مجله میدان آزادی: با پایان فصل پاییز، به مرور مهمترین اخبار و رویدادهای هنری این فصل می‌پردازیم. این شماره از «کاغذ اخبار هنر»، را به قلم «حنانه شکیبا» می‌خوانید:
ادبیات در پاییز گل می‌دهد
کاغذ اخبار فصل پاییز را با کتاب و مهمترین اتفاقات ادبی جهان آغاز خواهیم کرد. از مهمترین اتفاقات ادبی پاییز که یکی از مهمترین رخدادهای ادبی سال نیز هست در مهرماه اتفاق افتاد و آن معرفی برنده نوبل ادبیات 2024 بود. «هان کانگ» نویسنده‌ی پنجاه ساله‌ی کره‌ای در حالی برنده نوبل ادبیات شد که در هیچ‌یک از گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه برنده نوبل ادبی 2024 کیست؟ نامش مطرح نشده بود. هان کانگ پیش‌تر برای رمان «گیاهخوار» برنده بوکر بین‌الملل 2016 شده بود. او هجدهمین زنی است که در طول 117 دوره‌ی این جایزه و اولین نویسنده‌ی زن آسیایی است که در ۱۲۱ سال تاریخ این جایزه برگزیده شده است.
دبورا اسمیت، مترجم رمان‌های هان کانگ به زبان انگلیسی نیز با اشاره به این موضوع که جایزه نوبل ادبیات عمدتاً به مردان سفیدپوست اعطا شده است، پس از پیروزی کانگ در این رقابت نوشت: «پیروزی هان کانگ به عنوان اولین زن آسیایی، این امیدواری را به ما می‌دهد که بالاخره به سوی دنیای ادبی عادلانه‌تری حرکت می‌کنیم که در آن هویت دیگر بر شایستگی سایه نمی‌افکند.»
هان کانگ برنده نوبل ادبیات 2024 و مترجم آثارش دبورا اسمیت
اما همه این‌ها باعث نمی‌شود که این رمان را بدون نقص و این انتخاب را شایسته خواند! در کنفرانس مطبوعاتی روز اهدای جایزه به هان کانگ در سوئد که در آذرماه برگزار شد، سوال تامل‌برانگیزی از سوی یک خبرنگار مطرح شد و آن اینکه کتاب «گیاهخوار»، در یک رده‌بندی جهانی در شمار کتاب‌های مضر قرار می‌گیرد! سوالی که اگر درست باشد سرنوشت کتاب او را تغییر خواهد داد؛ همانگونه که خود او در جواب این پرسش گفت: «اگر این کتاب به عنوان کتاب مضر شناخته شود، کتابداران مجبور به سانسور آن خواهند شد.»
درمهر ماه نوبل ادبیات 2024 و در آبان ماه جایزه بوکر 2024 هر دو خبرهای مهم ادبیات بودند. «سامانتا هاروی»، تنها نویسنده‌ی بریتانیایی حاضر در فهرست نهایی بوکر، برای نگارش پنجمین رمان خود با عنوان «مدار» به عنوان برنده جایزه ادبی «بوکر 2024» انتخاب شد.
«هاروی» پیش‌تر نیز در سال ۲۰۰۹ برای نگارش نخستین رمان خود که با عنوان «سرزمین بکر» منتشر شده بود، به فهرست نامزدهای اولیه «بوکر» راه یافته بود. «مدار» پس از نگارش رمان‌های «همه چیز ترانه است»، «دزد عزیز» و «باد غربی»، پنجمین رمان این نویسنده محسوب می‌شود.
سامانتا هاروی و رمان «مدار» | برنده بوکر 2024
هاروی پیروزی خود را به کسانی که «حامیان زمین هستند و نه علیه آن، و نه علیه کرامت انسان‌ها و زندگی‌های دیگر، و همه‌ی افرادی که از صلح صحبت، دعوت و برای صلح تلاش می‌کنند» تقدیم کرد.
از ادبیات جهان که بگذریم، در ادبیات ایران نیز خبر انتشار کتاب جدیدی از محمود دولت‌آبادی از مهمترین اخبار ادبی فصل پاییز محسوب می‌شود. محمود دولت‌آبادی که در دهه‌ی هشتم زندگی‌اش قرار دارد این سال‌ها پرکارتر از همیشه در حوزه‌ی کتاب است. او که در سی‌و‌پنجمین نمایشگاه کتاب تهران در اردیبهشت‌ماه سال جاری نیز کتاب «دُرّ یتیم: خشکیدن آب دهان عنکبوت» را از سوی نشر چشمه منتشر کرد، در آبان‌ماه از انتشار کتاب جدیدش با نام «آورده‌اند که...» خبر داد.
