاطره‌ها به سینما
در دنیای موسیقی ایران هم علاوه بر روی صحنه رفتن مجدد مجید انتظامی در کنسرت «همراه با خاطره‌ها» که به دلیل استقبال مخاطبان، دوباره در دی‌ماه برگزار شد، بازگشت این موزیسین 76 ساله به صحنه‌ی سینماست که پس از 13 سال کناره‌گیری از ساخت موسیقی فیلم در چهل و دومین جشنواره‌ی فیلم فجر با موسیقی متن فیلم سینمایی «مجنون» حضور دارد.
این فیلم بخشی از حماسه‌آفرینی شهیدان مهدی و مجید زین‌الدین در جزیره‌ی مجنون و عملیات خیبر، از مهمترین عملیات‌های جنگ ایران و عراق، را به تصویر می‌کشد.
تئاتر بی‌صدا اما پرحاشیه
کاغذ اخبار دی ماه سه خبر از هنر تئاتر دارد که در هیاهوی هنرهای این زمانه، تمام تلاش خود را می‌کند تا در عرصه‌ی هنر ایران زنده بماند. اولین خبر اینکه آثار پذیرفته شده در بخش مرور مسابقه‌ی تئاتر ایران در چهل و دومین جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر فجر معرفی شدند و خبر دوم اینکه، بیست‌و‌چهارم دی‌ماه از پوستر چهل و دومین دوره از جشنواره‌ی تئاتر فجر رونمایی و کمی حاشیه‌ساز شد! این پوستر به اعتقاد عده‌ای از اهالی تئاتر و گرافیک، در نگاه اول ارتباطی با فضای تئاتر برقرار نمی‌کند، نظر شما چیست؟
و آخرین خبر در حوزه‌ی تئاتر که به ادبیات هم طعنه می‌زند اینکه دوسالانه‌ی جایزهی «آثار برتر ادبیات نمایشی ایران»، نامزدهای دهمین دوره‌ی خود را اعلام کرد و از پوستر این جایزه رونمایی شد. منتخبین نهایی این جایزه امروز، جمعه ۲۹ دی‌ماه در خانه‌ی هنرمندان ایران معرفی می‌شوند.
جلال آل احمد و حاشیه‌هایش
در ادبیات نیز دو اتفاق مهم در کشور داشتیم؛ یکی برگزیدگان شانزدهمین دوره‌ی «جایزهی جلال آل احمد» بود که در رسانه‌ها با واکنش‌هایی رو‌به‌رو شد و از سردرگمی آن داد سخن رفت. نزدیکیِ صنفیِ غالب نامزدها به داوران جایزهی جلال، برخی گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی حلقه‌ی انحصاری داوران و برگزیدگان این جایزه و چند و چون اعتبار آن را تقویت کرد.
و دومین خبر ادبی اینکه با نزدیک شدن به بهمن‌ماه تنور جشنواره‌های فجر داغ شد و هجدهمین جشنواره‌ی شعر فجر در گیلان آغاز به کار کرد. آیین آغازین هجدهمین جشنواره‌ی بین‌المللی شعر فجر، امسال در استان گیلان و شهر رشت با حضور شعرای ملی و استانی آغاز شد تا این شهر، وجوه ادبی و شعرای پیشکسوت و جوان خود را دوباره مطرح کند.
دیوارنگاره‌ها، منتخب جشنواره‌ی هنرهای تجسمی
در حوزه‌ی هنرهای تجسمی نیز در اواخر دی ماه رونمایی از پوستر شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را در رسانه‌ها داشتیم. پوستر این دوره از جشنواره را صابر شیخ‌رضایی که سال گذشته تندیس طوبای زرین بخش قله‌ها را از پانزدهمین جشنواره‌ی هنرهای تجسمی فجر را گرفت طراحی کرد و امسال علاوه بر طراحی پوستر جشنواره‌ی شانزدهم، به عنوان داور بخش طراحی گرافیک نیز در جشنواره حضور دارد.
و خبر دیگر اینکه 3 اثر از منتخبین این جشنواره که بهمن ماه امسال در موزه‌ی هنرهای معاصر تهران، مراکز معتبر نمایشگاهی پایتخت و سایر استان‌ها برگزار می‌شود، در یک طرح نو، با خریداری امتیاز اثر از سوی شهرداری تهران و با نظارت هنرمند خالق اثر بر دیوار‌های مناسب شهر تهران اجرا خواهد شد.
از حذف نقاشی‌خط تا آسیب‌های هوش مصنوعی
در دی‌ماه از هنر خوشنویسی هم در رسانه‌ها خبرهایی بود. دوسالانه‌ی ملی خوشنویسی که در آبان‌ماه فراخوان داده بود امروز در قزوین افتتاح خواهد شد و مهمترین خبر این دوسالانه حذف نقاشی‌خط و جدایی این هنر از خوشنویسی است.
همچنین مسئولین این دوسالانه برای در امان ماندن آثار و داوری‌ها از خطرات هوش مصنوعی، ایده‌ی حضوری‌نویسی هنرمندانی که آثارشان به این رویداد راه‌یافته را اجرا خواهند کرد.
اگر از علاقه‌مندان به این هنر اصیل ایرانی هستید، از امروز ١۵ روز فرصت دارید به سرای بهشتیانِ سرای سعد‌السلطنه‌ی قزوین سری بزنید و از صدای چرخش قلم‌ها و رنگ جوهرها و زیبایی خط هنرمندان فارسی‌نویس لذت ببرید.
اگرچه دی‌ماه پر بود از خبرهای مهم هنری، اما اگر بخواهیم همه را اینجا بیاوریم، هم حوصله‌ی شما سر می‌رود و هم صفحه‌کلید رایانه می‌سوزد! پس بیایید بر کاغذ اخبار دی‌ماه نقطه‌ی پایان بگذاریم و سرنوشت باقی خبرها را بسپاریم به کاغذ اخبار بهمن‌ماه که بهمن هنری پرخبری، ما را انتظار می‌کشد.