مجله میدان آزادی: دوازدهمین ماه از سال 1402 به پایان رسید و مثل همیشه نوبت به مرور اخبار هنر و ادبیات در قالب «کاغذ اخبار هنر» رسید. دوازدهمین شماره‌ی این ماهنامه را به قلم خانم «حنانه شکیبا» بخوانید:
اسفند ماه، آخرین ماه از سال نیز به روزهای پایانی خود رسید و دیری نمی‌پاید که شمع تولد سال جدید را روشن کنیم. پایانِ ماه در مجله‌ی میدان آزادی برابر است با انتشار «ماهنامه‌ی کاغذ اخبار». بعد از یک بهمن پرخبر و شلوغ، طبیعی است که اسفندماه، ماهی خلوت‌تر از لحاظ خبری به نظر برسد اما اینطور نیست! اسفندماه هم به واسطه‌‌ی برخی رخدادهای هنری در ایران و جهان ماه خبری شلوغی بود؛ کاغذ اخبار اسفند ماه با خبرهایی از دنیای ادبیات، موسیقی، سینما و هنرهای تجسمی به روایت و انتخاب مجله‌ی میدان آزادی پیش روی شماست.
سینما همیشه در صدر
با اینکه تمام تلاش خود را به کار می‌بندیم تا کاغذ اخبار را با خبرهای دیگری غیر از هنر سینما آغاز کنیم اما هنر هفتم در هر شماره‌ی کاغذ اخبار باقی هنرها را کنار می‌زند و در صدر می‌ایستد.
سینمای ایران پس از روزهای پر تب و تاب چهل و دومین جشنواره‌ی فیلم فجر در بهمن ماه، در اسفند وارد فاز اکران نوروزی شد و علی‌رغم وجود فیلم‌های بسیاری که از سال گذشته به اکران نرسیده بودند، فیلم‌های جشنواره‌ی فجر امسال بیشترین تعداد اکران را داشتند که از میان آن‌ها «تمساح خونی» با یک هفته اختلاف، زودتر از باقی رقبایش در شانزدهم اسفند اکران شد و رکورد فروش روز دوم اکران در سینمای ایران را با فروش ٢ میلیارد و ٧٣٠ میلیون تومان شکست.
پوستر جدید فیلم «تمساح خونی»
دیگر فیلم‌های اکران نوروزی، 5 فیلم «نوروز»، «پرویز خان»، «بی‌بدن»، «ایلیا جستجوی قهرمان» و «آپاراتچی» هستند که در اسفند روی پرده رفتند و در نوروز پذیرای مخاطبین هستند.
علی نصیریان همچنان پویا
از چهره‌های سینمایی اسفند 1402، استاد علی نصیریان بودند که در اسفندماه به دلیل حضور در محافل هنری، در رسانه هم خبرساز شدند. اولین خبر، رونمایی از کتاب «نگاهی به زندگی و آثار علی نصیریان» روز پنجشنبه هفدهم اسفندماه بود.
نکوداشت و رونمایی کتاب زندگینامه علی نصیریان
در بخشی از کتاب «نگاهی به زندگی و آثار علی نصیریان» آمده است: «خیلی‌ها به من می‌گویند بیایید و تجربیات خود را در زمینه بازیگری و تئاتر منتقل کنید. خب چه چیزی را منتقل کنم؟ بیایم و به نسل جدید بگویم که در دوران دبیرستان برای تمرینات تئاتر گوشه پارک شهر که تازه داشتند درخت می‌کاشتند و حتی دیوار و نرده نداشت ما می‌رفتیم یک گوشه تمرین می‌کردیم؟ نسل جدید با پارامترهای امروزی می‌گوید خب شما دیوانه بوده‌اید! می‌خواهم بگویم که کسی نبود، جا نداشتیم یعنی نه ورک شاپی بود، نه جایی بود، نه اداره تئاتری بود، نه مرکز هنرهای نمایشی، نه تالار رودکی، نه فلان، نه سنگلج، هیچی هیچ جایی و ما در این شرایط تمرین و کار می‌کردیم».