محمود دولت‌آبادی
دولت‌آبادی دباره‌ی این کتاب که داستان‌هایی به انتخاب و برگردان او از داستان‌های هزارویک شب است گفت: «موضوع قصه، انسان است. قصه جنبه‌های گوناگون دارد و بیشتر آشنایی جوانان با آن‌هاست. جوانان ما گرفتار اینترنت و شبکه‌های اجتماعی شده‌اند. این کتاب در واقع پیشنهادی ادبی در مقابل چیزهای فراوانی است که در اینترنت در دسترس جوانان است.»
از دیگر اخبار مهم ادبی جهان، تحت تاثیر وضعیت غیر انسانی غزه، بزرگترین بایکوت فرهنگی تاریخ توسط نویسندگان در جای جای جهان ادبی و انسانی بود. از برندگان بزرگترین جوایز ادبی جهان تا گمنامترین نویسندگان کشورهای کوچک. بیش از هزار نویسنده با امضای نامه‌ای که در تاریخ ۲۸ اکتبر (۷ آبان) منتشر شد، توضیح داده‌اند که صنعت نشر با «عمیق‌ترین بحران اخلاقی، سیاسی و فرهنگی در قرن بیست و یکم» روبه‌روست. نویسندگانی از جمله برندگان جایزه نوبل، جایزه پولیتزر و بوکر این کارزار را امضا کرده و به بزرگترین بایکوت فرهنگی تاریخ علیه صنعت نشر اسرائیل پیوسته‌اند.
سالی رونی (Sally Rooney)، ریچل کوشنر (Rachel Kushner) و آرونداتی روی (Arundhati Roy) از جمله نویسندگان برجسته‌ای هستند که در بیانیه‌ای متعهد شده‌اند با ناشران، جشنواره‌ها یا انتشارات موسسات فرهنگی رژیم صهیونیستی که «همدست در نقض حقوق فلسطینی‌ها هستند» همکاری نکنند.
شمار امضاکنندگان این نامه تا زمان تنظیم این گزارش از شش هزار نفر فراتر رفته است.
سینما: پاییز میلیاردی
حقیقت این است که جز آمار فروش و در صدر بودنِ همچنان کمدی‌سازها در گیشه، خبر خاصی در سینمای ایران در پاییز نبود! این آرامش قبل از طوفان سینما برای زمستان است که با آغاز جشنواره فجر به یک زمستان طوفانی تبدیل خواهد شد.
سینما‌ها در پائیز امسال، بیش از ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار مخاطب داشتند که این عملکرد، رشد ۴۳ درصدی به‌نسبت تابستان و ۱۴درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته را نشان می‌دهد.
سینمای ایران در فصل پائیز توانست با یک عملکرد قابل‌قبول، ۱۰ میلیون و ۶۸۹ هزار مخاطب داشته باشد. این تعداد مخاطب در ۲۴۱ هزار و ۴۸۳ سانس به تماشای فیلم نشستند و ۵۸۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون به گیشه واریز کردند.
در مهرماه، ضعیف‌ترین عملکرد پائیزی سالن‌های تاریک رقم خورد. در این ماه که با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها همراه بود و متغیر‌های سبک زندگی خانواده‌ها به‌نسبت شش‌ماه ابتدایی سال، تفاوت‌هایی پیدا کرد، ۲ میلیون و ۶۹۹ هزار نفر به سینما رفتند و گیشه به رقم ۱۵۰ میلیارد تومان رسید. در آبان و با تثبیت وضعیت زندگی، وفق پیدا کردن با هوای سرد و البته اکران فیلم‌های پرمخاطب جدید، آمار‌ها بهتر شد. در آذرماه هم مانند همیشه بهترین عملکرد فصل پائیز رقم خورد. به‌طوری‌که در این ماه، ۴ میلیون و ۸۵ هزار نفر به تماشای فیلم‌ها نشستند و سینما ۲۳۲ میلیارد تومان فروخت.
از دیگر خبرهای سینما برگزاری جشن حافظ بود که جزئیات آن را در این خبر بخوانید و همچنین آغاز و پایان جشنواره سینما حقیقت از مهمترین اتفاقات آذرماه در حوزه‌ی سینما محسوب می‌شود که امسال در سرمای زمستانی پاییز بسیار گرم برگزار شد و با استقبال خوبی از سوی مخاطبین مواجه شد.
تئاتر: بازگشت گلادیاتورها
افتتاحیه بیستمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران-مبارک در اواخر آذرماه نیز از خبرهای مهم فصل پاییز در حوزه‌ی تئاتر است.
بیستمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران-مبارک با شعار «رویای_سفید_دوستی» ۲۶ آذر تا ۳ دی ۱۴۰۳ در تهران در حال برگزاری است.
پوستر بیستمین جشنواره عروسکی تهران مبارک
بازگشت اکبر زنجانپور بعد از 8 سال دوری از صحنه با کارگردانی و اجرای نمایش اکتینگ و روی صحنه رفتن اپرای عروسکی مولوی پس از 5 سال از دیگر اتفاقات مهم حوزه‌ی تئاتر در فصل پاییز بود.
تجسمی: در قبضه‌ی حراج تهران
از مهمترین خبرهای حوزه‌ی تجسمی در فصل پاییز، برگزاری بیست‌و‌یکمین حراج آنلاین تهران در مهرماه بود که بعد از مدت‌ها به صورت آنلاین برگزار شد و نسبت به دیگر دوره‌های آنلاین این رویداد، مبلغ کل فروش و گردش مالی آن یک رکوردشکنی محسوب شد.
آثار این دوره از حراج تهران ویژه «هنر معاصر ایران»، با عرضه‌ی ۱۴۰ اثر در بخش‌های مختلف هنرهای تجسمی همچون نقاشی، حجم و عکس، در تاریخ ۱۸ و ۱۹ مهرماه در هتل پارسیان آزادی به نمایش گذاشته شد و ۱۳۲ اثر از ۱۴۰ اثرِ این حراجی در روز جمعه بیستم مهرماه چکش خورد. این ۱۴۰ اثر به تفکیک ۱۱۵ تابلو نقاشی، ۱۷ مجسمه و ۸ عکس بودند که فهرست کامل آن‌ها و گزارشی از چند و چون این حراج را در مطلب «فهرست: همه آثار فروخته شده در بیست‌و‌یکمین حراج تهران + تصاویر» مرور کنید.
معماری: تلفیقی از سنت و مدرنیته
در شاخه‌ی معماری نیز طرح ایرانی پروژه‌ی «شوپه» (Shoupé)، ساخت یک مرکز تجاری، مسکونی و تفریحی در ساحل بابلسر برنده‌ی جشنواره جهانی معماری سال 2024 شد.
این طرح در بخش «پروژه‌های آینده» و در زیرگروه ساختمان‌هایی با «استفاده‌ی چندمنظوره» رتبه‌ی اول این جایزه جهانی را به دست آورد. ویژگی خاص این طرح این است که ساختار سنتی محله‌ها و روستاهای شمال ایران را در قالب یک برج مدرن مجسم می‌کند و شما با یک سازه‌ی کاملا مدرن اما با حال و هوای معماری سنتی روستاها و طبیعت مازندران و با تاکید بر سازمان محله، رو‌به‌رو می‌شوید. این برج که با الهام از روستاهای کوهستانی مازندران به صورت بلندمرتبه و در ارتفاع طراحی شده است میدان‌های عمومی و بازارهای محلی را نیز در تمام محله‌های 18 طبقه‌ی خود جای داده است.
تصویر نمایی از طراحی برج «شوپه» | برنده جشنواره جهانی معماری 2024
علاوه بر این جایزه در آذرماه نیز شیما شایگان، بانوی معمار ایرانی رتبه اول و برنده نشان طلای «جایزه معماری قاره‌ای» آسیا در بخش مرمت و احیا برای طراحی و اجرای خانه رزاس در شهر کاشان شد. طراحی تا اجرای این پروژه، ۲ سال زمان برده است.
«جایزه معماری قاره‌ای ۲A» تلاشی برای شناسایی و قدردانی از معمارانی است که در ایجاد و طراحی ساختمان‌ها و شهرهای آسیا که از مکان‌های فرهنگی و جغرافیایی خاص آن‌ها سرچشمه می‌گیرند و دارای ویژگی‌های منتسب به آن هستند، مشارکت داشته‌اند.
پروژه‌ی خانه‌ی رزاس در کاشان | معمار شیما شایگان
پروژه‌ی خانه‌ی رزاس که مرمت و احیای یک بنای تاریخی دوره به قدمت ۲۵۰ سال مربوط به دوره قاجار است، به بوتیک هتل تغییر کاربری داده شد.
این اخبار گزیده‌ای از مهمترین اخبار فصل پاییز بود. اگر به دنبال دانستن و خواندن اخبار بیشتری از رویدادهای ادبی هنری پاییز هستید می‌توانید کاغذ اخبار مهر، کاغذ اخبار آبان و کاغذ اخبار آذر را در مجله میدان آزادی مرور کنید.