دومین خبر، حضور ایشان در نمایش نسخه‌ی اصلاح و مرمت شده‌ی فیلم سینمایی «ناخدا خورشید»، ساخته‌ی ناصر تقوایی در موزه‌ی سینما و مرور خاطرات ساخت این فیلم از زبان علی نصیریان بود که مفصل آن را می‌توانید در خبر «گله‌مندی‌ام از دوبله «ناخدا خورشید» را پس می‌گیرم» بخوانید. علی نصیریان در اسفند ماه علاوه بر حضور در جشن اهدای رخصت‌نامه‌ی مکتب‌خانه‌ی سنگلج، به عنوان هنرمند پیشکسوت نمایش‌های ایرانی، رخصت‌نامه‌ی هنرجویان این مکتب‌خانه را امضا و به آنان اهدا کرد و در آخرین حضور در ضیافت افطار رئیس‌جمهور شرکت و از دغدغه‌های هنرمندان با مدیران کشور گفت. علی نصیریان نهمین دهه از زندگی خود را پشت سر می‌گذارد و از نسل طلایی هنرمندان نمایش ایران است.
علی نصیریان در مکتب‌خانه تالار سنگلج
از دیگر اخبار سینمای ایران، آغاز به کار جشنواره‌ی پویانمایی تهران، از ۱۳ تا ۱۷ اسفند ۱۴۰۲ و معرفی برگزیدگان تئاتر و موسیقی جشن «حافظ» بود.
پوست‌اندازی ادبیات با کتاب اولی‌ها و نویسندگان آمریکای لاتین
در حوزه‌ی ادبیات نیز علاوه بر اعلام نامزدهای اولیه‌ی ادبیات داستانی زنان که کتاب اولی‌ها سهم چشمگیری در آن داشتند، نامزدهای اولیه‌ی بوکر بین‌الملل هم اعلام شدند و حضور پررنگ نویسندگانی از آمریکای شمالی، اهالی ادبیات را به دهه‌ی درخشش این قاره در ادبیات جهان برد با معرفی چهره‌هایی چون گابریل گارسیا مارکز و «ماریو بارگاس یوسا».
«هاروکی موراکامی» نویسنده‌ی معروف هفتاد و پنج ساله‌ی ژاپنی در رویداد ادبی «جغد در بهار می‌خواند»- که برای جمع‌آوری کمک‌های مالی به کتابخانه‌ی بین‌المللی دانشگاه توکیو برگزار شده بود- داستان کوتاه هنوز منتشرنشده‌ی خود را با عنوان «کاهو» (Kaho) با صدای بلند خواند و تنها ۱۱۰۰ مخاطب خوش‌شانس فرصت شنیدن این داستان که به گفته‌ی موراکامی حدود ۱۰ روز پیش تمام شده بود را داشتند.
«اول‌شخص مفرد»، آخرین داستان کوتاه منتشرشده‌ی موراکامی، بیش از سه سال پیش عرضه شد.
موراکامی در حال خوانش داستان «کاهو»
در ایران نیز فراخوان جایزه‌ی ادبی سیمین و فراخوان جایزه‌ی قلم زرین از اخبار ادبی اسفندماه بود.
از حاشیه‌های کتاب و ادبیات در اسفندماه انتشار خبر اعتصاب کارکنان انتشارات علمی و فرهنگی بود که در رسانه‌ها خبرساز شد. این اعتصاب که در 29 بهمن شروع شد، دامنه‌های خبری آن به اسفندماه کشیده شد.
انتشارات علمی و فرهنگی ۳۸ سال قدمت دارد و از سال ۱۳۶۰ با ادغام دو مؤسسه انتشاراتی «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» و «مؤسسه انتشارات فرانکلین» آغاز به کار کرد. حالا اما کارکنان انتشارات علمی و فرهنگی اعلام کردند ناکارآمدی قاسم صفایی‌نژاد، مدیر این انتشارات، آن را به تعطیلی کشانده است.
موسیقی پر تب و تاب می‌نوازد
از موسیقی هم خبر اینکه در آستانه‌ی سال نو، در ۶ سالن تهران بیش از ۴۰ کنسرت از ارکستر سمفونیک تهران گرفته تا کنسرت خوانندگان جوان پاپ برگزار شد که رکوردی بی‌سابقه است.
از سوی دیگر و با وجود برگزاری تعداد پرشمار کنسرت‌ها در همه سبک و نوع و سلیقه، عدم برگزاری کنسرت علیرضا قربانی در اصفهان و حواشی بعد از آن به رسانه‌ها کشیده شد. در مهرماه امسال یک‌بار کنسرت علیرضا قربانی در اصفهان لغو شد. شایعات، علت لغو کنسرت او را حضور نوازندگان زن در این گروه عنوان می‌کردند. مسئولین وزارت ارشاد اما علت آن را عدم هماهنگی سایر نهادهای تصمیم‌گیرنده برای برگزاری کنسرت اعلام و از شخص علیرضا قربانی عذرخواهی کرده بودند.
کنسرت علیرضا قربانی در اصفهان
در اسفند ماه نیز دوباره خبر برگزاری و لغو کنسرت این خواننده به رسانه‌ها کشیده شد و با پی‌گیری‌ها بالاخره 14 تا 21 اسفند در اصفهان برگزار شد. در این میان اما یک سوال اساسی مغفول می‌ماند و آن اینکه اگر حضور نوازنده‌ی زن غیرقانونی یا مغایر با شرع و عرف است، پس چرا مدرسه‌ی موسیقی دختران و پذیرش دانشجوی دختر برای رشته‌ی موسیقی داریم؟ آیا این نشان نمی‌دهد که چیزی فراتر از قانون در برخورد با موسیقی وجود دارد و آن اعمال سلیقه است.
تصویر سال و نمایشگاه رمضانی عکس
فراخوان بیستمین دوره‌ی جشن تصویر سال که در اوایل بهمن‌ماه منتشر شده بود، اول اسفند ماه با مستند «کیارستمی مشغول کار است» آغاز به کار کرد و در پانزدهم اسفند ماه، اختتامیه‌ی آن با تقدیر از رخشان بنی اعتماد (کارگردان)، ابراهیم حقیقی ( هنرمند گرافیست)، جواد علیزاده ( هنرمند کاریکاتوریست) و مریم زندی ( هنرمند عکاس ) به پایان رسید.
پوستر فراخوان بیستمین جشن تصویر سال
همزمانی ماه رمضان و اسفندماه هم بهانه‌ی خوبی است برای پرداختن به برخی آداب و رسوم این ماه از منظر هنر؛ رونمایی از کتاب عکس «نزدیک‌تر» و گشایش نمایشگاه عکس «نزدیک‌تر» تلاشی برای دیدن رمضان از قاب هنر است.
این مجموعه عکس‌ها، حاصل سفر سعید فرجی، عکاس و مستندساز، به ۱۴ کشور است که کوشیده در آن جلوه‌هایی کمتر دیده شده از زندگی مسلمانان از کشورهای هند، اندونزی، افغانستان، مالزی، عمان، ترکیه، عراق، سوریه، لبنان، فرانسه، مغرب، تانزانیا، عربستان و ایران را نشان دهد.
سینمای جهان: اوپنهایمر جایزه‌ها را درو کرد
خب بعد از ماه‌ها گمانه‌زنی و خبر و گزارش و تحلیل درباره‌ی اسکار 2024 بالاخره مهمترین جایزه‌ی سینمایی جهان برابر با دوشنبه 21 اسفند ماه برگزار شد و «اوپنهایمر» که با 13 نامزدی در صدر فهرست نامزدهای نهایی اسکار بود، مهمترین جوایز را درو کرد.
آخرین اثر کریستوفر نولان اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد و مکمل مرد، تدوین، موسیقی متن و فیلمبرداری را از دیگر رقبایش ربود. بعد از اوپنهایمر، «بیچارگان» ساخته‌ی یورگوس لانتیموس با 4 اسکار، از جمله جایزه کمتر پیش‌بینی شده‌ی بهترین بازیگر نقش اصلی زن را به خانه برد.
رابرت داونی جونیور-کریستوفر نولان-کیلین مورفی
باز هم بازگشت اسکورسیزی به مسیح
مارتین اسکورسیزی هم، اگرچه در اسکار 2024 توفیقی نداشت و فیلم «قاتلان ماه کامل» با وجود ۱۰ نامزدی، مانند دو فیلم دیگرش «دار و دسته‌های نیویورکی» (۲۰۰۲) و «مرد ایرلندی» (۲۰۱۹) دست خالی جوایز اسکار را ترک کرد، با حضور در جشنواره‌ی برلین جایزه افتخاری خرس طلایی برای یک عمر دستاورد هنری را دریافت کرد و در همین جشنواره از فیلم بعدی‌اش خبرهایی داد. اسکورسیزی که در دهه‌ی هشتم زندگی همچنان فیلم می‌سازد در گفتگو با خبرنگاران در برلین تایید کرد بر روی فیلمی درباره‌ی زندگی مسیح کار می‌کند و گفت: «می‌خواهم چیزی منحصر به فرد و متفاوت بسازم که بتواند تفکربرانگیز باشد و امیدوارم سرگرم‌کننده هم باشد».
در فصلنامه‌ی کاغذ اخبار بهار به این اشاره شد که مارتین اسکورسیزی، بعد از درخواست پاپ فرانسیس از هنرمندان که «مسیح را به ما نشان دهید»، در دیداری با پاپ، اعلام کرد فیلمنامه‌ای درباره‌ی «عیسی مسیح» در پاسخ به درخواست پاپ فرانسیس نوشته است.
دیدار مارتین اسکورسیزی با پاپ فرانسیس
افتتاح بیست و هشتمین جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان در شهر اردکان یزد هم از دیگر خبرهای مهم هنری در اسفند ماه بود که از سی‌ام بهمن ماه آغاز و تا ششم اسفند ادامه داشت و هنرمندان مطرح کشور در حوزه‌ی نمایش کودک و نوجوان مانند مریم سعادت، رضا فیاضی، سوسن مقصودلو، مجید قناد (عمو قناد)، آقای حکایتی و دیگر شخصیت‌های دوست داشتنی کودکان حضور داشتند.
این جشنواره در بخش‌های تئاتر خردسال، تئاتر کودک، تئاتر نوجوان، تئاتر خیابانی، نمایشنامه‌نویسی و نشست‌های تخصصی به اجرا درآمد و در بخش بین‌الملل نیز، میزبان نمایش‌هایی از کشورهای آفریقای جنوبی، روسیه، یونان، ایتالیا و اسپانیا بود.
پوستر بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان
هویت بنکسی لو می‌رود
از دنیای نقاشی هم خبر اینکه دوباره بنکسی دردسرساز شد! اما این‌بار نه برای دیگران که برای خودش! یک نقاشی چاپی از ملکه الیزابت در شمایل یک میمون، ممکن است او را ناگزیر به فاش کردن هویت خود کند.
گرافیتی «ملکه میمون» اثر بنکسی
دو کلکسیونر آثار هنری پس از ماه‌ها انتظار، در پی امتناع آشکار بنکسی از تأیید صحت نقاشی «ملکه میمون»، علیه شرکت این هنرمند با نام «Pest Control» (پِست کنترل) اقدام قانونی می‌کنند و ممکن است هویت این هنرمند ناشناس، پس از سال‌ها گمنامی لو رود.
مصاحبه‌‌ی خبرنگار بی بی سی در سال ۲۰۰۳، تنها نمونه شناخته شده‌ای است که او نامش را فاش می‌کند. در این مصاحبه از بنکسی پرسیده می‌شود که آیا نام واقعی او «رابرت بنکس» است یا خیر که او پاسخ می‌دهد «رابی».
نقاشی «هلی‌کوپترهای شاد» او نیز به‌زودی، در بیستم مارس به مزایده گذاشته خواهد شد. این اثر هنری ۱.۲ در ۱.۸ متری که سه هلی‌کوپتر جنگی «آپاچی» مزین به پاپیون‌های صورتی را نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۶ بر روی دیوار ساختمان اداری در شرق لندن ساخته شده بود، به‌زودی به مزایده گذاشته خواهد شد و ارزش تقریبی آن بین ۶۴۰۰۰۰ دلار تا ۸۹۰۰۰۰ دلار برآورد شده است.
گرافیتی «هواپیمای شاد» اثر بنکسی
بدرقه
کاغذ اخبار اسفند ماه را با یادی از درگذشتگان عالم هنر و ادبیات این ماه، ختم می‌کنیم! در حالی‌که عالم هنر در جهان در اسفند ماه دولتمند خلف، هنرمند فارسی‌زبان تاجیکی را به خانه ابدی‌اش بدرقه کرد، موسیقی ایرانی به سوگ جمشید عندلیبی، نوازنده‌ی پیشکسوت نی نشست.
پنجم اسفند ماه نیز اهالی دوبله، پرویز ربیعی، از پیشکسوتان عرصه‌ی دوبله را در سن ۸۴ سالگی از دست دادند. مرحوم ربیعی از مهمترین گویندگان نقش‌های مکمل در تاریخ دوبله ایران بود که در ارائه‌ی شخصیت‌ها و تیپ‌های مختلف و متضاد، بسیار توانا بود.
از شخصیت‌هایی که صدای مرحوم پرویز ربیعی برای ما به‌یادماندنی کرد می‌توان به «پدر پسر شجاع» در کارتون «پسر شجاع»، شخصیت «کائوچیو» در «جنگجویان کوهستان»، «ژاور» در کارتون «بینوایان» و «پت پستچی» اشاره کرد.
سینمای ایران هم «پردیس افکاری» را سوم اسفندماه بعد از یک دوره بیماری سخت در قطعه‌ی هنرمندان به خاک سپرد و اهالی رادیو «مرتضی تبریزی» از طنازان برنامه‌ی «صبح جمعه با شما» و «جمعه‌ی ایرانی» را از دست دادند.
ماه تمام، سال تمام و کاغذ اخبار اسفند هم تمام شد.